مقدمه

این غده جزء بزرگترین غدد اندوکرین بوده و از دو لوب تشکیل شده‌است.

وزن تیروئید حدود بیست و پنج گرم و اندازه آن در مردان بزرگتر است.

اندازه تیروئید در زنان، در دوران قاعدگی و حاملگی افزایش می‌یابد.

تیروئید در قسمت مرکزی دارای ایسموس (تنگه) است که سبب اتصال دو لوب تیروئیدبه یکدیگر می‌شود.

ممکن است گاهی لوب سومی هم به شکل هرمی از ایسموس یا دو لوب اصلی دیگر بیرون بزند.

در بعضی موارد توده‌های کوچکی از جنس بافت تیرویید در اطراف غده مشاهده می‌شود که به غده اصلی اتصالی ندارند و با نام غدد اکسسوری (فرعی) تیروئیدی شناخته می‌شوند.

واحدهای تشکیل دهنده غده تیروئید آسینوس یا فولیکول است و در قسمت مرکزی آن پروتئین‌های کلوئیدی قرار دارد که خود به عنوان انبار ذخیره هورمون تیروئید استفاده می‌شود.

چهار عملکرد اصلی تیروئید عبارت است از:

جذب و انتقال ید
ساخت و ترشح تیروگلوبین
اتصال ید به تیروگلوبین به منظور ساخت هورمون‌های تیروئیدی
ترشح هورمون تیروئید به دستگاه گردش خون

نقش اصلی این هورمونها هم کنترل سرعت انجام واکنشهای شیمیایی داخل سلولی در کل بدن می باشد.

تیروئید تعداد زیادی از فعالیت­ های مختلف بدن (از جمله متابولیسم و رشد) را از طریق ترشح این سه هورمون کنترل می ­کند.

تنظیم غده تیروئید

هورمون محرکه تیروئید یا TSH که به وسیله سلول‌های هیپوفیز قدامی ترشح می‌شود، در کنترل عملکرد تیروئید نقش محوری داشته و مفیدترین نشانگر فیزیولوژیک فعالیت هورمون تیروئید است.

عامل اصلی تعیین نقطه تنظیم در محور تیروئید هورمون TSH است.

ترشح این هورمون به وسیله هورمون آزادکننده تیروتروپین یا TRH تنظیم می‌شود.

هورمون TRH عمده‌ترین محرک سنتز و ترشح TSH است.

تقریباً ۱۵ دقیقه پس از تجویز TRH میزان ترشح TSH به حداکثر خود می‌رسد.

کاهش سطح هورمون‌های تیروئید سبب افزایش تولید پایه TSH و تشدید اثر تحریکی TRH بر TSH می‌شود.

افزایش سطح هورمون‌های تیروئید نیز به سرعت و به صورت مستقیم TSH را مهار کرده و همچنین اثر تحریکی TRH بر TSH را مهار می‌کنند.

این نشان می‌دهد که هورمون‌های تیروئید عامل اصلی تنظیم کننده تولید TSH هستند.

نظیر سایر هورمون‌های هیپوفیزی، TSH به صورت ضربانی ترشح می‌شود و میزان ترشح آن در ساعات مختلف شبانه‌روز متفاوت است. حداکثر میزان ترشح این هورمون در هنگام شب رخ می‌دهد.

اختلالات هورمونی غده تیروئید تأثیر مستقیمی در بروز ناباروری دارد بنابراین بررسی علل این اختلالات در ابتدای درمان ناباروری ضروری و با اهمیت است.

به نظر پزشکان اختلالات تیروئید از شایع‌ترین اختلالات غدد به ویژه در زنان به دو صورت آشکار و پنهان است.

حدود یک تا دو درصد علل و مشکلات باروری و کم شدن قدرت باروری زنان مربوط به مشکلات غدد از جمله غده تیروئید است.

اختلالات غده تیروئید در مردان نیز در سنین بلوغ سبب کوتاهی قد یا تأخیر بلوغ و در جوانی سبب ناتوانی‌های جنسی می‌شود اما به‌طور کلی شیوع آن در مردان بسیار کمتر از زنان است.
سنتز هورمون تیروئید

هورمون‌های تیروئید از تیروگلوبولین که یک گلیکوپروتئین بزرگ یددار است مشتق می‌شوند.

جذب ید اولین مرحله اساسی در سنتز هورمون تیروئید است. یدی که از راه غذا وارد بدن می‌شود به پروتئین‌های سرم و به ویژه آلبومین متصل می‌گردد.

یدی که به پروتئین‌ها متصل نشده باشد از طریق ادرار دفع می‌شود.

تنظیم مکانیسم انتقال ید بسیار دقیق است و این امر امکان تطابق با مقادیر متفاوت ید رژیم غذایی را فراهم می‌کند.

کاهش ید رژیم غذایی سبب افزایش جذب آن می‌شود.

در مناطقی که کمبود نسبی ید وجود دارد، شیوع گواتر افزایش می‌یابد.

نحوه سنتز T۳ و T4

ید به واسطه آنزیم تیروئید پروکسیداز به تیروگلوبین متصل شده و سبب تشکیل مونویدوتیروزین می‌گرد.

با اتصال یک واحد ید دیگر، دی‌یدوتیروزین تشکیل می‌شود و در نهایت با اتصال دو مولکول دی یدوتیروزین (به واسطه آنزیم تیروئید پراکسیداز) T۴ تشکیل می‌شود.

هورمون T۳ نیز از اتصال یک مونویدوتیروزین به یک دی‌یدوتیروزین سنتز می‌شود.

کلسی‌تونین

برخی از سلول‌های تیرویید به نام سلول‌های سی، هورمون کلسی‌تونین ترشح می‌کنند که غلظت خونی کلسیم را کاهش می‌دهد.

کلسی‌تونین موجب افزایش رسوب کلسیم در بافت استخوانی می‌گردد، البته تأثیر این هورمون بر متابولیسم کلسیم بدن خیلی زیاد نیست.

علایم بالینی اختلالات تیروئیدی

1- کم‌کاری تیروئید

خستگی زودرس
خواب آلودگی
کمبود انرژی
افزایش وزن
ریزش و شکنندگی مو
یبوست
باد کردن گلو

2- پرکاری تیروئید

خستگی
اختلال در خواب
کاهش وزن
عرق کردن زیاد
تعادلات منفی کلسیم
افزایش خطر پوکی استخوان
زیاد
تعادلات منفی کلسیم
افزایش خطر پوکی استخوان

3- توده‌های تیروئید

توده‌های تیروئید در موارد بسیاری بدون علامت هستند و تنها پزشک متخصص قادر به تشخیص است.

برخی از نشانگان آن به قرار زیر است:

احساس برجستگی در گلو
تغییر صدا
مشکلات تنفسی
گواتر
اختلال در بلع
در موارد بسیار کم درد در ناحیه گلو

آزمایش های زیر جهت بررسی عملکرد غده تیروئید ، تشخیص اختلالات تیروئید و پایش روند درمان استفاده می شود:

TSH
T4
T3
Free T3
Free T4
T3RU (T3 resin uptake)
Thyroglobulin
Thyroglobulin-Ab (Tg-AB)
Thyroid-stimulating immunoglobulins (TSI)
Anti TPO antibody (Thyroperoxidase)

آزمایش (Thyroid-stimulating hormone) TSH :

هورمون TSH و یا هورمون تحریک کننده تیروئید یا تیروتروپین ،توسط غده هیپوفیز ترشح می شود و مسئول تنظیم میزان هورمون ها ی تیروئیدی، سنتز و انتشار آن به داخل بدن می باشد.

این هورمون با تحریک غده تیروئید سبب تولید و انتشار هورمون های T4 و T3 می شود.

ریتم شبانه روزی مقدار تولید این هورمون را تحت تاثیر قرار می دهد به طوری که حدود دو تا چهار صبح به بالاترین مقدار و چهار تا هشت عصر به کمترین مقدار خود می رسد.

بطوریکه تا 50% می توانید بین سطوح این هورمون در صبح ها با نمونه عصرها تفاوت ایجاد شود.

انواع بیماریهای تیروئید، بسته به اینکه منشاء افزایش و یا کاهش هورمونهای تیروئید کجا باشد به انواع اولیه ، ثانویه و ثالثیه تقسیم بندی می شود:

اولیه: در نوع اولیه مشکل مربوط به خود تیروئید (تولید کننده T3 , T4) است،

ثانویه: مشکل مربوط به هیپوفیز (تولید کننده TSH) بوده

ثالثیه : مشکل در هیپوتالاموس (تولید کننده TRH) می باشد.

تست انتخابی در غربالگری هیپوتیروئیدی نوزادان TSH می باشد.

مقادیر بالاتر از رنج نرمال TSH نشانه ای از کم کاری غده تیروئید می باشد و در این حالت مقادیر ناکافی از هورمون های تیروئیدی (T4 و T3) تولید می شود.

مقادیر پایین تر از رنج نرمال TSH نشانه ای از پر کاری غده تیروئید می باشد و در این حالت غده تیروئید، بیش ازحد T4 و T3 یا هردوی این هورمون ها را ترشح می کند.

اگر میزان هورمون TSH بیش از حد نرمال و مقدار تولید T4 کاهش یافته باشد نشان دهنده کم کاری تیروئیدی است.

در حالیکه TSH پایین تر از حد نرمال و T4 بالا نشان دهنده پرکاری تیروئید می باشد

علل افزایش سطح هورمون TSH:

کاری تیروئیدی اولیه
تیروئیدیت هاشیموتو
افزایش سطح پادتن‌های ضد پراکسیداز تیروئید (Anti – TPO) یا تیروگلوبولین (Anti Thyroglobulin) در سرم نشان‌دهنده‌ی وجود تیروئیدیت هاشیموتو است زیرا موجب تخریب تدریجی فولیکول‌های غده‌ی تیروئید می‌شوند.
آنزیم تیروئید
کرتیسنم مادر زادی
تزریق ید رادیو اکتیو
برداشت تیروئید با عمل جراحی
تومور های مولدTSH
تیروتوکسیکوز ناشی از تومورهیپوفیز
یکی از انواع کم‌کاری تیروئید که ناشی از حمله سیستم ایمنی بدن به این غده است و در زنان هفت برابر مردان شیوع دارد.
مصرف بعضی از داروها مانند آمیودارون، لیتیوم، مورفین، فنوتیازین، داروهای ضد تیروئید، متی مازول ، هالوپریدین و متوکلوپرامید و …
• بارداری

علل کاهش سطح هورمون TSH:

پرکاری تیروئیدی اولیه
• کم کاری تیروئیدی ثانویه
• بیماری گریوز
گریوز یا بیماری بازدو (Graves-Basedow disease) نوعی بیماری خودایمنی است که بر روی تیروئید اثر می گذارد و معمولاً همراه با اگزوفتالمی (بیرون زدن چشم از حدقه) است.

گریوز به صورت هیپرپلازی سلول‌های تیروئیدی تظاهر پیدا می‌کند و در اثر تقلیدی آنتی بادی IgG بر روی گیرنده هورمون محرک تیروئید (TSH) و تحت عنوان Anti- TSH Receptor Ab شناخته می شود و فرایند آپپتوزیس در تیروسیت‌ها ایجاد می‌شود.

پرکاری تیروئید در بیماری گریوز ناشی از اثر مهاری بر روی TSH است که آنتی‌بادی TSI را فعال می‌کند. در حالیکه TSH کاهش می یابد.

بیماری پلامر یا گواتر سمی (TNG)
بزرگ شدن غده‌ی تیروئید، به هر شکلی که باشد، گواتر نامیده می‌شود.  گواتر ممکن است بر اثر بزرگ شدن کل غده‌ی تیروئید باشد که به آن “گواتر ساده” گفته می‌شود. همچنین ممکن است تنها قسمتی از گواتر بزرگ شود که به آن “گواتر ندولار” یا “کیستیک” گفته می‌شود.

گواتر مولتی ندولر سمی یا بیماری پلامر: در این حالت بر اثر پرکاری غدد تیروئید، ندول‌های سمی در تیروئید تشکیل می‌شوند.

حضور ندول یا کیست در غده تیروئید
• مصرف بیش از حد ید
وجود مقادیر بسیار زیاد ید در بدن می تواند باعث فعالیت بیش ­ا زحد تیروئید شود. معمولا این وضعیت در نتیجه ­مصرف مداوم داروهای حاوی ید رخ می ­دهد. این داروها شامل برخی از شربت­ های سرفه و همچنین آمیودارون می ­شود که برای درمان آریتمی قلبی به کار می­ رود.
التهاب تیروئید(تیروئیدیت)
• انواعی از تومورها
• مصرف بعضی از داروها مانند کاربامازپین ،لوودوپا ،آسپیرین،هپارین ،استروییدها ، دوپامین و ..

آزمایش T4 و یا Thyroxine

هورمون تیروکسین، تترا یدوتیرونین یا Total T4 به طور مستقیم به وسیله غده تیروئید تولید می شود.

این هورمون در تنظیم عملکرد های مختلف بدن مانند رشد و متابولیسم نقش دارد.

اگر مقدار آن بالاتر از رنج نرمال باشد نشان دهنده ی پرکاری تیروئید و درصورتیکه پایین تر از رنج نرمال باشد نشان دهنده کم کاری تیروئید خواهد بود.

علل افزایش سطح هورمون من T4:

پرکاری تیروئید
• بیماری پلامر
• بیماری گریوز
• تیروئیدیت یا گواتر مولتی نودولار
• بیماری تروفوبلاستیک
• هپاتیت
•استروما اواری
• مصرف بیش از حد ید
• هایپرپروتئنمی مادرزادی
• شرایط بالینی که باعث افزایش Thyroxine-binding Globulin (TBG) یا پروتئین متصل شونده به تیروکسین (T4) شود ( همانند بارداری)،
• بیماری حاد کبدی
• لنفوم
• پرکاری تیروئید اگزوژن
• مصرف بعضی از داروها مانند متادون ، آمفتامین ، کلوفیبرات، استروژن ها و قرص های ضدبارداری و….

علل کاهش سطح هورمون T4:

کم کاری تیروئید
• کاهش پروتئین های خون (هایپو‌پروتئینمیا) و سوتغذیه
• کاهش TBG
• بیماری کوشینگ
• کمبود ید در بدن
• سیروز کبدی
• سندرم نفروتیک
•نارسایی کلیه
•میکروزم
• برخی از تومورها
• نارسایی هیپوتالاموس، هیپوفیز، کلیه
• برداشت غده تیروئید
• مصرف بعضی از داروها مانند لیتیوم ، استروئیدهای آنابولیک، باربیتورات ها، فورمازوید ، فنی توئین، پروپرانولول، اندروژن ها و…….

آزمایش T3  و یا Triiodothyronine

هورمون تری یدوتیرونین یا T3 به طور مستقیم به وسیله غده تیروئید تولید می شود.

معمولا هدف از سنجش این هورمون تشخیص پرکاری تیروئیدی، پایش درمان آن و تشخیص مسمومیت T3 (T3 تیروتوکسیکوز و یا افزایش بیش از حد هورمون T3) می باشد.

در بیمارانی که مقدار T4 طبیعی و TSH پایین است، افزایش T3 می تواند نشان دهنده پرکاری تیروئید باشد.

علل افزایش سطح هورمون T3:

پر کاری تیروئید اولیه
• بیماری گریوز
• تیروئیدیت حاد
• افزایش TBG
• فلج دوره ای تیروتوکسیک
• گواتر گره‌ای سمی
• بارداری
• هپاتیت
•ادنوم توکسیک تیروئید
•فلج دوره ای تیرو توکسیک
• مصرف بعضی از داروها مانند استروژن ها ، متادون و هروئین و….

علل کاهش سطح هورمون T3:

کم کاری تیروئید
• نارسایی هیپوفیز و هیپوتالاموس
• کاهش پروتئین های خون (هایپو‌پروتئینمیا) و سوتغذیه
• بیماری‌های کبدی
• بیماری‌ کوشینگ
• برخی از تومورها
•سرطان پیشرفته
•سندرم نفرو تیک
• مصرف بعضی از داروها مانند دگزامتازون ، فنی توئین ،سالیسیلات ها و….

آزمایش Free T4

هورمون T4 یا تیروکسین موجود در گردش خون عمدتا متصل به پروتئین های پلاسما مانند TBG هستند.

کمتر از 0.3% از کل این هورمون به صورت آزاد (Free T4, FT4) وجود دارد که از لحاظ بیولوژیکی فعال بوده و به پروتئین محدود نمی شود.

اندازه گیری مقدار فعال این هورمون به منظور بررسي عملكرد تيروئيد در مبتلايان به اختلالاتی که سطح پروتئين های خون را تغییر می دهند و همچنین تشخیص عملکرد صحیح غده تیروئید و پایش درمان بسیار مهم می باشد.

در صورتیکه میزان آن بالاتر از رنج نرمال باشد نشانه پر کاری تیروئید و مقادیر پائین تر از رنج نرمال نشان دهنده کم کاری تیروئید می باشد.

علل افزایش سطح هورمون FT4:

هایپرتیروئیدی اولیه (گریوز، پلاگر، آدنوم سمی تیروئید)
• تیروئیدیت تحت حاد

تورم دردناک غده تیروئید است که توسط عفونت ویروسی مانند اوریون یا آنفولانزا ایجاد می شود. این بیماری بیشتر در زنان 20 تا 50 ساله دیده می شود.

معمولاً باعث ایجاد تب و درد در گردن، فک یا گوش می شود. غده تیروئید همچنین می تواند هورمون تیروئیدی زیادی را وارد جریان خون (تیروتوکسیکوز) کند.

هایپرتیروئیدی کاذب
• استروما اواری (وجود بافت نابجای تیروئید در تخمدان یا هر در ارگان یا اندام دیگر بدن)

علل کاهش سطح هورمون FT4:

هایپوتیروئیدی (کرتینیسم، برداشت تیروئید با عمل جراحی، ميكزدم)
• نارسایی هیپوفیز، هیپوتالاموس و کلیه
• کمبود ید
• بیماری کوشینگ
• سیروز کبدی
• جراحی
• سرطان پستان پیشرفته

آزمایش Free T3

هورمون T3 آزاد (Free T3, FT3) فرم فعال هورمون تری یدوتیرونین است وکمتر از 0.3% از کل این هورمون را تشکیل می دهد.

این تست بیشتر در تأیید پرکاری تیروئیدی همراه با تستهای  Total T3، T4, TSH بکار می رود.

میزان T3 توتال و آزاد در پرکاری تیروئید افزایش می یابد.

علل افزایش سطح هورمون FT3:

هایپرتیروئیدی
• تیروتوکسیکوز یا T3 توکسیکوز
• سندروم مقاوم هورمون تیروئید

علل کاهش سطح هورمون FT3:
• هایپوتیروئیدیسم اولیه و ثانویه
• سه ماه سوم بارداری

آزمایش  T3 Resin Uptake (Resin Uptake Ratio)

تست T3 resin uptake یا T3RU، به منظور اندازه گیری غیر مستقیم ظرفیت اتصالی هورمون تیروئیدی موجود در سرم استفاده می شود.

مقادیر T3RU و T4 برای محاسبه اندکس T4 آزاد یا FT4I (Free T4 index) به کار می روند که برای اندازه گیری غیر مستقیم پروتئین اتصالی به تیروکسین و تخمین تیروکسین آزاد به کار می رود.

برخی از شرایط فیزیولوژیک که سطوح پروتئین متصل به تیروئید (TBG) را تغییر می دهد و یا بسیاری از داروها که بر سر اتصال به جایگاه های پروتئین اتصالی با T4 و T3 رقابت می کنند ،می توانند باعث غیر طبیعی شدن T3 Uptakeو FTI شود

علل افزایش سطح T3RU:

هایپرتیروئیدی
• دیس آلبومینمی فامیلی
• در صورت وجود مشکلات کلیوی ،عدم جذب پروتئین به میزان کافی، سندروم نفروتیک و میزان بالای اوره در پلاسما (اورمی)
• سوء تغذیه پروتئین
• بیماری کوشینگ
• بیماری های کبدی مزمن و یا سرطان پیشرفته کبد
• درمان با فنی توئین و یا هپارین
• مصرف زیاد سالسیلات¬ها و آنتی بیوتیک¬ها

علل کاهش سطح T3RU:

هایپوتیروئیدی
• هایپر پروتئینمی مادرزادی
• سطوح بالای استروژن
• بارداری ها
• چاقی
• هپاتیت حاد

آزمایش تیروگلوبین (Thyroglobulin):

تیروگلوبولین (TG) یک گلیکوپروتئینی ترشحی از بافت اپی تلیوم تیروئید است که شکل پیش ساز یا ذخیره ای هورمون های T3 و T4 می‏باشد.

تیروگلوبولین بوسیله سلول های طبیعی تیروئید و یا سلول های سرطانی پاپیلری و فولیکولار تیروئید ساخته می شود.

افزايش تيروگلوبولين سرم به معني اختلال درعملکرد غده تيروئيد می باشد و مقدار این هورمون تحت تاثیر چند عامل می باشد که عبارتند از:

ميزان تحريک گيرنده TSH توسط هورمن های TSH يا ( هورمون گنادوتروپین کوریونی)BHCG و يا آنتي بادي ضد تيروئيد.
• حجم توده بافت تيروئيد
• مقدار آسيب تيروئيد
اندازه گیری تیروگلوبولین در موارد زیر دارای اهمیت است:
• بعنوان یک تومور مارکر در در کارسینوم آناپلاستیک یا مدولاری یا لنفوم تیروئید
• براي پيگيري و ارزیابی درمان سرطان تيروئيد
• برای پیگیری عود تومور
• در پرکاری تیروئید و یا غده تیروئید بزرگ شده
• بررسی و ردیابی تیروتوکسیکوز ناشی از مصرف دارو
• بسیاری از بیماری¬های دیگر از جمله گریوز، تیروئیدیت و گواتر ندولر

علل افزایش سطح TG:

تیروئیدیت هاشیموتو
• جراحی یا رادیاسیون تیروئید
• سرطان های تمایز یافته تیروئید
• بیماری گریوز
• تیروتوکسیکوز
• گواتر ندولر

علل کاهش سطح TG:

• تجویز هورمون های تیروئیدی
• آتیروز مادرزادی (عدم تکامل تیروئید)

نام های دیگر آزمایش:LA,PTT_LA,DRVVT(Dilute Russel Viper Venom Test)

چه موقع آزمایش انجام میشود؟

بروزترومبوز یا ترومبوآمبولی

سقط مکرر

ارزیابی سندروم آنتی فسفولیپید

غیرطبیعی بودن نتیجه آزمایش PTT

         *نمونه مناسب جهت آزمایش خون سیاهرگی ( پلاسما) می باشد.

رعایت شرایط خاصی برای انجام آزمایش لازم نیست.

هدف از انجام آزمایش لوپوس آنتی کواگولانت یک اتو آنتی بادی است که دراثرحساسیت سیستم ایمنی بدن به فسفولیپیدهایا پروتئین های مرتبط بافسفولیپیدهای خودی دربدن تولید می شود.فسفولیپیدها نقش حیاتی درفرایند انعقادخون ایفا میکنند.فسفولیپیدهادرسطح پلاکت هاوجودداشته ودرفعال شدن فاکتورهای انعقادی درفرایندهموستاز نقش دارند.

آنتی بادی های فسفولیپید علیه پروتئین های فسفولیپیدی ساخته می شود.فسفولیپیدهادر سلولهاوپلاکت ها وجود دارندوجزئی از مولکولهای چربی هستندکه درفرایندانعقاد نقش مهمی ایفا می کنند.پیدایش آنتی بادی علیه آنها در فرایند انعقاد اختلال ایجاد کرده و منجر به تشکیل غیرطبیعی لخته در عروق خونی میشود حضور این آنتی بادی ها با خطر حمله قلبی،سکته مغزی،سقط جنین و زایمان پیش از موعد ارتباط دارد. در بیماریهای اتوایمیون معمولاً یک یا چند نوع ازین اتوآنتی بادی ها دیده می‌شوند که معمولاً شامل آنتی بادی های کاردیولیپین، آنتی کواگولانت لوپوس و آنتی بتا دوگلیکوپروتئین هستند.

هدف پس از انجام این آزمایش شناسایی و تشخیص وجود سه گروه از آنتی بادی ها علیه کاردیولیپین یعنیIgA,IgM,IgG می باشد آنتی بادی ها توسط سیستم ایمنی و در واکنش به عوامل بیگانه تولید می شوند حضور این آنتی بادی های ضد فسفولیپید،با افزایش تشکیل لخته خون،سقط جنین، زایمان زودرس،ترومبوسایتوپنی و بیماریهای اتوایمیون ارتباط دارد.

بتا ۲ گلیکوپروتئین نوعی فسفولیپید است آنتی بادی های بتا ۲ گلیکوپروتئین علیه آنها تولید می شود.

حضور این آنتی بادی های ضد فسفولیپید با افزایش تشکیل لخته خون،سقط جنین، زایمان زودرس، ترومبوسایتوپنی و بیماریهای اتوایمیون ارتباط دارد.

این آزمایش تمامی فاکتورهای انعقادی مسیر داخلی (به جز پلاکت)را با اندازه گیری زمان لازم برای تشکیل لخته فیبرینی بعد از اضافه کردن کلسیم و امولسیون فسفولیپید سه نمونه پلاسما ارزیابی می کند. زمان تست PTT در مواردی مانند حضور آنتی بادی اختصاصی علیه فاکتور های انعقادی آنتی بادی های غیر اختصاصی مهارکننده انعقاد مانند لوپوس و کمبود فاکتور های انعقادی افزایش می یابد.

آزمایش های اولیه برای تشخیصLACشاملPTT_LA,PTTوDRVVT می باشد در صورت غیرطبیعی بودن نتایج آزمایش های اولیه برای تایید وجودLACآزمایشهای اختصاصی انجام می شود مصرف داروهای استامینوفن (مسمومیت)،آسپرین( دوز بسیار زیاد)،کومارین، هپارین،کواینین،کواینیدین،تیروکسین متیل دوپا باعث افزایش کاذب LACمی شوند. مصرف داروهای مناندیول،O.C.P و مرکاپتوپورین باعث کاهش کاذبLACمی شوند.

بهترین روش انجام تست :

هیچ تست آزمایشگاهی برای تشخیص مستقیمLAC در خون وجود نداردوروشهای موجود برای تایید یا رد اتو آنتی‌بادی‌ها در نمونه خون طراحی شده اند. روشهایLA_PTTوDRVVT معمولاً برای تشخیصLAC در نمونه خون درخواست می شوند.

در این روش۱/۰ ازمحلول تست(حاوی سفالین و فعال کننده)با۱/۰ پلاسما بیمار به مدت ۳ دقیقه در دمای ۳۷ درجه سانتیگرادانکوبه می شود با اضافه کردن محلول۰۲۵/۰Mکلسیم کلرایدزمان ایجاد انعقاد ثبت می شود در حضور لوپوس آنتی کواگولانت زمان ایجاد لخته انعقاد افزایش می یابد.

دراین روش۱/۰سی سی ازمحلول Russel Viper Venom رقیق شده همراه با۱/۰سی سی فسفولیپید رقیق شده و۱/۰ پلاسمای بیمار به مدت ۳ دقیقه در دمای ۳۷ درجه سانتیگراد انکوبه میشود با اضافه کردن محلول ۰۲۵/۰Mکلسیم کلراید زمان ایجاد انعقاد ثبت می شود در حضور لوپوس آنتی کواگولانت زمان ایجاد لخته انعقاد افزایش می یابد.

*مخلوط کردن نمونه بیمار با نمونه فرد سالم به نسبت مساوی کمبود برخی از فاکتورهای انعقادی جبران و نتیجه کاذب ناشی از کمبود فاکتورها برطرف میشود.

عواملی که باعث تداخل و ایجاد نتایج کاذب می شود:

رعایت شرایط قبل از انجام آزمایش

عدم رعایت نحوه نمونه گیری صحیح

استفاده از نمونه هایی که ۳تا۴ ساعت از زمان نمونه گیری آنها گذشته است.

نمونه های همولیز

اتوآنتی بادی های لوپوس آنتی کواگولانت در شرایطی مانند بیماری ایدز،التهاب، سرطان ها و مصرف برخی داروها مانندفنوتیازین، پروکائین آمید و فنسیدار افزایش می یابد.

افزایش زمان LAC

انتقال خون در چند نوبت

بیماران با کمبود فاکتور انعقادی

دیس پروتئینمیا(مولتیپل مایلوما)

لوپوس اریتماتوز

آرتریت روماتوئید

کولیت اولسراتیو

سندروم آنتی فسفولیپید

نام های دیگر تست
Fibrin Split Product(FSP)
Fibrin Breakdown Products
هدف از انجام تست چیست؟
در فرآیند هموستاز رگ‌های خونی، پلاکت‌ها و رشته فیبرین با ایجاد لخته خونی در متوقف کردن خون نقش دارند. پروتئین فیبرین با تشکیل رشته  به انعقاد خون کمک می کند. این رشته ها تا زمان بهبود زخم باقی می‌مانند و در نهایت شروع به حل شدن می‌کنند. ذراتی که از حل شدن لخته های خونی آزاد می‌شوند، FDPنام دارند.
در فرایندهای مختلف پاتولوژیک که با تشکیل و تجزیه لخته همراه است، افزایش سطح  FDPمشاهده می‌شود. برای تایید تشخیص بیماری‌های ترومبوآمبولی مانندDIC  تست FDP درخواست می‌شود. این تست سطح FDP خون را اندازه گیری می‌کند.

این تست چه زمانی در خواست می‌شود؟
-در بیماری Venous thromboembolism (VTE) با علائم درد در یکی از پاها، تورم پا یا ادم و کبودی و تغییر رنگ پا
– در بیماری امبولی تنفسی با علائم تنگی نفس شدید، سرفه همراه با خلط خونی، درد قفسه سینه در ناحیه ریه و ضربان سریع قلبی
-در بیماری انعقاد درون رگی منتشر(DIC) با علائم خون‌ریزی لثه، تهوع، استفراق، دردشدید ماهیچه، تشنج و کاهش خروجی ادرار
-برای ارزیابی روند درمان در بیماران مبتلا به DIC
-این تست برای تشخیص افتراقی بیماری امبولی تنفسی و  VTE با بیماری‌هایی که علائم مشابه ایجاد می‌کنند

تست‌های آزمایشگاهی مکمل FDP کدام اند؟
PT , PTT فیبرینوژن , D-Dimer

چه نوع نمونه‌ای برای این تست درخواست می‌شود؟
نمونه خون ،مایع مغزی- نخاعی و ادرار

عواملی که باعث تداخل و ایجاد نتایج کاذب در انجام تست می‌شود؟
-عدم رعایت شرایط قبل از انجام آزمایش
-عدم رعایت نحوه نمونه گیری صحیح
– سطح FDP خون در بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید، پیوند کلیه و جراحی قلب، عفونت میوکاردیال حاد، کارسینوما و گرفتگی عروق ریوی، استرس و ورزش افزایش می‌یابد.
-مصرف داروهای باربیتورات، هپارین، استرپتوکیناز و اوروکیناز قبل از انجام آزمایش باعث افزایش کاذب مقدار FDP می‌شود.

بهترین روش‌های انجام تست کدام اند؟
روش‌های تجمع استافیلوکوکی، آزمایش ممانعت از آگلوتیناسیون گلبول‌های  قرمز مجاور شده با اسید تانیک و آزمایش آگلوتیناسیون لاتکس برای اندازه گیری FDP استفاده می‌شود.

آزمایش آگلوتیناسیون لاتکس: سرم بیمار با ذرات لاتکس آغشته به آنتی بادی ضد فیبرینوژن و اجزای E و D مجاور می‌شود. سرم بیمار در رقت‌های مختلف تهیه می‌شود سپس آخرین رقت مورد نظر که آگلوتیناسون در آن مشاهده می‌شود در عدد دو ضرب و به عنوان میزان تقریبی FDP گزارش می‌شود.

آزمایش ممانعت از آگلوتیناسیون: در این روش از گلبول‌های قرمز معرف آغشته به اسید تانیک و فیبرینوژن استفاده می‌شود. آنتی بادی ضدفیبرینوژن به سرم بیمار اضافه سپس گلبول‌های قرمز معرف اضافه می‌شود. عدم تشکیل آگلوتیناسیون نشانه وجود FDPاست، زیرا از واکنش آنتی بادی ضدفیبرینوژن با گلبول‌های قرمز معرف جلوگیری کرده است.

آزمایش تجمع استافیلوکوکی:میکروب استافیلوکوک در حضور فیبرینوژن، اجزاء اولیه ونهایی FDPآگلوتینه تشکیل می‌دهد.

نتایج این تست چگونه گزارش می‌شود؟
دامنه‌های نرمال مرجع، برحسب روش انجام تست متفاوت است.
نتیجه آزمایش FDP نمونه خون  با روش آگلوتیناسیون لاتکس به صورت زیر گزارش می‌شود:
Normal:    0-5   µg/ml
نتیجه مثبت آزمایش  FDP در شرایط زیرمشاهده می‌شود:
-انعقاد درون رگی منتشر(DIC) در مرحله فیبرینولیز ثانویه
– ترومبوز وریدی مانند  Venous thromboembolism (VTE)
-نارسایی های کلیوی و کبدی
-امبولی تنفسی
– Preeclampsiaدر دوران بارداری
-حملات قلبی(MI)
-بدخیمی، التهاب و عفونت شدید

نکته: اندازه گیریFDP  مایع نخاعی در بیماران مبتلا به خون‌ریزی ساب آراکنوئید (SAH) انجام می‌شود. نتیجه آزمایش در افراد مبتلا به این بیماری معمولا مثبت می‌شود.
اندازه گیری FDP نمونه ادرار به عنوان شاخص حساس در بیماران کلیوی محسوب می‌شود.

نام های دیگر آزمایش :
Fragment D-dimer ; Fibrin degradation fragment
سایر آزمایش های مرتبط :
Fibrin Fegradation Products (FDP) ; Fibrin Split Products (FSP) ; Prothrombin Time (PT) ; Partial Thromboplastin Time (PTT) ; Fibrinogen ; Platelet Count
چرا و چه موقع آزمایش انجام می شود؟
تشخیص لخته و ترومبوز
ظاهر شدن علائم مشکوک به تشکیل لخته در سیاهرگ های عمقی (DVT) همراه با درد، ورم و تغییر رنگ اندام مربوطه
آمبولی ریه (PE) همراه تنگی نفس ناگهانی، سرفه و خلط خونی، درد قفسه سینه و تپش قلب
انعقاد منتشره داخل عروقی (DIC) همراه با خونریزی از لثه، تهوع و استفراغ، درد شدید عضلات و شکم، تشنج و کاهش دفع ادرار
سکته مغزی
ارزیابی پیشرفت علائم و نظارت بر درمان DIC و سایر عوارض ترومبوآمبولی
نمونه مناسب : خون سیاهرگی (خون تام با ضد انعقاد سدیم سیترات)
هدف از انجام تست آزمایش وقتی دیواره‌های رگ دچار آسیب شده و خونریزی اتفاق می‌افتد فرایند هموستاز آغاز می‌شود تا با تشکیل لخته محل ضایعه را پوشانده و خونریزی را متوقف کند در طی فرایند هموستاز رشته هایی از پروتئین به نام فیبرین تشکیل می شوند. این رشته ها در هم پیچیده و یک شبکه فیبرین تشکیل می دهند ؛ پلاکت ها نیز در این شبکه جمع می‌شوند و به بقای لخته در محل ضایعه کمک می کنند.
با گذشت زمان و ترمیم ضایعه، هنگامی که دیگر به وجود لخته نیازی نیست، فرایند حل شدن لخته آغاز می شود و آنزیم پلاسمین لخته را به قطعات کوچک می شکند تا به تدریج از محل پاکسازی شود. قطعات ناشی از تجزیه لخته، اف.دی.پی.(FDP) نامیده می شود و یکی از اینها D-Dimer است که از قطعات متفاوت و شبکه ای از فیبرین تشکیل شده است.
در شرایطی که خطر ترومبوز و آمبولی وجود دارد، اندازه گیری دی-دایمر برای تشخیص کمک کننده است. منفی بودن نتیجه به معنی آن است احتمال وجود بسیار کم است؛ ولی مثبت شدن نتیجه نمی تواند وجود یا عدم وجود لخته را پیش‌بینی کند؛ لذا بررسی و آزمایش بیشتری لازم است.
افزایش احتمال تشکیل لخته به هر دلیل، ممکن است موجب تشکیل ترومبوز در سیاهرگ های عمقی(DVT)، سرخرگ های آسیب دیده بر اثر اترواسکلروز، عروق کرونر، دریچه های قلب و پوشش جدار داخلی قلب -اندوکاریوم- گردد و گاه ممکن است تکه ای از این لخته جدا شده و وارد جریان خون شود. آمبولی لخته ای است که وارد جریان خون شده و ممکن است وارد عروق ریوی یا عروق کرونر شده و موجب آمبولی ریه یا سکته قلبی گردد؛ یا وارد عروق مغز شده و باعث سکته مغزی شود.
عواملی که باعث افزایش خطر تشکیل لخته می شوند عبارتند از:

عمل جراحی
آسیب دیدگی (به هر دلیل)
بستری شدن و بی حرکتی
مصرف قرص های ضد بارداری
مصرف قرص های هورمونی- درمان با هورمون های جایگزین- (HRT)
حاملگی
پس از زایمان
بعضی از سرطان‌ها
شکستگی استخوان و گچ گرفتن
اختلالات انعقادی ارثی مانند موتاسیون فاکتور ۵ لیدن-FV Leiden

در انعقاد منتشره داخل عروقی DIC، سطح دی-دایمر افزایش می یابد. DIC وضعیت حاد مرگباری است که در شرایط مختلفی پیش می آید، برای مثال پس از عمل جراحی، عفونت خونی (Sepsis)، مارگزیدگی، بیماری کبدی و پس از زایمان. تست دی-دایمر به علاوه آزمایشات PT,PTT,  فیبرینوژن و شمارش پلاکت برای کمک به تشخیص DIC انجام می شود.

تفسیر نتیجه آزمایش

سطح دی-دایمر در بدن در حالت طبیعی بسیار پایین است و فقط پس از تشکیل لخته و شروع فرایند تجزیه لخته، میزان دی-دایمر در خون افزایش می یابد.
مثبت شدن نتیجه آزمایش می تواند نشاندهنده وجود مقدار زیادی FDP باشد و گویای تشکیل لخته و تجزیه آن در بدن است، اما محل ضایعه و علت آن را مشخص نمی کند.

علل عمده افزایش دی-دایمر :

پس از عمل جراحی
آسیب دیدگی بافت ها
عفونت
بیماری قلبی
سرطان ها
حاملگی
در شرایطی که پاکسازی فیبرین مختل می شود، برای مثال در بیماری های کبد
دی-دایمر در افراد مسن افزایش می یابد

عواملی که باعث افزایش کاذب می شوند عبارتند از

وجود فاکتور روماتوئید
بالا بودن تری گلیسیرید
بالا بودن چربی خون
بالا بودن بیلی روبین خون
همولیز نمونه (به دلیل اشکال در خون گیری)

هدف تست : بررسی فاکتورهای مسیر خارجی و مشترک انعقاد
اختلالات مربوطه :
1-کمبود فاکتور 7 یا یکی از فاکتورهای مسیر مشترک یعنی 1-2-5-10 موجب طولانی شدن این تست می شوند.
2-بیماریهای کبدی (کبد محل سنتز فاکتورهاست) موجب افزایشPT میشوند.
3-حالات سو جذب یا فقر ویتامین K (2-7-9-10) باعث طولانی شدن PT میشود.
4-انعقاد منتشره داخل عروقی با افزایش زمان PT همراه است.
تست PT در هموفیلی A ̓ B ̓  C ̓  D ̓ کمبود وون ویل براند و اختلالات پلاکتی نرمال است.
مصرف وارفارین یا کومارین : این داروها اثر خود را روی فاکتور 7 اعمال می کنند. در نتیجه مصرف این دارو تست PT غیرطبیعی می گردد و با کنترل مداوم PT می توان دوز دارو را تعیین کرد. (این ازمایش به کاهش فاکتور 7 بسیار حساس است – به کاهش شدید پروترومبین و فیبرینوژن نیز حساس می باشد.)
واحد گزارش : ثانیه
رنج نرمال : 14-12 / 13-10 ثانیه
روش ازمایش :
200 لاندا معرف PT داخل لوله بریزید و در 37 درجه سانتیگراد بگذارید.
پلاسما بیمار را نیز داخل 37 درجه سانتیگراد بگذارید.
بعد از گذشت حدود 3 دقیقه از ماندن معرف و پلاسما در دمای 37 درجه سانتیگراد :
100 لاندا از پلاسما را داخل لوله حاوی معرف بریزید بلافاصله کرنومتر را بزنید و حدود 8-7 ثانیه لوله را در اب تکان دهید ̓ بعد زیر نور چراغ تولید لخته را بررسی کنید. هنگام مشاهده اگلوتیناسیون زمان یادداشت شود.
اساس تست :
معرف PT = ترومبوپلاستین بافتی + کلسیم
با اضافه کردن ترومبوپلاستین نسجی ایجاد لخته از مسیر خارجی در 3 مرحله صورت می گیرد :
1-فعال شدن فاکتور 7 توسط ترومبوپلاستین
2-تبدیل پروترومبین به ترومبین
3-تبدیل فیبرینوژن به فیبرین
*با دو بار انجام تست PT اختلاف نباید بیشتر از یک ثانیه شود .

INR=International Normalized Ratio نسبت همسو شده بین المللی
ISI=International Sensitivity Index نشانگان حساسیت بین المللی
​
INR = ​​

در تعریف INR = گزارش دهی ازمایش PT بر مبنای معرف فاکتور بافتی استاندارد شده با معرف بافتی مرجع WHO است.
ISI = حساسیت معرف PT به کمبود فاکتورهای وابسته به ویتامین K در مسیر خارجی را نشان می دهد.
این اندکس از 3-1 متغیر است. هرچه به 1 نزدیکتر باشد بیانگر حساسیت بالای معرف است.
هنگامیکه یک شرکت برای معرف تولیدی خود ضریب ISI را از WHO دریافت می کند به مفهوم معادل سازی ان با معرف بافتی تولید شده توسط WHO می باشد.
***برای استاندارد کردن PT در ازمایشگاه های مختلف انرا به صورت INR گزارش می کنند. معرف PT در شرکت های مختلف توسط منابع مختلف تهیه می شود.
جهت یکسان کردن نتایج PT بین ازمایشگاه های مختلف و با معرف های مختلف انرا به صورت INR  گزارش میکنند
به همین دلیل PT را با ترومبوپلاستین ساخته شده توسط WHO که شبیه مغز انسان است و یک شاخص حساسیت بین المللی به دست می اید مقایسه می کنند.(این معرف دارای حساسیت 1 است)
اگرPT بیمار بر PT نرمال به توان ISI حساب شود = معادل نسبت PT انجام شده با معرف WHO می باشد. با محاسبه INR تست PT به معرف PT غیر وابسته شده و مثل این می شود که با محاسبه INR گویی تست PT با معرف WHO انجام شده است.

هدف تست : بررسی فاکتورهای مسیر داخلی و مشترک انعقاد
اختلالات مربوطه :
1-کمبود فاکتورهای مسیر داخلی(8-9-11-12) و فاکتورهای مسیر مشترک(1-2-5-10) موجب طولانی شدن این تست می شود.
2-بیماریهای کبدی (محل سنتز فاکتورها)موجب افزایش PTT میشوند.
3-حالات سوجذب یا فقر ویتامین K(2-7-9-10)باعث طولانی شدن PTT می شود.
4-انعقاد منتشره داخل عروقی با افزایش زمان PTT همراه است.
تست PTT در هموفیلی ها و کمبود شدید وون ویل براند غیر طبیعی است. اما در کمبود فاکتور 7 و اختلالات پلاکتی نرمال است.
مصرف هپارین : هپارین تاثیر خود را بیشتر روی فاکتورهای مسیر داخلی اعمال می کند لذا در هپارین درمانی تست PTT غیرطبیعی و تست PT طبیعی می باشد.
واحد گزارش نتیجه : ثانیه
رنج نرمال : با توجه به نوع کیت متفاوت است (معمولا 45-30ثانیه)

روش ازمایش :
100 لاندا معرف PTT داخل لوله بریزید و در 37 درجه سانتیگراد بگذارید.
پلاسما بیمار را نیز داخل 37 درجه سانتیگراد بگذارید.
بعد از حدود 1 دقیقه 100 لاندا از پلاسما را روی معرف بریزید.
حدود 2 دقیقه صبر کنید بعد 100 لاندا کلروکلسیم (که قبلا داخل 37 درجه گذاشته اید)به مخلوط اضافه کنید. همزمان کرنومتر را بزنید.15-14 ثانیه لوله را در اب تکان دهید. تولید لخته را زیر نور چراغ بررسی کنید و زمان را یادداشت نمایید.
***معرف PTT ̓ پارشیال ترومبوپلاستین است (یعنی جز پروتئینی ان حذف شده است) اگر بخواهیم تست PTT را با این معرف انجام دهیم ̓ 80-70 ثانیه در حالت طبیعی زمان می برد. برای کوتاه تر کردن این مدت زمان موادی مثل کائولن ̓ اسیدالاژیک ̓ و سیلیکا اضافه می کنند تا با افزودن سطح تماس اول فاکتور12 را فعال کرده بعد زمان لازم را ثبت نموده که در این حالت زمان به 40-30 ثانیه کاهش می یابد.
*از انجاییکه فاکتور 12 را ابتدا فعال می کنیم به این تست activated PTT یا aPTT می گویند.

نکات و تکنیک های کار :
1-خون محتوی ضد انعقاد را در مدت زمان کمتر از 2 ساعت پس از نمونه گیری باید انجام دهیم. در غیر این صورت پلاسما را جدا و به مدت 6-5 ساعت می توان در یخچال نگه داری کرد.
(بعضی از فاکتور ها مثل فاکتور 5 ناپایدار و بی ثبات اند و کمی پس از خونگیری تجزیه میشوند در نتیجه تاخیر در انجام تست سبب طولانی شدن نتیجه میشود)
2-اگر پلاسما بیشتر از 6ساعت در یخچال بماند بدلیل غیر فعال شدن فاکتورها زمان تست کاهش می یابد.(سرما بویژه سبب فعال شدن خود بخودی فاکتور 7 میشود و میتواند زمان PT را به 2تا3 ثانیه هم کاهش دهد)
**توصیه میشود در صورت عدم امکان انجام تست پلاسما را در لوله پلاستیکی و در فریزر 20- درجه سانتیگراد تا 2 هفته و یا در 70- درجه تا 6 ماه نگهداری کنید.
3-بهتر است دقیقا قبل از انجام تست عمل سانترفیوژ انجام شود (15-10 دقیقه با دور 2500 )
(عمل سانترفیوژ سبب حذف پلاکتها از پلاسما و در نتیجه حذف تاثیر پلاکتها در روند انعقاد میشود. اگر مدت طولانی از زمان سانترفیوژ گذشته باشد پلاکتها بدلیل سبکی از ته لوله جدا شده و وارد پلاسما میشوند)
4-اگر نمونه حاوی لخته باشد بدلیل مصرف شدن فاکتورهای انعقادی مدت زمان تستها طولانی میشود.
5-استفاده از ضد انعقاد نامناسب مثل EDTA سبب غیر فعال شدن بعضی فاکتورها مثل 5و8 میشود و سبب طولانی شدن تستها میشود. (سیترات سدیم موجب حفظ فاکتورها میشود)
6-کلیه معرفها و نمونه ها قبل از آزمایش باید به دمای 37 برسند.
7-حرارت باید دقیقا 37 درجه باشد. افزایش حرارت سبب دناتوره شدن فاکتورها شده و در نتیجه زمان تستها طولانی میشوند.
8-افزایش نسبت سیترات سدیم به خون (رقیق شدن خون) نیز سبب افزایش زمان تستهای انعقادی میشود.
9-از نظر کم یا زیاد بودن حجم نمونه نباید این مقدار از 90 % کمتر یا بیشتر شود.
10-همولیز به علت فعال کردن پلاکتها و فاکتورهای انعقادی و نیز آزاد شدن کلسیم موجب کاهش زمان انعقاد میشود.
*بستن تورنیکه بیشتر از 1 دقیقه موجب رکود جریان وریدی و تراکم فاکتورهای 8 ̓ فیبرینوژن و وون ویل براند میشود وزمان انعقاد طولانی میگردد.
*جابجا کردن سوزن هنگام نمونه گیری سبب ورود فاکتور بافتی به نمونه خون و فعال کردن فاکتورها شده که این مسئله با کاهش زمان انعقاد همراه است.

ضد انعقاد مناسب جهت انجام تستهای PT و PTT سیترات سدیم به نسبت 1به9 است.

هدف از انجام این آزمایش اندازه‌گیری زمان لازم برای تشکیل لخته است. CT نشان ‌دهنده نحوه عملکرد کلیه فاکتورهای سیستم داخلی و مشترک انعقادی است. در اثر تماس فاکتور 12 با سطح شیشه ای مسیر داخلی و سپس مشترک انعقاد فعال می‌شود.

این تست معمولا برای ارزیابی روند درمان با هپارین مورد استفاده قرار می‌گیرد. هپارین با عمل ضد انعقادی در بیماری های مختلف تجویز می‌شود.

3- این تست چه زمانی در خواست می‌شود؟

تست CT در افراد با علائم زیر درخواست می‌شود:

-خون‌ریزی مکرر بینی

-کبودی بدون دلیل در نقاط بدن

-خونریزی شدید دوران قاعدگی

-خونریزی جدی بعد از عمل جراحی

– خونریزی بدون توقف در معده و روده

-ارزیابی روند درمان در افرادی که هپارین مصرف می‌کنند.

4- تست های آزمایشگاهی مکمل CT کدام اند؟

: PTT این آزمون تمامی فاکتورهای انعقادی مسیر داخلی (به جز پلاکت ها) را با اندازه گیری زمان لازم برای تشکیل لخته فیبرینی بعد از اضافه کردن کلسیم و امولسیون فسفولیپید به نمونه پلاسما ارزیابی می کند.

: PT این آزمون زمان مورد نیاز برای تشکیل لخته در یک نمونه سیتراته پلاسما را بعد از افزودن یون کلسیم و ترومبوپلاستین بافتی اندازه گیری می کند. برای برآورد کلی فاکتورهای انعقادی مسیر خارجی (فیبرینوژن(I)، پروترومبین(II)، V،VII،X) این روش ایده آل است.

BT: در فرآیند هموستاز در اثر واکنش بین پلاکت و دیواره رگ‌های خونی یک لخته تشکیل می‌شود. آزمایش  BTفاز اولیه هموستاز را اندازه گیری می‌کند.

آزمایش  BTیکی از بهترین تست ها برای ارزیابی بیماری های مرتبط با پلاکت است و همچنین یکی از تست های اولیه غربالگری برای بیماری‌های انعقادی محسوب می‌شود.
مراجعه کننده قبل از انجام آزمایش باید چه شرایطی را رعایت کند؟

– مصرف داروهای استیل سالیسیلیک اسید، آسپرین، آمپی سیلین، روغن کانولا، دکستران، کترولاک، ناپروکسن، وارفارین، هپارین و پنی‌سیلین قبل از انجام آزمایش باعث افزایش کاذب زمان تست CT می‌شود.

-مصرف داروهای اریترومایسین و استروژن های کونژوگه باعث کاهش کاذب زمان تست CT می‌شود.

-نمونه گیری 3 ساعت بعد از مصرف آخرین دوز داروی هپارین صورت می‌گیرد.

7- نحوه جمع آوری نمونه چگونه است؟

در تست CT متناسب با روش انجام آزمایش، نمونه‌گیری صورت می‌گیرد. رعایت نکات زیر قبل از نمونه گیری لازم است:

قبل از جمع آوری نمونه، مراجعه کننده احراز هویت می‌شود.

– قبل از نمونه گیری، از حساسیت های مراجعه کننده به ضدعفونی کننده‌ها و لاتکس سوال می‌شود.

– داروهای مصرفی ثبت می‌شود.

– قبل از انجام آزمایش، متناسب با روش انجام و شرایط فیزیولوژیک تست، رژیم غذایی برای مراجعه کننده در نظر گرفته می‌شود. این آزمایش نیاز به ناشتایی ندارد.

8- بهترین روش های انجام تست کدام اند؟

روش لوله ای(Lee&White)،روش اسلایدی و روش لوله مویینه معمولا برای اندازه گیری زمان تست CT مورد استفاده قرار می‌گیرند.

روش لوله ای:سه لوله شیشه‌ای به شماره‌های 2،1و3 انتخاب می‌شود. مقدار 2 سی سی خون به ترتیب به لوله‌های 2،3و1 اضافه و در دمای 37درجه قرار داده می‌شود. همزمان با اضافه کردن خون باید کرنومتر شروع به کارکند. بعد از گذشت 5 دقیقه ابتدا لوله‌ی شماره 1 سپس بقیه لوله‌ها از نظر انعقاد بررسی می‌شوند.

میانگین زمان انعقاد کامل خون در لوله 2 و 3 به عنوان زمان تست CT گزارش می‌شود.
روش انجام آزمایش BT و CT شامل مراحل زیر می شود:

ابتدا محل برش که عموما روی پوست بخش داخلی ساعد است با ماده ضد عفونی کننده تمیز می شود تا احتمال ابتلا به عفونت به حداقل برسد. بعد، کاف فشارسنج بر روی دست قرار می گیرد و باد می شود. معمولا برای این آزمایشات برش کم عمقی روی پوست ایجاد میشود تا کمی خونریزی کند. سپس با استفاده از یک کرونومتر یا تایمر نظارت بر خونریزی انجام میشود. هر 30 ثانیه، خونریزی ایجاد شده باید پاک شود تا هنگامی که خونریزی متوقف شود. سپس زمان لخته شدن خون ثبت و محل زخم بانداژ میشود.

9- چه عواملی باعث تداخل و ایجاد نتایج کاذب در انجام تست می‌شود؟

– عدم رعایت شرایط قبل از انجام آزمایش

– عدم رعایت نحوه نمونه گیری صحیح

-نمونه گیری همراه با فشار به رگ باعث وارد شدن فاکتورهای بافتی به خون و کوتاه شدن زمان تست CT می‌شود. بنابراین هنگام نمونه‌گیری باید سرنگ مستقیما وارد رگ شود در غیر اینصورت نمونه‌گیری تکرار می‌شود.

– درصورت متغیر بودن قطر لوله (در روش لوله ای) زمان تست CT ارزش ندارد.

10- نتایج این تست چگونه گزارش می‌شود؟

نتیجه زمان تستCT با روش لوله‌ای به صورت زیر گزارش می‌شود:

Normal: 8-16 Min

افزایش زمان تست CT در شرایط زیر مشاهده می‌شود:

-کمبود هر یک از فاکتورهای مسیرداخلی ومشترک انعقاد

– DIC(حاد ومزمن)

– هیپوفیبرینوژنمیا

-بیماری های کبدی

-درمان با ضد انعقادهای هپارین
عبارتند از:

• بیماری کبد

• ترومبوفیلی، که لخته شدن بیش از حد است

• هموفیلی ، که ناتوانی در لخته شدن به طور طبیعی

آزمایش BT ، مخفف Bleeding Time و CT مخفف Clotting Time است و جهت بررسی زمان لازم برای تشکیل لخته و توقف خونریزی استفاده می شود. افراد بسیاری هرگز این آزمایش را انجام نمی دهند، اما برای افرادی که خونریزی آنها، حتی از یک برش کوچک، متوقف نمی شود، انجام این آزمایش بسیار مفید است. آزمایش با ایجاد یک برش کم عمق روی پوست و سپس ارزیابی اینکه چگونه پلاکت ها در صورت خونریزی، موجب انعقاد خون و تشکیل لخته میگردند، انجام میگیرد. پلاکتها سلولهایی در خون هستند که در صورت آسیب رسیدن به رگهای خونی با ایجاد توده پلاکتی اولین واکنش را نشان میدهند و از ادامه خونریزی جلوگیری میکنند. اختلالات انعقادی، خونریزی از بینی (اپی تاکسی) و اختلالات پلاکت به کمک این آزمایش بررسی میشوند.

چه  آزمایشات دیگری ممکن است همراه با BT, CT درخواست شوند؟

اگر در آزمایش های BT,CT اختلالی وجود داشته باشد، برای تایید نتایج، مجموعه ای از آزمایشهای انعقادی توصیه می شود. این تست های انعقادی می تواند هر یک به تنهایی یا همراه با هم انجام شوند:

• آزمایش کامل شمارش خون

• آزمایش فاکتور V

• سطح فیبرینوژن

• PT

• شمارش پلاکت

• Activated clotting time test

روش انجام آزمایش:

روش انجام آزمایش BT و CT شامل مراحل زیر می شود:

ابتدا محل برش که عموما روی پوست بخش داخلی ساعد است با ماده ضد عفونی کننده تمیز می شود تا احتمال ابتلا به عفونت به حداقل برسد. بعد، کاف فشارسنج بر روی دست قرار می گیرد و باد می شود. معمولا برای این آزمایشات برش کم عمقی روی پوست ایجاد میشود تا کمی خونریزی کند. سپس با استفاده از یک کرونومتر یا تایمر نظارت بر خونریزی انجام میشود. هر 30 ثانیه، خونریزی ایجاد شده باید پاک شود تا هنگامی که خونریزی متوقف شود. سپس زمان لخته شدن خون ثبت و محل زخم بانداژ میشود.

چه مواردی ممکن است روی نتایج آزمایش تاثیر بگذارند؟

داروهایی که به عنوان ضد انعقاد عمل میکنند روی نتیجه آزمایش اثر میگذارند. درصورت مصرف مکمل ها یا داروهای گیاهی، باید بلافاصله به پزشک اطلاع داده شود. همچنین رژیم غذایی پر از سبزیجات سبز ممکن است بر زمان لخته شدن تأثیر بگذارد. اگر فردی دارای تعداد بسیار کم پلاکت باشد، نباید این آزمایش را انجام دهد. همچنین افرادی که غدد لنفاوی آنها برداشته شده (مانند برداشتن غدد لنفاوی زیر بغل در مبتلایان به سرطان پستان)، نباید تحت آزمایش BT قرار گیرند. ( درصورتی که غدد لنفاوی زیر بغلی یک دست برداشته شده باشد، آزمایش باید از سمت دیگر انجام پذیرد.). افرادی که سابقه ایجاد کلوئید دارند نیز بهتر است این آزمایش را انجام ندهند.

تفسیر نتایج:

Reference Range

Interpretation

Bleeding Time 2-7 minutes

Normal

Clotting Time 8-15 minutes

Normal

زمان خونریزی طبیعی بین 2-7 دقیقه است. زمان لخته شدن طبیعی در یک فرد بین 8 تا 15 دقیقه است. با ارزیابی زمان لخته شدن خون، می توان بیماری هموفیلی یا فون ویلبراند را تشخیص داد. محدوده نرمال زمان خونریزی می تواند بین یک 1 تا 8 دقیقه در نظر گرفته شود.

زمان خونریزی غیرطبیعی نشان دهنده نقص در عملکرد و یا تعداد پلاکت ها است و برای تایید آن باید آزمایش های بیشتری انجام شود. به طور کلی علل نتایج غیر طبیعی به شرح زیر است:

• ممکن است فرد دارای نقص در عروق خونی باشد و بدین ترتیب عروق قادر به انتقال خون به طور کامل در سراسر بدن نیستند.

• ممکن است فرد دارای اختلال عملکرد ژنتیکی پلاکت باشد. این اختلال ژنتیکی می تواند بر عملکرد پلاکتها تاثیر بگذارد. مانند، هموفیلی.

• ترومبوسیتوز که در آن مغز استخوان شروع به ساختن تعداد زیادی پلاکت می کند.

• ترومبوسیتوپنی که در آن مغز استخوان تعداد کمی پلاکت تولید می کند.

• ممکن است فرد به بیماری Von Willebrand مبتلا باشد. که یک بیماری ارثی است و بر روند انعقاد خون تأثیر می گذارد.

آزمونی است که ب پلاسمای بیمار ترومبین افزوده شده و زمان تشکیل لخته را پس از افزودن تروبین بررسی میشود

در صورت غیر طبیعی بودن تست احتمال اختلال در فیبرینوژن و یا مصرف هپارین مطرح میشود

اگر Tt نرمال شود احتمال کمبود F2،5،10مطرح می شود برای افتراق اختلال f1از مصرف هپارین می‌توان ازتستRtاستفاده کرد

ازمونRt(Reptilase time ) : آزمون که در آن از سم رپتیلاز استفاده میشود این ماده سمی مستقیماً F1را شکسته و آن را به فیبرین تبدیل می کند اگر آرتی نرمال  بود مصرف هپارین

اگر طولانی بود اختلالاتF1 مطرح می شود تستRvvt(Russel viper veriom test) : در آن از سم مار افعی راسل استفاده می شود

این سم مستقیماً F10 راشکسته و آن را فعال می‌کند. Rvvtطولانی بود =نقضF10

علت انجام آزمایش: به عنوان بخشی از بررسی خونریزی بیش از حد یا تشکیل نامناسب لخته خون(بروز ترومبوز( تعداد پلاکت یا فاکتور انعقادی نامناسب) ) به ویژه برای ارزیابی سطح عملکرد فیبرینوژن، برای تشخیص آلودگی هپارین

زمان انجام آزمایش: هنگامی که خونریزی یا ترومبوتیک یا سقط های مکرر رخ میدهد، طولانی است  به ویژه از سطح pt یا pttهنگامی که تست عملکرد فیبرینوژن غیرطبیعی در نظر گرفته شود، زمانی که آلودگی هپارین نمونه خون مشکوک است

هدف از انجام آزمایش: ترومبین  یک آنزیم است که فیبرینوژن( فاکتور انعقادی(آبشار انعقادی مرحله آخر)) را به فیبرین تبدیل میکند و خون لخته می شود

این تست زمان لازم برای لخته شدن فیبرین را در پی اضافه کردن مقدار استاندارد ترومبین به پلاسما را اندازه گیری می‌کند

نوع نمونه :پلاسمای سیتراته(تری سدیم  سیترات) ظرف درب آبی)

2/.میلی لیتر  پلاسما +2 دقیقه در ۳۷ درجه حمام آب+ 2/. میلی لیتر ترومبین : بلافاصله با کرنومتر لخته را مشاهده می کنیم

پلاسمای کنترل :دوبار میانگین بیمار رابدست می‌آوریم اگر اختلاف بیشتراز 2ثانیه بود زمان tt طولانی است

موارد رد نمونه :1همولیز2 حجم کم نمونه 3مخلوط نکردن نامناسب نمونه در لوله آزمایش

نکته :نمونه سریعا جدا شودتا قبل از انجام آزمایش 4ساعت روی یخ باشد در غیر این صورت فریز در منفی 20درجه

تداخلات دارویی: آنتی استریلاز، سالیسیلات ها، اسکوربیک اسیدTtراطولانی می‌کند

نکته:  هپارین درمانی یا آلوده شدن نمونه به هپارین( ترومبین خنثی می کند) طولانی شدن زمان تروبین و کاهش کاذب فیبرینوژن میشود نکته: غلظت زیاد اجزای پپتیدی فیبرین و فیبرینوژن(d. Dimer_ FDP) مانع پلیمری شدن فیبرین می شود و با افزایش زمان انعقاد باعث کاهش کاذب فیبرینوژن میشود

افزایش سطح پارا پروتئین ها در مایلوم  مالتیپل با دخالت در پلیمری شدن فیبرین زمان ترومبین در رپتیلاز را افزایش میدهد

داروی آل اسپارژیناز و الپورات سدیم و بیماری کبد(سیروز کبدی، هپاتوسلولار مزمن، هپاتیت ویروسی) و سندروم هیپرفیبرولیز باعث کاهش فیبروژن میشود

زمان ترومبین طولانی می‌شود اگر 1آفیبرینوژنمی: (بیماری مادرزادی با فقدان کامل فیبرینوژن (خونریزی زیاد))

*آفیبرینوژنمی اکتسابی ناشی از عفونت های خاص باکتریایی، تب تیفویید وبرخی سرطان ها و سوختگی

هیچ لخته ای تشکیل نمیشود

2هیپوفیبرینوژنمی (حصبه، سالمونلاتیفی) :اکتسابی در حین زایمان یا بیماران بارداربا جفت سرراه یا جنین مرده ب وجود می آید

3دیس هیپوفیبرینوژنمی :غلظت فیبرینوژن طبیعی اما عملکرد ناکارآمد است( به دلیل وجود بیش از حد باقی مانده اسیدسالیسیلیک در ساختمان فیبرینوژن ناشی از جهش)

4هیپودیس فیبرینوژنمی :ترکیب هیپوفیبرینوژنمی +دیس فیبرینوژنمی :مقدار فیبرینوژن کم است و مقدار کمی از آن غیرطبیعی است

5انعقاددرون رگی منتشر(عامل ایجادکننده :سپتیسمی باکتریایی، سیروز کبدی، نئوپلاسم و…) :باتولید ترومبین ب روش آسیب شناختی مشخص می‌شود و با خون ریزی، ظهور پتیشی، اِکیموز یا تشکیل ترومبوز بروز می‌کند

6فیبرینولیزثانویه:فیبرینولیز ب تخریب فیبرین و فیبرینوژن توسط عملکرد پلاسمین اشاره دارد و از لحاظ فیزیولوژیکی برای جلوگیری از رشد بیش از حد لخته و ایجاد ترومبوز اتفاق می افتد اما وقتی توسط عوامل خارجی ایجاد شود ب آن فیبرینولیز ثانویه می‌گویند

عواملی ک باعث می‌شود زمان ترومبین کوتاه شود :1هیپرفیبرینوژنمی :از هرنوع عفونت حاد باکتریایی ب جز تب حصبه ایجاد می‌شود، افزایش فیبرینوژن سرعت رسوب گلبول قرمز را تسریع می‌کند

تفسیرTt:محدوده مرجع بین 12_15است

نمونه لازم: خون

متد انجام آزمایش: سدیمانتاسیون گلبول قرمز

مقادیر نرمال (در وسترگرن متد)

Male: ≤15mm/hr

Female: ≤ 20mm/hr

Child: ≤ 10mm/hr

Newborn: 0-2mm/hr

علل افزایش:

نارسایی مزمن کلیه، بیماری های بدخیم، عفونت باکتریایی، بیماری های التهابی، بیماری های بافت نکروز، هیپرفیبرینوژنمی، ماکروگلوبولینمی، کم خونی های شدید (مانند کمبود آهن یا کمبود ویتامین B12)

علل كاهش:

کم خونی داسی شکل، اسفروسیتوز، هیپوفیبرینوژنمی، پلی سیتمی ورا

علل غلط شدن كاذب جواب تست:

اگر نمونه بيشتر از ٣ ساعت بماند(كاهش جواب)

حاملگي (افزايش كاذب)

پلي سيتمي (كاهش كاذب)

برخي دارو ها (افزايش يا كاهش كاذب)

شرايط لازم براي تست و نمونه گيري:

به ناشتا نياز ندارد.

موارد تجويز:

جزو تست هاي روتين براي تشخيص بيماري هاي پنهان

نمونه لازم: خون

متد انجام آزمایش: آگلوتیناسیون

مقادیر نرمال:

< 1.0mg/dL or < 10.0mg/L (SI units)

Cardiac risk:

Low: < 1.0mg/dL

Average: 1.0-3.0mg/dL

High: > 3.0mg/dL

hs-CRP: < 3mg/

علل افزایش:

آرتروز، تب روماتیسمی حاد، سندرم رایتر، بیماری کرون، سندرم واسکولیت، لوپوس، اریتماتوز سیستمیک، انفارکتوس بافتی یا آسیب انفارکتوس حاد میوکارد، انفارکتوس ریوی، رد پیوند کلیه، رد پیوند مغز استخوان، ترومای بافت نرم، عفونت باکتریایی، عفونت زخم بعد از عمل، عفونت مجاری ادراری، سل، بیماری بدخیم، مننژیت باکتریایی

علل غلط شدن کاذب جواب تست:

نتایج آزمایش بالا می تواند در بیماران مبتلا به فشار خون بالا، شاخص توده بدنی بالا، سندرم متابولیک یا دیابت، عفونت مزمن (مانند ژنژیویت، برونشیت)، التهاب مزمن (مانند آرتریت روماتوئید)، و HDL پایین یا تری گلیسیرید بالا رخ دهد.

مصرف سیگار (افزایش کاذب)

مصرف الکل، کاهش وزن، افزایش فعالیت بدنی و ورزش (کاهش کاذب)

مصرف برخی داروها (افزایش یا کاهش کاذب)

شرایط لازم برای تست و نمونه گیری:

نیاز به ناشتا بودن باید با آزمایشگاه چک شود.

موارد تجویز:

این تست یک واکنش دهنده غیر اختصاصی فاز حاد است که برای تشخیص بیماری های عفونی باکتریایی و اختلالات التهابی مانند تب روماتیسمی حاد و آرتریت روماتوئید استفاده می شود.در بیماران مبتلا به بیماری عروق کرونر پایدار یا سندرم‌های حاد کرونری، اندازه‌گیری hs-CRP ممکن است به عنوان یک نشانگر مستقل برای ارزیابی احتمال رویدادهای مضر، از جمله مرگ، انفارکتوس میوکارد، یا تنگی مجدد پس از داخل وریدی کرونری از راه پوست مفید باشد.

نمونه لازم: خون، ادرار

متد انجام آزمایش: کالریمتریک، اسپکتروفتومتری

مقادیر نرمال:

10 days -24 mon:9.0-11.0

Adult :8.6 -10.3

مقادیر بحرانی احتمالی:

Total calcium: < 6 or > 13 mg/dL

Ionized calcium: < 2.2 or > 7 mg/dL

علل افزایش (هایپرکلسمی):

پی تی اچ غیر پاراتیروئیدی،تولید تومور (به عنوان مثال،کارسینوم ریه یا کلیه)، تومور متاستاتیک به استخوان، بیماری پاژه استخوان، بی حرکتی طولانی مدت، سندرم شیر قلیایی، مسمومیت با ویتامین D، لنفوم عفونت های گرانولوماتوز

(به عنوان مثال، سارکوئیدوز و سل)، بیماری آدیسون، آکرومگالی،پرکاری تیروئید

علل کاهش (هیپوکلسمی):

هیپوپاراتیروئیدیسم، نارسایی کلیه، هیپرفسفاتمی، راشیتیسم ثانویه به نارسایی کلیه، کمبود ویتامین D، استئومالاسی، سوء جذب، پانکراتیت، آمبولی چربی، آلکالوز، هیپوآلبومین

علل غلط شدن کاذب جواب تست:

مسمومیت با ویتامین D (افزایش کاذب)

مصرف بیش از حد شیر (افزایش کاذب)

کاهش PH سرم (افزایش کاذب)

طولانی شدن زمان بسته بودن تورنیکه (کاهش PH و افزایش کاذب)

هیپوآلبومینمی (کاهش کاذب)

مصرف برخی داروها (کاهش یا افزایش کاذب)

معمولاً تغییرات روزانه کمی در کلسیم وجود دارد، اوج سطح در حدود ساعت 9 شب رخ می دهد.

شرایط لازم برای تست و نمونه گیری:

نیاز به ناشتا بودن با آزمایشگاه چک شود.

موارد تجویز:

ارزیابی عملکرد پاراتیروئید و متابولیسم کلسیم، تعیین کلسیم سرم برای نظارت بر بیماران مبتلا به نارسایی کلیه، پیوند کلیه، هیپرپاراتیروئیدیسم و ​​بدخیمی های مختلف استفاده می شود. همچنین برای نظارت بر سطح کلسیم در طول و بعد از تزریق خون با حجم زیاد استفاده می شود.

نمونه لازم: خون

متد انجام آزمایش: کالریمتریک

مقادیر نرمال:

Adult: 1.3-2.1 mEq/L or 0.65-1.05 mmol/L (SI units)

Child: 1.4-1.7 mEq/L

Newborn: 1.4-2 mEq/L

مقادیر بحرانی احتمالی:

< 0.5 mEq/L or > 3 mEq/L

علل افزایش:

نارسایی کلیه، دیابت کنترل نشده، بیماری آدیسون، کم کاری تیروئید، مصرف منیزیم حاوی آنتی اسید یا نمک

علل کاهش:

سوء تغذیه، سوء جذب، هیپوپاراتیروئیدیسم، الکلیسم، بیماری مزمن کلیه، اسیدوز دیابتی

علل غلط شدن کاذب جواب تست:

همولیز بودن نمونه مورد استفاده

مصرف برخی دارو ها (کاهش یا افزایش کاذب)

شرایط لازم برای تست و نمونه گیری:

نیاز به ناشتا ندارد.

موارد تجویز:

بیماران قلبی، مسمومیت های بارداری، بیماری های مزمن کلیوی

نمونه لازم: خون

متد انجام آزمایش: کالریمتری

مقادیر نرمال:

Adult: 30-120 units/L or 0.5-2.0 μKat/L

Elderly: slightly higher than adults

Child/adolescent:

< 2 years: 85-235 units/L

2-8 years: 65-210 units/L

9-15 years: 60-300 units/L

16-21 years: 30-200 units/L

علل افزایش:

سیروز داخل کبدی یا خارج کبدی، انسداد صفراوی کبد اولیه یا متاستاتیک تومور ، ایسکمی روده یا سکته، تومور متاستاتیک به

استخوان، بهبودی شکستگی، هیپرپاراتیروئیدیسم، بیماری پاژه استخوان، آرتریت روماتوئید، سارکوئیدوز استئومالاسی، راشیتیسم

علل کاهش:

کم کاری تیروئید، سوء تغذیه، سندرم شیر قلیایی، کم خونی خطرناک، هیپوفسفاتمی، اسکوروی (ویتامین Cکمبود)، بیماری سلیاک، مقدار بیش از حد ویتامین B، هیپوفسفاتازی

علل غلط شدن کاذب جواب تست:

مصرف اخیر یک وعده غذایی می تواند سطح ALP را افزایش دهد.

مصرف برخی داروها (کاهش یا افزایش کاذب)

شرایط لازم برای تست و نمونه گیری:

نیاز به ناشتایی ندارد.

توجه داشته باشید که ممکن است برای ایزوآنزیم ها ناشتایی یک شبه لازم باشد.

بیماران مبتلا به اختلال عملکرد کبد اغلب لخته شدن طولانی مدت دارند.

موارد تجویز:

از این تست میتوان برای تمایز بین بیماری های کبد و استخوان استفاده کرد. تشخیص ایزوآنزیم میتواند منشأ آسیب شناسی مرتبط با افزایش کل ALP را متمایز کند.

نمونه لازم: خون

متد انجام آزمایش: اسپکتروفتومتری

مقادیر نرمال:

Elderly: values slightly lower than adult

Child: 4.5-6.5mg/dL or 1.45-2.1mmol/L (SI units)

Newborn: 4.3-9.3mg/dL or 1.4-3mmol/L (SI units)

مقادیر بحرانی احتمالی:

< 1mg/dL

علل افزایش (hyperphosphatemia) :

نارسایی کلیه، افزایش رژیم غذایی یا IV، مصرف فسفر آکرومگالی، هیپوپاراتیروئیدیسم، متاستاز استخوان، سارکوئیدوز، هیپوکلسمی، بیماری کبد، اسیدوز، رابدومیولیز، لنفوم پیشرفته یا میلوما، کم خونی همولیتیک

علل کاهش (hypophosphatemia) :

مصرف ناکافی رژیم غذایی از فسفر، مصرف مزمن آنتی اسید، هیپرپاراتیروئیدیسم، هیپرکلسمی، الکلیسم مزمن، کمبود ویتامین D، اسیدوز دیابتی، هیپرانسولینیسم، راشیتیسم (کودکی)، استئومالاسی (بزرگسالان)، سوء تغذیه، آلکالوز، سپسیس (گرم منفی)

علل غلط شدن کاذب جواب تست:

ملین ها یا تنقیه های حاوی فسفات سدیم می توانند سطح فسفر را افزایش دهند.

مصرف اخیر کربوهیدرات، از جمله تجویز IV گلوکز، باعث کاهش سطح فسفر می شود زیرا فسفر همراه با گلوکز وارد سلول می شود.

مصرف برخی داروها (افزایش یا کاهش کاذب)

شرایط لازم برای تست و نمونه گیری:

به ناشتایی نیاز دارد.

در صورت لزوم ساعاتی قبل از تست مصرف مایعات IV با گلوکز را قطع کنید.

از همولیز اجتناب کنید. لوله را با دقت کنترل کنید.

از چوب پاشنه برای خونگیری از نوزادان استفاده کنید.

موارد تجویز:

تشخیص هیپوفسفاتمی ناشی از سوء جذب دستگاه گوارش. سطح فسفر توسط متابولیسم کلسیم، پاراتورمون (PTH)، دفع کلیوی و تا حدی جذب روده ای تعیین می شود. برای بررسی عملکرد کلیه.

نمونه لازم: خون

متد انجام آزمایش: فتومتریک

مقادیر نرمال:

< 6.4 : Deficient

≥ 6.4 : Sufficient

علل افزایش:

کم خونی پرنیسیوز، کم خونی مگالوبلاستیک، خونریزی مزمن، انفارکتوس میوکارد، اغمای کبدی، هیپرتیروئیدی

علل کاهش:

کمبود یا نقص آنزیم G6PD، کم خونی همولیتیک غیر ایمونولوژیک نوزادان، کم خونی نادر غیر اسفروسیتی.

علل غلط شدن کاذب جواب تست:

رتیکلوسیتوز قابل توجه می تواند نتایج مثبت کاذب در آزمون ایجاد کند.

مصرف برخی از دارو ها و مواد غذایی اکسیدکننده در بیماران با کاهش آنزیم G6PD سبب رسوب هموگلوبین اکسید شده در جدار RBC و لیز آن می گردد.

شرایط لازم برای تست و نمونه گیری:

نیاز به ناشتایی نمی باشد.

از لخته شدن یا همولیز در زمان نمونه گیری جلوگیری شود.

موارد تجویز:

شناسایی کمبود آنزیم ناشی از بعضی داروهای القاء کننده.

در غربالگری برخی جمعیت های بومی مستعد این نقص ژنتیکی.

همولیز ناشی از کمبود G6PD ممکن است ثانویه و به علت عفونت باکتریایی یا ویروسی حاد و اختلال متابولیک همانند اسیدوز باشد.

نمونه لازم: خون

متد انجام آزمایش:

روش مرجع: روش آنزیماتیک گلوکز اکسیداز

سایر روش ها: هگزوکیناز (متد uv)، فولن وو، شافرهارتمن-سوموژی، فروسیانید، بندیکت، واکنش رنگی نئوکوپرین

مقادیر نرمال:

< 140- 70 mg/dl

علل غلط شدن کاذب جواب تست:

خوردن یا نوشیدن کمتر از ۸ ساعت قبل از آزمایش قند خون ناشتا و یا کمتر از ۲ ساعت قبل از آزمون ۲ ساعت پس از غذا.

مصرف الکل.

بیمار بودن یا استرس داشتن، سیگار کشیدن و مصرف قهوه.

مصرف داروهایی همانند داروی جلوگیری از بارداری، داروهای کاهنده فشار خون، فنی توئین (دیلانتین)، فورزماید ( لازیکس)، تریامترن (دیرنیوم دیازید)، یدروکلروتیازید (اسیدریکس، ارتیک)، نیاسین، پروپرانول (ایندرال) و یا کورتیکواستروئید (پردنیزون). بعضی داروها می توانند سبب تغییر در آزمایش قند خون شوند.

شرایط لازم برای تست و نمونه گیری:

آزمایش قند خون تصادفی در هر زمانی از روز قابل انجام بوده و برای انجام آن نیاز نیست که فرد ناشتا باشد.

موارد تجویز:

قند خون تصادفی در موارد اورژانسی انجام می شود و نیاز به ناشتا بودن ندارد به عنوان مثال در افرادی که دچار اختلالات عصبی یا بیماری جدی می باشند و نیز در بیمارانی که نیاز به بستری شدن در بیمارستان دارند. تشخیص دیابت ملیتوس وسایر اختلالات متابولیسم کربوهیدراتی نظیر دیابت حاملگی، هیپوگلیسمی نوزادان، هیپوگلیسمی با منشا ناشناخته وکارسینوم سلول لوزالمعده. پایش عفونت، سوختگی، شوک و مصرف استروئید درمانی.

نمونه لازم: خون، سرم تازه که در حرارت C0 56 کمپلکان آن از بین رفته است، مایع مفصل، CSF

متد انجام آزمایش:

روش متداول : فلوکولاسیون

روش ارجح :   FTA-ABS ، MHA-TP

سایر روش ها: RPR ، ثبوت مکمل، ELISA

مقادیر نرمال:

Negative or nonreactive

یافته های غیر نرمال:

بیماری سفیلیس، در حاملگی و در افراد بالای 70 سال می تواند به طور غیر اختصاصی مثبت شود.

علل غلط شدن کاذب جواب تست:

همولیز بیش از حد و لیپمی شدید ممکن است بر نتایج آزمایش تأثیر بگذارد.

شیل بیش از حد در خون ممکن است با نتایج آزمایش تداخل داشته باشد.

بسیاری از شرایط باعث نتایج مثبت کاذب هنگام VDRL می شوند و از تست های RPR استفاده می شود. برخی از این شرایط عبارتند از پنومونی مایکوپلاسما، مالاریا، عفونت های حاد باکتریایی و ویروسی، بیماری های خود ایمنی و بارداری.

مصرف اخیر الکل ممکن است نتیجه آزمایش را تغییر دهد.

نمونه های شدیداً همولیزه و لیپمیک مورد قبول نمی باشد.

در بیماری های نظیر بروسلوز ، شانکروئید، مالاریا، دیابت ملیتوس، لوپوس، هپاتیت ویروسی ، مونوکلئوز عفونی، تیفوس، پنومونی آتیپیک، آبله مرغان، آرتریت روماتوئید، تب روماتیسمی، مخملک و حتی سرماخوردگی می تواند به طور غیر اختصاصی مثبت شود.

شرایط لازم برای تست و نمونه گیری:

در مورد شرایط ناشتا با آزمایشگاه مشورت کنید.

برخی آزمایشگاه ها ترجیح می دهند نمونه را قبل از غذا جمع آوری کنند. برخی از آزمایشگاه ها از بیمار درخواست می کنند که 24 ساعت قبل از آزمایش خون از مصرف الکل خودداری کند.

ترجیحاً از مصرف غذاهای پرچرب 12- 8 ساعت قبل از نمونه گیری اجتناب گردد.

موارد تجویز:

تست‌های سرولوژیک برای تشخیص و مستندسازی درمان موفقیت‌آمیز سیفلیس استفاده می‌شوند.

VDRL آزمایش غربالی برای تشخیص آنتی بادی رآژین ترپونما پالیدوم می باشد.

نمونه آزمایش: خون

روش مرجع: مهار هماگلوتیناسیون (IHA)

روش ارجح : سنجش ایمنی آنزیمی (EIA)، کمی لومینوسانس

سایر روش ها : هماگلوتیناسیون کاذب (PHA)، لاتکس آگلوتیناسیون (LA)، CF، FIA،  PCRبه روش ساترن بلات

مقادير نرمال:

<٩   منفي

٩-١١   مشكوك

>١١   مثبت

علل غلط شدن كاذب جواب تست:

نمونه های دارای همولیز و لیپمیک شدید و ذرات فیبرین ممکن است در آزمایش ایجاد تداخل نماید.

نمونه های سرمی جمع آوری شده در اوایل فاز حاد بیماری یا بالافاصله پس از واکسیناسیون ممکن است در روشهای سرولوژیک در تعیین کلاس آنتی بادیهای IgG و IgM منفی باشد.

آنتی بادیهای IgG سرخجه ممکن است در نمونه های سرمی افرادی که در ماههای گذشته خون یا محصولات آن را دریافت کرده اند مشاهده گردد. در حالی که این افراد ممکن است ایمن نباشند و سابقه ابتلا به عفونت سرخجه را نداشته باشند.

آنتی بادیهای اختصاصی سرخجه از طریق رحم از مادر به جنین انتقال می یابد. بنابراین شناسایی آنتی بادیهای اختصاصی سرخجه در اطفال کمتر از 6 ماه ممکن است نتیجه مثبت کاذب دهد.

شرايط لازم براي تست و نمونه گيري :

نيازي به شرايط خاص از نظر تغذيه و مصرف مايعات نمي باشد.

نمونه گیری میباست در نوبت اول 3 روز پس از ظهور بثورات جلدی و در نوبت دوم 2 تا 3 هفته بعد ( دوره نقاهت) صورت گیرد.

نمونه گیری باید در مکانی مجزا و در شرایط استریل، همراه با تکنیک های آسپتیک صورت گیرد.

سرم جدا شده باید شفاف و عاری از فیبرین ، همولیز و یا لیپمیک باشد.

موارد تجويز:

آزمون غربالگری برای شناسایی آنتی بادیهای سرخجه به منظور تشخیص مصونيت در مقابل سرخجه (ارزیابی سیستم ایمنی)، به ویژه در مورد زنان باردار يا كارمندان خدمات بهداشتي كه با زنان باردار سروكار دارند.

تشخيص سرخجه در نوزادان ( سندروم سرخجه مادرزادی)، كودكان و بزرگسالان.

افتراق عفونت فعال از عفونت در گذشته (غیر فعال) و یا عدم عفونت به ویروس.

نمونه لازم: خون

متد انجام آزمايش: ECLIA

مقادير نرمال:

Total 25-hydroxy D (D2 + D3): 25-80 ng/mL 1,25(OH)2D

Males: 18-64pg/mL

Females: 18-78pg/

علل افزايش:

سندرم ویلیامز، مکمل های غذایی بیش از حد

علل كاهش:

راشیتیسم، استئومالاسی، پوکی استخوان،

سندرم های سوء جذب دستگاه گوارش، نارسایی کلیه، بیماری کبد، هیپوفسفاتمیک خانوادگی، راشیتیسم (مرتبط با X

راشیتیسم هیپوفسفاتمیک)، بیماری التهابی حاد، دریافت ناکافی رژیم غذایی، مواجهه ناکافی با نور خورشید

علل غلظ شدن كاذب جواب تست:

داروهای کورتیکواستروئیدی می توانند با کاهش جذب کلسیم، سطح ویتامین D را کاهش دهند.

داروی کاهش وزن اورلیستات و داروی کاهش دهنده کلسترول کلستیرامین می توانند با کاهش جذب ویتامین D و سایر ویتامین های محلول در چربی، سطح ویتامین D را کاهش دهند.

باربیتورات ها و فنی توئین با افزایش متابولیسم کبدی ویتامین D به ترکیبات غیر فعال، سطح ویتامین D را کاهش می دهند.

شرايط لازم براي تست و نمونه گيري:

نياز به ناشتايي ندارد.

اگر بیمار کمبود ویتامین D دارد، او را در مورد منابع غذایی رژیمی و اهمیت نور خورشید آموزش دهید.

موارد تجويز:

افرادی که به میزان کافی در معرض آفتاب قرار نمی‌گیرند.

افرادی که سطوح کلسیم، فسفر و یا هورمون‌های پاراتیروئیدی (PTH) آن‌ها غیرطبیعی می‌باشد.

بیمارانی که مشکلات مرتبط با استخوان (پوکی استخوان) دارند.

بیماران مبتلا به فیبروز کیستیک، کرون، سلیاک ویا افرادی که جراحی بای پس معده انجام داده‌اند، که در واقع مشکل سو جذب چربی دارند.

سالمندان

افرادی که دچار اضافه وزن و چاقی هستند.

افرادی با پوست تیره

نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند.

بیماران کلیوی

بیمارانی که به طورطولانی مدت داروهای ضد تشنج مانند فنی توئین، فنوباربیتال، کاربامازپین، اسید والپروئیک و کورتیکواستروئیدها را مصرف کرده‌اند.

نمونه لازم: خون

متد انجام آزمایش: CLIA-ECL

مقادیر نرمال:

مقادیر طبیعی بسته به آزمایشگاه و مدت بارداری متفاوت است.

یافته های غیرنرمال:

تست های غربالگری مثبت (تریزومی 21، تریزومی 18، نقص لوله عصبی، نقص دیواره شکم)

بیماری آترواسکلروتیک عروق کرونر

علل کاهش بدون حضور اختلالات کروموزومی:

IntraUterine Fetal Death و یا IUFD

Preterm Delivery

Preeclampsia

Gestational Hypertension

IntraUterine Growth Restriction و یا IUGR

سقط ناگهانی

علل غلظ شدن کاذب جواب تست:

سطوح با افزایش وزن بدن مادر و طول مدت بارداری افزایش می یابد.

شرایط لازم برای تست و نمونه گیری:

این آزمایش نیازی به ناشتا بودن و یا محدودیت خاص در رژیم غذایی ندارد.

آزمایش سرمی و سونوگرافی NT باید در سن بارداری میان ۱۰ هفتگی تا ۱۳ هفته و ۶ روز انجام گیرد.

موارد تجویز:

این آزمایش‌ که به دبل مارکر نیز معروف است، بخشی از برنامه غربالگری جنین در سه‌ماهه اول بارداری است و احتمال وجود‌ تریزومی ۱۳، ۱۸ ‌و ۲۱ در سه‌ماهه اول بارداری را گزارش می‌کند.

نمونه لازم: خون

متد انجام آزمایش: CLIA_ECL

در این تست 4 مارکرAFPT، HCG، Estriol  Free و Inhibin A در هفته 20-15 حاملگی بر روی خون مادران باردار مورد اندازه گیری قرار میگیرد و نتایج بر اساس الگوهای استاندارد و با توجه به سن مادر و شرایط او مورد بررسی می شود. نتایج این تست می تواند شاخص خوبی جهت تعیین ریسک ابتلای جنین به ناهنجاریهای کروموزومی مانند تریزومی 13، تریزومی 18 و تریزومی 21 می باشد همچنین با توجه به اندازه گیری میزان AFP میتواند معیار مناسبی جهت تعیین ریسک ابتلا به ناهنجاری های لوله عصبی (NTD) باشد.

شرایط لازم برای تست و نمونه گیری:

این آزمایش نیازی به ناشتا بودن و یا محدودیت خاص در رژیم غذایی ندارد.

بر اساس روش آزمایش، احتمال دارد انجام سونوگرافی توصیه شود.

جهت ارزیابی نتایج سندروم داون و تریزومی 18 سن بارداری میبایست مابین 14 هفته و صفر روز تا 22 هفته و شش روز باشد.

موارد تجویز:

این آزمایش‌ که به کواد مارکر معروف است، بخشی از برنامه غربالگری جنین در سه‌ماهه دوم بارداری است و احتمال وجود ‌تریزومی ۱۳، ۱۸ ‌و ۲۱، نقایص لوله عصبی و پره اکلامپسی (فشار خون بالا در دوران بارداری) در سه‌ماهه دوم بارداری را گزارش می‌کند.

توضیحات:

جهت غربالگری نقص لوله عصبی (Neural Tube defect) تنها مارکر آلفا فیتو پروتئین (AFP) مورد ارزیابی قرار می گیرد.

جهت غربالگری سندروم داون، غربالگری چهارگانه (Quad marker) یعنی مارکرهایAFP، free bHCG، UE3 و Inhibin-A مورد ارزیابی قرار می گیرد.

جهت غربالگری سندروم ادوارد، غربالگری سه گانه (Triple marker) یعنی مارکرهای AFP، free bHCG و UE3 مورد ارزیابی قرار می گیرد.

در صورت مثبت بودن تستهای غربالگری، باید تستهای تشخیصی نظیرCVS در اوایل بارداری یا آمینوسنتز در اواسط بارداری انجام گیرد.

تفسیر:

با انجام اين آزمايش خانمها در دو گروه قرار مي گيرند:

1-گروه غربالي مثبت با ريسک بالاي ابتلا

2-گروه غربالي منفي با ريسک پايين ابتلا

گروه غربال مثبت:

الف – غربال مثبت از نظرسندرم داون :

خانمي غربال شده مثبت تلقي ميشود که ريسک ابتلا او به سندرم داون براساس سن مادر ، سطوح سرمي PAPP-A ،  Free bHCG، AFP ، uE3 و inhibin-A و نيز اندازه گيري NT 1 به 270 يا بيشتر باشد، که در حدود 1 به 20 مورد از خانمهاي غربال شده در اين گروه قرار خواهند گرفت.

ب- غربال مثبت از نظر نقص لوله عصبي باز:

اگر سطح سرمي AFP برابر يا بيشتر از2.5 برابر سطح ميانه طبيعي (MoM 2.5) باشد ، نتيجه غربال مثبت بوده ، و در حدود يک نفر از صد خانم در اين گروه قرار خواهند گرفت.

گروه غربال منفی:

يک نتيجه غربال منفي از نظر سندرم داون بدين معناست که ريسک ابتلا کمتر از Cut off اختصاصي ريسک ابتلا باشد و يک نتيجه غربالي منفي احتمال ابتلا به سندرم داون را شامل نمي گردد. و يک نتيجه غربال منفي از نظر نقائص عصبي لوله باز بدين معناست که سطح سرمي AFP کمتر از 5/2 برابر سطح ميانه طبيعي (MoM 5/2) باشد و يک نتيجه غربالي منفي احتمال ابتلا به نقائص عصبي لوله باز را شامل نمي گردد. تست کواد مارکر همچنين قادر به تعيين بارداريهاي با ريسک بالاي ابتلا به سندرم ادوارد مي باشد. که در اين مورد ريسک ابتلا بالاتر از آنچه گزارش گرديده مي باشد.

نمونه لازم: مدفوع

یافته های نرمال:

فلور طبیعی روده

یافته های غیر نرمال:

انتروکولیت باکتریایی، انتروکولیت تک یاخته ای، انتروکولیت انگلی

علل غلط شدن کاذب جواب تست:

ادرار ممکن است از رشد باکتری ها جلوگیری کند. بنابراین در هنگام جمع آوری نمونه مدفوع، ادرار نباید با مدفوع مخلوط شود.

مطالعات اخیر باریم ممکن است تشخیص انگل ها را مبهم کند.

داروهایی که ممکن است بر نتایج آزمایش تأثیر بگذارند عبارتند از آنتی بیوتیک ها، بیسموت و روغن معدنی.

شرايط لازم براي تست و نمونه گيري:

قبل از نمونه گيري:

روش جمع آوری مدفوع را برای بیمار توضیح دهید.

به بیمار آموزش دهید که ادرار یا کاغذ توالت را با نمونه مدفوع مخلوط نکند.

به بیمار دستور دهید از ظرف جمع آوری مناسب استفاده کند.

در حال نمونه گيري:

به بیمار آموزش دهید که در یک تشت تمیز مدفوع کند.

مقدار کمی از مدفوع را در یک ظرف جمع آوری استریل قرار دهید.

مخاط و رگه های خونی را همراه با نمونه ارسال کنید.

اگر قرار است از سواب رکتوم استفاده شود، دستکش بپوشید و آن را وارد کنید

سواب با نوک پنبه را حداقل 1 اینچ در کانال مقعد قرار دهید. سپس سواب را به مدت 30 ثانیه بچرخانید و آن را در ظرف تمیز قرار دهید.

تست نوار:

در مواقعی که به کرم های پین (Enterobius) مشکوک هستید از این آزمایش استفاده کنید. نوار شفاف را در ناحیه پری مقعدی بیمار قرار دهید. (این مخصوصا برای کودکان مفید است.) چون کرم ماده شبانه در اطراف آن تخم می گذارد، نوار را قبل از خواب در ناحيه پري مقعد قرار دهيد و صبح قبل از خارج شدن فرد از تختخواب آن را برداريد. سطح چسبنده نوار را مستقیماً به یک لام شیشه ای فشار دهید و بررسی میکروسکوپی برای تخمک های کرم سنجاقي را انجام دهيد.

بعد از نمونه گيري:

نمونه مدفوع را با احتیاط حمل کنید، طوری که گویی قادر به ایجاد عفونت است.

در برگه آزمایشگاه هر آنتی بیوتیکی را که ممکن است بیمار مصرف کند مشخص کنید.

نمونه مدفوع را به سرعت به آزمایشگاه ارسال کنید. تأخیر در انتقال نمونه ممکن است بر زنده ماندن ارگانیسم تأثیر بگذارد.

توجه داشته باشید که جداسازی برخی از پاتوژن های روده ای گاهی تا 6 هفته طول می کشد.

هنگامی که عوامل بیماری زا شناسایی شدند، مدفوع بیمار را تا پایان درمان حفظ کنید.

موارد تجويز:

کشت مدفوع یک آزمایشی است که برای تعیین انواع باکتری در دستگاه گوارش استفاده می‌شود. برخی از انواع باکتری‌ها می‌توانند باعث ایجاد عفونت یا بیماری شوند. با آزمایش مدفوع، پزشک می‌تواند بفهمد کدام نوع باکتری وجود دارد.

در صورت داشتن مشکلات گوارشی مزمن و مداوم، ممکن است آزمایش کشت مدفوع انجام شود.

نمونه لازم: خون کامل حاوی ضد انعقاد ADTA

متد انجام آزمایش: هماگلوتیناسیون یا آگلوتیناسیون مستقیم گلبول های قرمز با آنتی سرم اختصاصی (Cell type) به صورت کیفی و کمی.

سایر روشها: الایزا، آزمایشات غیر مستقیم ( جستجوی آنتی بادی ضد آنتی ژن)، در سرم که از گلبول های قرمز با آنتی ژن معلوم همراه با سرم نامعلوم (Back type)

یافته های نرمال: سازگاری خونی

ABO Typing: A, B, AB, O

Rh Typing: Rh positive/Rh negative

علل غلط شدن کاذب جواب تست:

وجود پروتئین های غیر طبیعی در سرم، آنتی بادیهای پوشاننده سلول، ژل وارتون، فیبرینوژن، اُتوآنتی بادیها، آنتی بادیهای غیر منتظره، سولفات پروتامین،عفونت ناشی از باکتریهای گرم منفی که شبیه آنتی ژن B فعالیت می کنند در انجلم روشهای تععین گروه خون تداخل می نمایند.

وجود پدیده رولو ( روی هم قرار گرفتن گلبول های قرمز) و حضور آنتی بادیهای سرد در گروه بندی ایجاد اختلال می کند.

زیرگروههای ضعیف ممکن است باعث ایجاد اشتباه در گروه بندی شوند.

شرایط لازم برای تست و نمونه گیری:

این تست نیاز به ناشتایی ندارد.

از بیمار خون وریدی یا مویرگی گرفته و نمونه را در ویال های EDTAدار بریزید.

ویال را چندین بار سرو ته کرده تا خون به خوبی با ضد انعقاد مخلوط گردد و از لخته شدن خون جلوگیری شود.

دقت نمایید تا نمونه همولیز نگردد.

قبل از فرستادن نمونه به آزمایشگاه، برچسب مناسب بر لوله بچسبانید.

محل خونگیری را از نظر خونریزی بررسی نمایید. محل خون گیری را بفشارید یا با باند فشاری ببندید.

موارد تجویز:

این آزمون برای تعیین گروه خون بیمار، قبل از اهداء یا دریافت خون و نیز برای تعیین گروه خون مادرانی که در انتظار فرزند می باشند، به منظور ارزیابی احتمالی خطر ناسازگاری Rh میان مادر و نوزاد، استفاده می شود.

بررسی سیستم ABO در پیوند کلیه و مغز استخوان بسیار حائز اهمیت است. سازگاری و تطابق گروه خونی ABO پایه بیشتر آزمایشات قبل از انتقالB خون است. در مواردی مثل تومورهای بدخیم، آنمی ها، جراحی قلب، بیماریهای استخوان و مفصل، بیماری ریوی و کبدی و … که نیاز به انتقال خون دارندباید تطابق ABO انجام شود. در سیستم Rh بررسی وجود آنتی بادی ضد آنتی ژن D که به طور طبیعی وجود ندارد و به صورت ایمیون بوجود می آید در کم خونی همولیتیک نوزادان (HDN)، کم خونی های خود ایمنی، کم خونی های همولیتیک ناشی از داروهایی مثل متیل دوپا، تراتومای تخمدان، … دارای اهمیت می باشد. تعیین دقیق سیستم Rh به دلیل وجود Du (آنتی ژن Rh مثبت ضعیف) از نظر انتقال خون بسیار حائز اهمیت است.

نمونه لازم: مدفوع رندوم

متد انجام آزمایش:

روش تغلیظ: فلوتاسیون(شناورسازی) و سدیمانتاسیون(رسوبی)

روش مستقیم میکروسکوپی

یافته های نرمال:

عدم مشاهده انگل:  Not detected/ Negative

در صورت مشاهده تخم یا فرم‌های مختلف انگل زیر میکروسکوپ، میانگین تعداد آن‌ها گزارش می‌شود:Positive

علت غلط شدن کاذب جواب تست:

عدم رعایت شرایط قبل از انجام آزمایش

عدم رعایت نحوه نمونه‌گیری صحیح

این تست برای بیمارانی که بیشتر از سه روز در بیمارستان بستری بوده اند مفید نیست زیرا عفونت‌های انگلی به طور معمول در محیط بیمارستان یافت می‌شوند.

عفونت‌های گوارشی که منجر به دفع گلبول‌های سفید می‌شود.

دفع خون

انگل

مشکلات جذبی که باعث دفع ذرات چربی و غذاهای هضم‌نشده می‌شود

شرایط لازم برای تست و نمونه گیری:

مصرف داروهای آنتی اسید، بیسموت(تقویت کننده های مخاط)، ضد اسهال، باریم، منیزیم، کائولن، بعضی روغن‌های معدنی(کرچک)، آنتی بیوتیک، داروی ضدیبوست روغنی یک هفته قبل از انجام آزمایش بر روی نتیجه تست اثر می‌گذارد.

حداقل باید 5 گرم مدفوع در ظرف‌های مخصوص استریل جمع آوری شود.

نمونه مدفوع فرم‌دار(سفت) باید حداکثر 2 ساعت پس از جمع آوری به آزمایشگاه ارسال شود در غیر این صورت باید به ظرف‌های حاوی نگهدارنده (فرمالین 10 درصد) منتقل شود.

نمونه‌های آبکی احتمالاً حاوی تروفوزوئیت هستند بنابراین باید حداکثر 30 دقیقه بعد از جمع‌آوری به آزمایشگاه ارسال شوند. در غیر این صورت حرکت این انگل‌ها در زیر میکروسکوپ مشاهده نخواهد شد.

نمونه نباید با موادی مانند ادرار، آب و یا دستمال توالت آلوده شود.

برای کودکان از کیسه‌های مخصوص استفاده می شود. (دقت کنید که نمونه داخل پوشک برای آزمایش مناسب نیست)

نمونه برداری از قسمت موکوئیدی، خونی یا آبکی مدفوع توصیه می‌شود.

موارد تجویز:

آزمایش مدفوع برای افراد با علائم عفونت گوارشی درخواست می‌شود. این علائم شامل:

-اسهال طولانی مدت

-درد شکم(گرفتگی)

-تهوع و استفراغ

-مدفوع همراه خون و مخاط

این علائم معمولاً در افراد با سیستم ایمنی سالم با مراقبت‌های شخصی بهبود می‌یابد ولی در موارد زیر آزمایش مدفوع ضرورت پیدا می‌کند:

کمبود آب و الکترولیت یا عوارض شدید گوارشی در اثر اسهال طولانی

وجود علائم عفونت گوارشی در کودکان، افراد مسن و یا افراد با سیستم ایمنی ضعیف

وجود علائم عفونت گوارشی به صورت طولانی مدت بدون بهبودی

افراد در معرض تماس مستقیم با عفونت انگلی

نمونه لازم: خون

متد انجام آزمايش:

روش مرجع: blue dye  methylene

روش ارجح : Automated Cell Counter using Flow Cytometry

سایر روشها: رنگ آمیزی حیاتی با نیو متیلن بلو ، بریلیان کریزل بلو، آزور B

مقادير نرمال:

بزرگسالان: 1/5- 5 /0 درصد،  اطفال (یک تا شش ماه): 3/1- 5 /0 درصد،  نوزادان: کمتر یا مساوی 7 درصد

ü به صورت درصدی از هزار گلبول قرمز بیان می‏شود.

مقادیر نرمال در هنگام تولد (توسط فلوسایتومتری):

6/1 – 3/8 درصد (متوسط 3/5)

شمارش مطلق رتیکولوسیت: 10-80 × 109L/

üرتیکولوسیت بیشتر از 100 × 109  L/نشانه اریتروپوئز افزایش یافته است.

علل افزایش:

کم خونی همولیتیک، 4-3 روز پس از خونریزی، اریتروبلاستوز جنینی، درمان فقر آهن، درمان کمبود B12 و فولات

علل كاهش:

كم خوني آپلاستيك، كم خوني فقر آهن، كم خوني مگالوبلاستيك، كم خوني هموليتيك، بيماري هاي كليوي، دياليز، كم خوني هاي ارثي، كمبود اسيدفوليك، اختلال عملكرد مغز استخوان، پرتودرماني

عوامل مداخله گر:

بارداری موجب افزایش تعداد رتیکلوسیتها می گردد.

اجسام هاول- جولی (Howell – Jolly bodies) دانه های آبی رنگی هستند که در کم خونی های شدید یا همولیتیک در داخل گلبول های قرمز مشاهده می شوند. دستگاه های خودکار شمارشگر، گلبول های قرمز حاوی اجسام هاول – جولی را به اشتباه به عنوان رتیکلوسیت می شمارند و تعداد رتیکلوسیت ها را بطور کاذب بالا نشان می دهند.

همچنین شمارش‏های بالای غیرمعمول رتیکلوسیت در بیماران مبتلا به لوسمی لنفوئیدی مزمن (CLL)، پارازیت‏های داخل سلولی از جمله مالاریا، پلاکت‏های بزرگ، بعضی درمان­های دارویی، پروتوپورفیری اریتروپوئتیک و آگلوتی‏نین‏های سرد مشاهده می گردد.

در بیمارانی که اخیراً ترانسفوزیون (تزریق) داشته­اند، رتیکولوسیت‏ها ممکن است به علت رقیق شدن خون کاهش پیدا کنند.

گلوکز خون بالا موجب کاهش کاذب شمارش رتیکلوسیت می گردد.

داروهای ایجاد کننده کم خونی آپلاستیک منجر به کاهش رتیکلوسیت و داروهای ایجادکننده همولیز موجب افزایش رتیکلوسیت می گردند.

شرایط لازم برای تست و نمونه گیری:

تست شمارش رتیکولوسیت جزء آن دسته از آزمایش‌هایی است که معمولأ برای انجام آن نیازی به ناشتا بودن نیست. این آزمایش از طریق نمونه‌گیری خون انجام می‌شود و لازم است در صورت مصرف هرگونه دارو با پزشک خود مشورت کنید.

موارد تجويز:

بررسی این که آیا دلیل کم‌خونی، ناشی از کاهش گلبول‌های قرمز در خون است یا فقدان آن.

بررسی عملکرد مغز استخوان.

رسیدن به نتیجه‌ای برای درمان کم‌خونی و انتخاب بهترین روش.

کنترل عملکرد بدن در مواجه با انواع کم‌خونی.

آزمایش GCT را با نام‌های «آزمایش قند دو مرحله‌ایی بارداری»، «آزمایش گلوکز بارداری» و «آزمایش چالش گلوکز» نیز خواهید شنید.

بیشتر پزشکان معمولاً به زنان باردار توصیه می کند که برای تشخیص دیابت بارداری آزمایش غربالگری گلوکز را در بین هفته های ۲۴ بعدی ۲۸ بارداری انجام دهند. در واقع بین ۳ تا9 درصد از خانم هادر طی دوران بارداری  به این عارضه دچار می شوند و می توان که دیابت بارداری از شایع ترین بیماری ها در طی حاملگی است اما از آنجایی که این بیماری به ندرت صورت دارای نشانه یا علائم خاصی است تنها راه تشخیص آن انجام آزمایش دیابت بارداری است.

لازم به ذکر است که آزمایش غربالگری دیابت بارداری GCT برای تشخیص افراد مبتلا به دیابت بارداری نیست بلکه همانگونه که از نامش بر ی آید برای آن است تا زنان باردار مستعد ابتلا به این بیماری شناسایی شوند تا در صورت لزوم آزمایشات دیگری برای تشخیص بیماری بر روی آنها صورت گیرد. به همین دلیل مثبت بودن نتیجه آزمایش GCT به معنی ابتلا به دیابت بارداری نیست.در واقع تنها یک سوم زنانی که تست غربالگری گلوکز آنها مثبت است، واقعا به این دیابت بارداری مبتلا هستند.

اگر نتیجه آزمایش GCT شما مثبت بود، لازم است آزمایش دیگری موسوم به آزمایش تحمل گلوکز یا GTT نیز انجام شود، آزمایشی که نتیجه آن ابتلا یا عدم ابتلای شما به دیابت بارداری را مشخص می کند.

زمان انجام آزمایش دیابت بارداری

پزشک در ابتدای بارداری ،عوامل خطرزایی که می تواند احتمال ابتلا به دیابت بارداری را افزایش دهد،مورد بررسی قرار میدهد.

وجود عوامل زیر احتمال ابتلا به دیابت بارداری را در مادر افزایش می‌دهد:

اضافه وزن قبل از بارداری
سابقه ی خانوادگی دیابت
سابقه ی دیابت بارداری، مرده زایی یا نوزاد درشت با وزن ۳۴۰۰ و بیشتر در زابمان های قبلی
سندرم تخمدان پلی کیستیک
سابقه ی وجود مشکلی با انسولین یا قند خون مانند مقاومت به انسولین، عدم تحمل گلوکز یا پره دیابت
فشار خون بالا، کلسترول بالا یا بیماری‌های قلبی

اگر یک خانم باردار در معرض ابتلا باشد،ممکن است در اولین مراجعه به پزشک، غربالگری دیابت برای او درخواست شود.

اما اگر فرد، از لحاظ ابتلا در دسته پرخطر قرار نگیرد پزشک انجام آزمایش غربالگری دیابت را در سه ماهه دوم، بین هفته های ۲۴تا۲۸ بارداری توصیه میکند.

اکثر مادران بارداری که درگیر دیابت دوره بارداری می شوند؛ نوزادانی سالم به دنیا می آورند. با این وجود در این مادران اگر تحت مراقبت قرار نگیرند؛ دیابت بارداری می تواند منجر به عوارض متعدد در دوره بارداری از جمله: پره اِکلامپسی یا مسمویت حاملگی (نوعی بیماری در دوره بارداری بوده که با فشار خون بالا و بعضی مواقع با احتباس مایعات بدن و مشاهده پروتئین در ادرار همراه می باشد) و  و یا رشد بیش از حد جنین گردد و ممکن است احتمال خطر آسیب دیدن جنین را افزایش دهد و همچنین زایمان سزارین الزام پیدا نماید.

توجه داشته باشید که نتایج غیر طبیعی این تست می‌تواند نشان از ابتلا به دیابت نوع دو قبل از باردار شدن باشد که قبل از بارداری شناخته نشده بود و دیابت دوران بارداری به حساب نمی‌آید.

دیابت بارداری معمولاً تا زمانی که باردار هستید ادامه می‌یابد، اما برخی از خانم‌ها که در دوران بارداری به دیابت مبتلا می‌شوند، پس از زایمان نیز با این عارضه درگیر خواهند بود. بنابراین، شش تا هشت هفته بعد از زایمان نیز انجام آزمایش ضروری است.

بیماری‌های تاثیرگذار بر نتیجه آزمایش GCT

بیماری‌هایی زیر نتیجه آزمایش GCT را دستخوش تغییرات خواهند کرد:

* قند بالا

* دیابت

* سندروم کوشینگ. افزایش بیش از حد کورتیزول در بدن.

* نارسایی‌های کلیوی

* پانکراتیت حاد (التهاب لوزالمعده)

* قند پایین

* بیماری آدیسون. در این حالت بدن نمی‌تواند دو هورمون کورتیزول و آلدوسترون را تولید کند.

شرایط پیش از انجام آزمایش

1- این آزمایش نیاز به ناشتایی ندارد مگر آنکه به همراه آن؛ درخواست آزمایش قند خون ناشتا نیز وجود داشته باشد.

2- بهتر است بیمار  زمان ۱ ساعت را در آزمایشگاه بدون استرس در قسمت انتظار آزمایشگاه سپری کند. چنانچه الزام به خروج از ازمایشگاه می باشد؛ بایستی ۴۰ دقیقه پس از میل محلول قندی خود را به آزمایشگاه رسانیده و ۲۰ دقیقه بر روی صندلی نشسته تا بدن به حالت آرامش برسد و سپس به قسمت نمونه برداری مراجعه کنند. (رعایت این زمان برای صحیح بودن نتایج آزمایش ضروری می باشد) توجه داشته باشید که استرس های روانی می توانند منجر به افزایش قند خون گردند.

3- پس از میل کردن محلول قندی تا زمان نمونه برداری نبایستی هیچ غذا یا نوشیدنی(به جز آب) میل شود. همچنین از استعمال دخانیات نیز خودداری فرمائید. از جویدن آدامس نیز پرهیز نمائید.

4- چنانچه در حین انجام آزمایش احساس تهوع دارید؛ باید آزمایش را به روز دیگر محول نمود. اگر بیمار نتواند تمامی محلول قندی را بخورد و یا مقداری یا تمامی آن را استفراغ نماید؛ مقدار قند خون (گلوکز) به طور کاذب کاهش خواهد یافت. در صورت بروز این مشکل مسئول نمونه برداری را با خبر سازید.

۵-شیر دادن به نوزاد می تواند بر روی نتیجه ازمایش تاثیر گذارد.

6-در آزمایشگاه محلول قندی که به بیمار توسط پرسنل داده می شود؛ بایستی در مدت زمان ۵ دقیقه میل شود.

روش انجام آزمایش

در ابتدا بیمار باید یک محلول قندی (۵۰ میلی گرم از پودر گلوکز در یک لیوان آب حل شده و به بیمار داده خواهد شد) را میل نماید. و سپس ۱ ساعت پس از آن نمونه خون از بیمار گرفته خواهد شد.

چنانچه میزان گلوکز یک ساعته کمتر از 140 میلی گرم در دسی لیتر (8/7 میلی مول در لیتر)باشد تست منفی تلقی شده و مرحله بعدی لازم نیست.

اگر میزان گلوکز یک ساعته بیشتر یا مساوی 140 میلی گرم در دسی لیتر (8/7 میلی مول در لیتر)باشد، لازم است آزمایشGTT انجام شود که در مطلب بعدی به آن اشاره میکنیم .

آزمایش تحمل گلوکز (GTT )که به عنوان تست تحمل گلوکز خوراکی (OGTT) هم شناخته می‌شود، پاسخ بدن فرد نسبت به قند (گلوکز) را اندازه‌گیری می‌کند.

سطح قند خون ناشتا در صورت تکرار اگر بیشتر از 126 میلی گرم باشد معمولا برای تشخیص دیابت کافی است ولی اگر مشکوک بوده وعلائم بالینی به نفع دیابت باشند تست تحمل خوراکی یا وریدی انجام میشود.همچنین  این آزمایش برای کشف دیابت حاملگی در خانمهای باردار بین هفته ۲۶تا۳۰ بارداری درخواست می شود.

این آزمایش در موارد زیر انجام میشود:

شک به دیابت
بیماران با سابقه خانوادگی دیابت
افراد خیلی چاق
بیماران با سابقه عفونتهای راجعه- زنان با عفونتهای تکراری قارچی واژن
بیماران با زخم های دیر بهبود یابنده
زنانی که سابقه زایمان نوزاد درشت – زایمان زودرس- مرده زایی- سقط خودبخودی یا مرگ نوزادی دارند
اپی زودهای غیر قابل توجیه هیپوگلیسمی
گلوکزوری یا هیپرگلیسمی گذرا در خلال حاملگی- جراحی- ضربه- استرس- سکته قلبی
ناتوانی جنسی در مردان

عوامل مداخله گر :

1- عدم رعایت حالت ناشتایی2- خوردن الکل3- بستری بودن4- سوء تغذیه و سوء جذب5- حاملگی6- سندرم کوشینگ7- استرس شدید در اثر عفونت یا جراحی8- سیگار9- ورزش10- داروهایی مانند آمفتامین- آرژنین- بتابلوکرها- دیورتیک- اپی نفرین- گلوکوکورتیکوئیدها

شرایط قبل از انجام آزمایش

1-این آزمایش را در خلال استرس عاطفی- عفونتهای جدی- اختلالات غددی همزمان- جراحی- ضربه- عدم فعالیت به علت بیماری مزمن انجام ندهید.

2- حداکثر ترشح انسولین به مدت 3 روز قبل از آزمایش روزی 250-150 گرم کربوهیدرات مصرف کند

3- به مدت 8 ساعت  قبل از شروع آزمایش غذا و نوشیدنی میل نکند

4- بیمار باید به مدت 8 ساعت قبل از آزمایش از محرکها اجتناب کرده  – سیگار نکشد و فعالیت جسمی غیر 
معمول انجام ندهد

5- از بیمار سابقه داروئی بگیرید تا در صورت مصرف داروهای مداخله کننده با این آزمایش مشخص شوند. داروهای خوراکی پائین آورنده قند خون از دوهفته قبل از انجام آزمایش باید قطع شوند

6- از بیمار در مورد ابتلاء اخیر به بیماری های حاد سوال کنید زیرا این تست باید حداقل دو هفته  بعد از بیماری حاد انجام شود

7- سیگار- قهوه وچای مصرف نشود چون این مواد محرک فیزیولوژیک هستند

8-گزارشات نشان‌گر این مطلب بوده است که عدم فعالیت تحمل گلوکز را کاهش می‌دهد لذا GTT را در مورد بیماران بستری نباید انجام داد.

9-فرد باید تمامی محلولی را بخورد و در صورت بالا آوردن به کارشناس مربوطه اطلاع دهد.

روش انجام آزمایش

در شرایط ناشتا از بیمار نمونه گیری کرده سپس به بیمار محلول حاوی ۷۵ گرم کربوهیدرات( در صورت بارداری ۱۰۰ گرم) را داده و در فواصل ۳۰ ۶۰ ۹۰ و ۱۲۰ دقیقه از بیمار نمونه گیری گردد.

در مورد زنان باردار نمونه گیری در فواصل ۱ ۲ و ۳ ساعت صورت می گیرد.

مقدار کربوهیدرات لازم برای کودکان 1.7 گرم بر کیلوگرم وزن بدن حداکثر تا ۷۵ گرم می باشد.

در صورتی که حداقل دو مورد از مقادیر اندازه گیری شده ،بیشتر یا مساوی مقادیر استاندارد باشد؛پزشک تشخیص قطعی دیابت می دهد .

آزمایش ادرار ۲۴ ساعته یک تست ساده است که برای بررسی سلامت کلیه ها درخواست می شود. از این آزمایش اغلب برای اندازه‌ گیری میزان دفع کراتینین از کلیه‌ ها استفاده می‌شود. همچنین برای اندازه‌ گیری میزان پروتئین، هورمون‌ ها، مواد معدنی و سایر ترکیبات شیمیایی نیز انجام می‌ گیرد.

طريقه انجام

فرد باید اولین ادرار صبحگاهی خود را بیرون بریزد و از آن به بعد ادرار خود را در ظرف مخصوص جمع آوری کند و ریختن ادرار در  ظرف را تا ۲۴ ساعت از زمان دور ریختن نمونه اول،ادامه دهد یعنی نمونه روز بعد (روز دوم) را نیز درست تا همان زمانی که نمونه صبح روز اول را دور ریخته ایم باید در داخل ظرف مخصوص جمع آوري كنیم.

و برای انجام تست ها حجم مشخصی از ادرار را جدا کرده و آزمایش های مربوطه برای تجزیه و تحلیل آنالیت هارا بر روی آن حجم اعمال می کنیم .

آزمایش ادرار نوزادان

در صورتی که ملزم به جمع آوری ادرار نوزاد خود هستید، کیسه های ویژه گردآوری ادرار را دریافت می کنید. این کیسه ها دارای کاغذهای چسبنده ای هستند که کیسه ها را در مکان مورد نیاز ثابت نگه می دارند. گام های زیر را طی کنید :

* ناحیه اطراف مجرای ادراری نوزاد را بشویید. این قسمت مکانیست که ادرار از بدن خارج می شود.

* کیسه گردآوری ادرار را به بدن نوزاد بچسبانید. برای پسران، کُل آلت تناسلی را داخل کیسه قرار دهید، برای دختران، کیسه را روی لبه واژن آن ها قرار دهید. شما می توانید یک پوشک را روی کیسه قرار دهید.

* وضعیت کیسه را دائماً بررسی کنید. ادرار را از کیسه، به داخل محفظه نگهداری از ادرار هدایت کنید. کیسه مصرف شده را با کیسه جدید تعویض کنید.

* محفظه نگهدارنده ادرار را در جای خنک بگذارید، تا موقعی که زمان تحویلش فرا برسد.

* پس از تکمیل دوره ۲۴ ساعته، محفظه ادرار را مطابق دستورالعمل پزشک به آزمایشگاه برگشت دهید.

شرایط لازم برای انجام آزمایش ادرار ۲۴ ساعته:

۱-برای انجام آزمایش ادرار ۲۴ ساعته نیاز به ناشتا بودن نیست.

۲-مقدار مصرف آب باید طبق روال قبلی باشد. ( اگر فردی هستید که آب کم یا زیاد مصرف می کنید نیازی نیست روز آزمایش الگوی مصرف آب خود را تغییر دهید). البته توجه داشته باشید بعد از انجام آزمایش و گزارش جواب ممکن است بر اساس کم بودن حجم ادرار بعد از آن نیاز باشد الگوی مصرف آب خود را تغییر دهید. ( کم آبی ممکن است باعث آسیب به کلیه ها شود).

۳-نمونه ادرار باید دقیقا در ۲۴ ساعت جمع آوری شود. بنابراین ساعت شروع اولین جمع آوری خود را یادداشت کنید. دقیقا فردا آن روز همان ساعت ، زمان جمع آوری شما به پایان رسیده است و بعد از آن ادرار خود را نباید داخل ظرف بریزید. برای مثال اگر اولین ادرار صبحگاهی شما ساعت ۸ صبح بوده است آن را زمان شروع جمع آوری یادداشت کنید و تا فردا صبح ۸ باید تمامی ادرار داخل ظرف جمع آوری شود و بعد آن ساعت دور ریخته شود.

۴-دقت نمایید هیچ مقداری از ادرار 24ساعته از دست نرود(عدم جمع¬آوری حتی مقدار اندک ادرار می‌تواند نتایج به دست آمده را نامعتبر و اشتباه سازد).

۵-و همچنین بهتر است ۳ روز قبل از جمع آوری ادرار از مصرف داروهای نظیر فشار خون تحت نظر پزشک،خودداری شود.

موارد عدم پذیرش نمونه:

1-   آلودگی ادرار با مدفوع، ترشحات واژن یا مواد آلاینده دیگر.

2-   ماندن ادرار در بیرون از یخچال به مدت طولانی (بیش از 72 ساعت).

حجم ادرار:

در این آزمایش میزان ادرار موجود در بدن در طول یک روز اندازه گیری و سپس از اجزای تشکیل دهنده آن تجزیه و تحلیل می شود.

متوسط حجم روزانه در فرد بالغ طبیعی ۱۲۰۰ تا ۱۵۰۰ میلی لیتر (در حالت طبیعی ۶۰۰ تا ۲۰۰۰ میلی لیتر) می باشد. حجم ادرار بیش از ۲۰۰۰ میلی لیتر در۲۴ ساعت پلی اوری نامیده می شود که دیابت بی مزه و دیابت شیرین دو بیماری هستند که باعث تشنگی شدید و افزایش مصرف آب و در نهایت افزایش حجم ادرار می شوند.

حجم غیر عادی و خیلی کم ادرار، نشان دهنده روبه‌رو بودن با شرایط زیر است :

* مصرف ناکافی مایعات

* دی هیدراته شدن (از دست دادن آب بدن)

* مشکلات کلیوی

* نارسایی کلیوی

حجم غیرعادی و خیلی زیاد ادرار، نشانه ای از شرایط زیر است :

* دیابت

* دیابت اینسیپیدوس کلیوی

* دیابت اینسیپیدوس (دیابت بی مزه) مرکزی

* انواع خاصی از نارسایی کلیوی

* مصرف حجم خیلی زیاد از مایعات

* استفاده از داروهای ادرار آور

ادرار عادی حالت استریل داشته و فاقد هرگونه باکتری، ویروس یا قارچ است. ادرار مخلوطی از آب، مواد شیمیایی، پروتئین ها و الکترولیت هایی همچون ترکیبات زیر است :

* سدیم

* پتاسیم

* اوره، هنگامی تشکیل می شود که پروتئین ها تجزیه می شوند

* کراتنین، هنگامی تشکیل می شود که عضلات تجزیه می شوند

* سایر ترکیبات شیمیایی

در صورتی که ادرار شامل حجم خیلی زیاد، یا خیلی کمی از این مواد شیمیایی باشد، آنگاه پزشک درخواست انجام آزمایش تکمیلی می دهد. علاوه بر این، در صورتی که حجم ادرار به صورت غیرعادی کم یا زیاد باشد، درخواست انجام آزمایش اضافی مطرح می شود.

پروتئین یکی از موادی است که در زمان آزمایش ادرار ۲۴ ساعته و تجزیه و تحلیل محتویات ادرار،شناسایی می شود. کم بودن سطح پروتئین در ادرار طبیعی است. افزایش موقتی سطح پروتئین در ادرار هم غیر طبیعی نیست، به خصوص در افراد جوان بعد از ورزش کردن یا در طول بیماری. اما بالا بودن مداوم سطح پروتئین در ادرار ممکن است نشانه بیماری کلیه باشد.

آلبومین،کلسیم،پتاسیم،سدیم،اوره،اسید اوریک،فسفر، منیزیم و مس آناليت هاي ديگری هستند که در تجزیه و تحلیل ادرار ۲۴ساعته شناسایی می شوند.همچنین برای اندازه گیری بعضی از آنالیت ها (مثل کلسیم)باید ماده ای تحت عنوان نگه دارنده به ظرف مربوطه اضافه کنیم.

Fasting blood sugar (قند خون ناشتا)

در بعضی آزمایشگاه ها بجای fbs از عبارت fpg به معنای قند پلاسمای ناشتا استفاده می شود که مخفف fasting plasma glucose است.

شرایط آزمایش:

فرد باید قبل از انجام آزمایش حداقل به مدت 8 ساعت ناشتا باشد و هیچ چیز جز آب مصرف نکرده باشد.

هدف آزمایش:

هدف اصلی از چک کردن fbs در آزمایش خون بررسی ابتلا بیمار به دیابت قندی (نوع1 یا نوع2) می باشد.

نوع نمونه اولیه مورد نیاز:
سرم ، پلاسمای تهیه شده با ضدانعقاد هپارین و یا EDTA ، مایع نخاع و ادرارمی تواند برای این آزمایش استفاده شود.در صورت استفاده از ضدانعقاد فلورید سدیم و یا پتاسیم ، پلاسمای حاصله در دمای 25-20 درجه سانتیگراد تا یک روز و در دمای 8-4 درجه تا هفت روز پایداری دارد.ضمنا  برای جلوگیری از گلیکولیز حتما باید سرم یا پلاسما طی مدت یک ساعت پس از نمونه گیری ، از خون تام جدا شود.

موارد کاربرد :
شناسائی و همینطور کنترل درمان بیماران مبتلا به دیابت
شناسائی هیپوگلیسمی در نوزادان ،در سرطان پانکراس
ارزیابی متابولیسم کربوهیدراتها در بیماریهای مختلف
به تشخیص پزشک برای رد یا تائید بیماریهای دیگر

تشخیصهای افتراقی افزایش قند خون:

آکرومگالی و ژیگانتیسم ( در ابتدا با دیابت مقاوم به انسولین و در مراحل بعدی با کم کاری هیپوفیز)
پانکراتیت حاد و مزمن
آدنوم هیپوفیزی (افزایش هورمون رشد سبب افزایش قند خون میشود)
سندرم کوشینگ (با دیابت مقاوم به انسولین)
دیابت
آنسفالوپاتی ورنیکه (کمبود ویتامین تیامین )
پرکاری تیروئید
کمای هیپراسمولار
فئوکروماسیتوما
استرس (عاطفی- سوختگی- شوک- بیهوشی- سکته قلبی- تشنج)
تزریق آدرنالین
بعضی از ضایعات مغزی( خونریزی تحت عنکبوتیه)
اثرات دارویی( کورتیکواستروئیدها- استروژن- الکل- فنی توئین- تیازیدها- پروپرانالول)
حاملگی
هموکروماتوز
گلوکاگونوما
بیماری پیشرفته کبدی
نارسایی مزمن کلیه

تشخیصهای افتراقی کاهش قند خون:
1- اختلالات پانکراس (تومور و هیپرپلازی- پانکراتیت- کمبود گلوکاگون)
2- تومورهای خارج از پانکراس (کارسینوم غده فوف کلیوی- کارسینوم معده- فیبروسارکوما)
3- بیماری کبدی(مسمومیت با کلروفورم و آرسنیک- هپاتیت- سیروز- تومور اولیه یا متاستاتیک- الکلیسم)
4- اختلالات غدد درون ریز(کم کاری هیپوفیز- بیماری آدیسون- کم کاری تیروئید- عدم پاسخ دهی قسمت    مرکزی غده فوق کلیه- مراحل اولیه دیابت)
5- اختلالات عملکردی( متعاقب برداشت معده- پیوند معده به روده- اختلالات سیستم عصبی خودکار)
6- ناهنجاری های کودکی( نارسی- نوزاد مادر دیابتی- هیپوگلیسمی کتونی- سندرم زترستروم- حساسیت به لوسین- هیپوگلیسمی خودبخودی درشیرخوار)
7- نقصهای آنزیمی( ون ژیرکه- گالاکتوزمی- عدم تحمل فروکتوز- نقصهای متابولیسم اسیدهای آمینه و اسیدهای ارگانیک- شربت افرا…)
8- نقصهای متابولیسم اسیدهای چرب( نقصهای آسیل کوآ دهیدرژناز و کارنیتین)
9- مصرف انسولین خارجی- قرصهای پایین آورنده قند- سوء تغذیه- ضایعات هیپوتالاموس
10- هیپوگلیسمی واکنشی مثل هیپرانسولینیسم تغذیه ای- نقص غددی و حالت پره دیابتی

مقادیر طبیعی قند خون:
سطح گلوکز خون از طریق یک مکانیسم دقیق پس نورد به وسیله انسولین و گلوکاگون ترشح میشود.
علاوه بر دو مورد فوق هورمونهای متعدد دیگری مثل کورتیکواستروئیدها- اپی نفرین- تیروکسین و  ACTH  هم روی متابولیسم گلوکز تاثیر دارند.
خون کامل: 110-60
پلاسما یا سرم: 120-70
افراد پیر: 150-80
کودکان: 100-60
شیر خوار: 60-30

با افزایش سن مقادیر طبیعی برای سطوح قند سرم و پلاسما به این ترتیب تنظیم میشود که به ازای هر سال بعد از سن 60 سالگی 1میلی گرم به مقادیر طبیعی افزوده می شود.

محدودیت ها و عوامل مداخله گر در آزمایش:
1- عدم تصدیق معرف ها , کالیبراتور , کنترل ها و سایر موارد کاربردی توسط اپراتور از جمله تغییر رنگ , نداشتن تاریخ مصرف و غیره.
2- اسید اسکوربیک تا غلظت 15 میلی گرم در دسی لیتر
3- حجم ناکافی نمونه و خطاهای نمونه گیری از جمله همولیز و نیز بیان ناصحیح شرایط آزمایش و نمونه گیری به بیمار
4- عدم پذیرش ناشتایی
5- استامینوفن- الکل- استروئیدهای آنابولیک- کلوفیبرات- دیزوپیرامید- جم فیبروزیل- انسولین- پنتامیدین- پروپرانولول- تولازامید باعث کاهش قند خون میشوند.
6-  تیروکسین- دیازوکساید- استروژن – گلوکاگون- ایزونیازید- سالیسیلات- تریامترن- بنزودیازپین- فوروسماید- اپی نفرین- گلوکوکورتیکوئیدها- گلوکز- لیتیم- قرصهای ضد بارداری- فنوتیازین- فنی توئین- دیورتیکهای تیازیدی سبب افزایش قند خون می شوند.
7- وجود خون در سرم و یا لیز بودن آن
8 – بیلی روبین تا غلظت 40 میلی گرم در دسی لیتر
9 – همو گلوبین تا غلظت 200 میلی گرم در دس لیتر و تری گلیسیرید تا غلظت 2000 میلی گرم در دسی لیتر باعث تداخل در ازمایش نمی شود .

قند خون غیر ناشتا – قند خون تصادفی

شرایط آزمایش:

نیاز به ناشتایی نمی باشد.

نوع نمونه قابل اندازه گیری:

خون، سرم، پلاسما هپارینه ، EDTA  دار، فلوئوریددار

ملاحظات نمونه گیری:

ترجیحاً نمونه گیری وریدی صورت گیرد.

غلظت گلوکز خون در هر ساعت 10% کاهش می یابد؛ بنابراين بلافاصله بعد از نمونه گيري میبايست سانترفيوژ گردد.

موارد عدم پذیرش نمونه:

نمونه هموليز

شرایط نگهداری:

گلوكز سرم در C˚4     به مدت 7 روز و در C˚20 –   به مدت 30 روز پايدار است.

کاربردهای بالینی :

تشخيص و مديريت ديابت مليتوس و ساير اختلالات متابوليسم كربوهيدراتي نظير ديابت حاملگي، هيپوگليسمي نوزادان، هيپوگليسمي با منشأ ناشناخته و كارسينوم سلول جزاير پانكراس ( لوزالمعده).

پايش عفونت، سوختگي ، شوك و مصرف استروئيد درماني.

مقادیر طبیعی:

صفر تا 11 ماه : تعين نشده          يك سال و بالاتر : mg/dl 140- 70

تفسیر:

BS  بين mg/dl 199- 140 مشكوك و مستعد به ديابت مي باشند.

BSبالا mg/dl 200 به همراه علائم باليني بارز نشان دهنده ديابت مي باشد.

BS كمتر از mg/dl 25 براي نوزادان كمتر از يك هفته و BS كمتر از mg/dl  40براي نوزادان بيشتر از يك هفته تهدید کننده حیات است.

BS مساوي يا بالاتر از  mg/dl 400 بحراني است.

عوامل مداخله گر:

مصرف ديورتيكهاي تيازيدي، ضدبارداری خوراکی (OCP)، فنی توئین، مصرف کافئین،کورتیکوستروئیدها، آسپرین و مهارکننده های بتا آدرنرژیک (پروپرانول، آتنولول).

غلظت گلوکز در خون به علت گلیکولیز در گلبول های قرمز هر ساعت 10% کاهش می یابد بنابراین در صورت استفاده از لوله های جداکننده بدون ژل نمونه خون در کوتاهترین زمان ممکن میبایست سانتریفیوژ گشته و سرم یا پلاسما از سلول جدا گردد.

می توان با استفاده ازضد انعقاد فلوئورید (مهار کننده گلیکولیز) میزان کاهش گلوکز در خون را به تقریباً 10% در 3 ساعت کاهش داد.

در افراد سالم خوردن غذا سطح قند خون را بالا می برد که محرک قوی ترشح انسولین است. سطح انسولین در کمتر از 1 ساعت به اوج می رسد.

در افراد نرمال در خلال 2-1/5 ساعت سطح گلوکز به میزان پایه می رسد ولی در افراد دیابتی بالاست.

اگر قند خون 2 ساعته در فرد دیابتی کمتر از 130 میلی گرم در صد باشد کنترل خوب تلقی می شود در یک بیمار دیابتی میزان آن بیشتر از 140 میلی گرم در صد است که باید تست تحمل گلوکز خوراکی انجام شود.

هدف:

هدف از این آزمایش اثبات تشخیص دیابت و ارزیابی کنترل بیمار دیابتی انجام می شود.

آزمایش قند خون 2hpp در افرادی که دارای علائم دیابت مانند پلی دیپسی و پر ادراری و یا در افرادی با قند ناشتای غیرطبیعی استفاده می‌شود.

شرایط انجام آزمایش قند خون 2hpp (دو ساعته):

روز قبل از نمونه‌گیری از ساعت 6 تا 11 شب شروع ناشتا بودن خود را طوری برنامه‌ریزی کنید که موقع مراجعه به آزمایشگاه 12 ساعت از شروع ناشتا بودن گذشته باشد. زمان ناشتایی نباید کمتر از 8 ساعت و بیشتر از 16 ساعت باشد. مصرف آب به میزان کافی توصیه می‌شود.

بهتر است که نمونه‌گیری را قبل از ساعت 10 صبح شروع کنید و انجام آن در ساعت دیرتر در حد امکان خودداری شود (مگر به دستور پزشک).

در مورد مصرف دارو و یا تزریق انسولین صبح روز آزمایش و طی دو ساعت انجام آزمایش با پزشک معالج هماهنگ کنید. در طی ساعات ناشتایی از نوشیدن چای و قهوه پرهیز نمایید. نوشیدن آب در حد لازم مانعی ندارد.

پس‌ از اینکه نمونه خون برای اندازه‌گیری قند خون ناشتا از شما گرفته شد، صبحانه میل نمایید. حتی‌ الامکان صبحانه هرروزه را همراه خود آورده و در آزمایشگاه صرف نمایید. توصیه می‌شود که صبحانه حاوی حداقل 75 گرم مواد قندی باشد. زمان شروع خوردن صبحانه ساعت را یادداشت کنید. نمونه‌گیری دقیقاً 2 ساعت پس از زمان مذکور انجام می‌پذیرد.

قبل از انجام نمونه‌گیری و در حین 2 ساعت آمادگی اکیداً از مصرف دخانیات اجتناب نمایید. زیرا باعث افزایش سطح گلوکز خون می‌گردد.

پس از اتمام صبحانه، از خوردن هر نوع خوردنی و آشامیدنی خودداری نمایید. نوشیدن آب در حد لازم مانعی ندارد.

تفسیر آزمایش:
1- اگر قند 2ساعته بیش از 140 وکمتر از200 باشد نشان دهنده اختلال تحمل گلوکز است وبرای تایید دیابت باید تست تحمل خوراکی انجام شود.
2- قند 2 ساعته بیشتر از 200 دیابت قندی را اثبات میکند. با این وجود با قند 2 ساعته دیابت تشخیص داده نمیشود بلکه افزایش آن نشان دهنده نیاز به تعیین سطح قند خون ناشتا یا تست تحمل خوراکی گلوکز است .
3- در افراد طبیعی قند 2 ساعته پس از غذا کمتر از 140 میلی گرم است.
4- اگرقند 2 ساعت بعد از غذا در یک زن حامله بیش از 150 باشد نشان دهنده دیابت حاملگی است (برای تائید تشخیص تست تحمل گلوکز 3 ساعت پس از غذا اضافه می شود).

عوامل مداخله گر:
1- عدم رعایت مقررات  تغذیه ای
2-سندرم کوشینگ
3- عفونت
4- استفراغ- جویدن آدامس- خوردن غذا در خلال 2 ساعت
5- سندرم سوء جذب
6- استرس شدید
7- داروهایی مثل آرژنین- بتا بلوکرها- اپی نفرین- گلوکوکورتیکوئیدها- تجویز داخل رگی- قرصهای پائین آورنده قند خون انسولین- لیتیوم- فنوتیازین- و فنی توئین.

تشخیصهای افتراقی افزایش قند 2 ساعته :
1- دیابت
2- سوء تغذیه
3- پرکاری تیروئید
4- پاسخ به استرس حاد
5- درمان با کورتیکواستروئیدها
6- بیماری وسیع کبدی
7- سندرم کوشینگ
8- فئوکروماسیتوما
9- نارسایی مزمن کلیه
10- گلوکاگونوما
11- درمان با دیورتیک
12- آکرومگالی

تشخیص های افتراقی کاهش قند 2 ساعته :
1- انسولینما
2- کم کاری تیروئید
3- کم کاری هیپوفیز
4- بیماری آدیسون
5- درمان بیش از حد با انسولین
6- سوء جذب یا سوء هضم

آزمایش گلوکز در ادرار ابتلا یا عدم ابتلا به دیابت  و همچنین برای افراد دیابتی به عنوان نظارت بر میزان کنترل قندخون و میزان اثربخشی درمان استفاده می شود

مقدار گلوکز عادی در ادرار بین 0تا0/8مول بر لیتر است

گاهی بالا بودن گلوکز ادرار دلیلی بر بارداری است (دیابت  بارداری)

بالا رفتن مقدار گلوکز ادرار، گلیکوزوریای کلیوی رخ می دهد( کلیه ها گلوکز را وارد خون می کنند گلوکز ادرار افزایش می یابد حتی وقتی گلوکز خون نرمال است)

هایپر گلایسمی افزایش سطح قند خون

پیوند کلیه

سندروم نفروتیک

انواع دیابت (علائم خستگی، کاهش وزن بی دلیل، تشنگی، گرسنگی شدید، ادرار مکرر و..)

و آزمایش  گلوکز ادرار :

دیابت نوع یک: نوجوانان/ بیماری خود ایمنی است /سیستم ایمنی سلول های تولید کننده انسولین در پانکراس را مورد حمله قرار می دهد /مصرف روزانه انسولین

دیابت نوع دو :بزرگسالی گاهی در کودکی/ بدن انسولین  تولید نمی کند/ بدن در برابر اثرات انسولین مقاومت می کند/ گلوکز در خون باقی می ماند/ اضافه وزن و..

دفع پروتئین در ادرار:

افزایش دفع پروتئین از کلیه در ادرار (پروتئینوری)  دراثرآسیب کلیوی است

میزان نرمال پروتئین در ادرار حداکثر ۱۵۰ میلی گرم است

۳ دلیل دارد :دسته اول اگر آسیب به کلافه عروقی یاگلومرول کلیه وارد شود مثل دیابت و فشار خون،گلومرونفریت ایجاد می شود

پروتئین دفعی عمدتاً آلبومین است

آزمایش هموگلوبین A1C میزان گلوکز متصل به هموگلوبین را بررسی می کند

آزمایش میانگین گلوکز متصل به هموگلوبین در سه ماه گذشته را نشان می دهد مقدار نرمال هموگلوبین در خون باید کمتراز ۴۲ میلی مول درمول باشد اگر بین ۴۲ تا ۴۷ باشد در معرض ابتلا به دیابت هستید اگر بیشتر از ۴۸ میلی مول در مول باشد یعنی دیابت دارید

هموگلوبینA1C در بارداری نیز تجویز میشود

در بزرگسالان مبتلا به دیابت نوع یک یا دو مقدار آن باید زیر ۷ درصد باشد کمتر از ۷ درصد گلبولهای قرمز به قند آغشته شده باشند یا گلیکوزیله شده باشند

آزمایش  نیاز به ناشتایی ندارد ولی برخی شرایط تاثیر منفی دارد مثل مصرف برخی داروها

بالا بودن هموگلوبین خطر ابتلا به بیماری های  ۱ کتواسیدوز دیابتیDKA(تجزیه چربی در موارد شدید و طولانی.. کما)٢ قند خون هایپر اسمولارHHSبدن از طریق افزایش دفع آب زیاد می خواهد قند اضافه را دفع کند

نکته :ازمایش  BGL:انباشت گلوکز در خون در یک زمان خاص را نشان می دهد نمونه از نوک انگشت یا بازو گرفته می شود مقدار قندی که آزادانه در خون جریان دارد را اندازه گیری می کند

شرایط پیش از انجام آزمایش فرد باید ناشتا باشد نمونه خون وریدی است و هشت ساعت ناشتایی لازم میباشد گاهی بنا به دستور پزشک بدون ناشتایی یا گاهی با بیش از ۸ ساعت ناشتایی انجام می شود

ارزیابی و تولید انسولین توسط سلول های پانکراس کاربرد دارد، کمک به تشخیص وجود تومور تولید کننده انسولین در سلولهای جزایر پانکراس، برای تعیین علت قند خون پایین (هیپوگلیسمی)، فرد مبتلا به دیابت نوع ۲ چه زمانی نیاز به مصرف انسولین برای مکمل  داروهای خوراکی دارد

آزمایش انسولین میزان این هورمون در خون را اندازه گیری می کند چون انسولین به انتقال گلوکز از خون به درون سلول ها کمک می کند:١ تولید انسولین کم باشد (دیابت نوع یک )٢سلول هادر برابر اثرات انسولین مقاوم باشند (دیابت نوع دو) سطح بالا انسولین در خون هایپرینسولینمی و تحریک بیش از حد برخی از بافت هایی که به انسولین حساس باقی مانده اند می شود عدم تعادل بین قند و انسولین و درنهایت مقاومت به انسولین در افراد مبتلا به دیابت نوع ۲، سندروم تخمدان پلی کیستیکPCOS،پیش دیابت، بیماری قلبی، سندروم  متابولیک، آکانتوز نیگریکان، اختلال مربوط به هیپوفیز یا آدرنال

موارد افزایش انسولین :آکرومگالی سندروم کوشینگ، قرص ضد بارداری، عدم تحمل فروکتوز موارد کاهش : سطح انسولین، کم کاری هیپوفیز، پانکراتیت مزمن

آزمایش انسولین چگونه استفاده می شود ۱ تشخیص علت کمبود قند خون در فرد با علائم و نشانه های پایین بودن قند خون٢ انسولینما: برداشتن تومور یا عود مجدد

نکته: گاهی همراه با آزمایش انسولین آزمایش C_peptide ( تبدیل پروانسولین  به انسولین در پانکراس) درخواست می‌شود

سی پپتید:تولید انسولین از لوزالمعده

زمانی که پزشک ارزیابی تولید انسولین در بدن از راه تولید چه ازراه تزریق  را درخواست می کند انجام میشود

آزمایش انسولین  چه زمانی درخواست می شود؟ گلوکز خون پایین باشد یا علائم حاد یا مزمن قند خون پایین یاهیپوگلیسمی را داریم

مقادیر مرجع :

در بالغین ٢۴.۶تا٢۴.٩    ۱۲ ساعت ناشتایی

۶ _ ۲۶     دو ساعت بعد از غذا

١۵_۵٣     دوساعت بعد از تجویز ۷۵ گرم گلوکز

٣_٢٠        در نوزادان

نمونه لازم:سرم

▪متد انجام تست:Nephelometry

▪مقادیر نرمال :

کمتر از 5 ماهگی : 26 – 122 mg/dL
5 تا 9 ماهگی : 32 – 132 mg/dL
9 تا 15 ماهگی : 40 – 143 mg/dL
15 تا 24 ماهگی : 46 – 152 mg/dL
2 تا 4 سالگی : 37 – 184 mg/Dl
4 تا 7 سالگی : 37 – 224 mg/dL
7 تا 10 سالگی : 38 – 251 mg/dL
10 تا 13 سالگی : 41 – 255 mg/dL
13 تا 16 سالگی : 45 – 244 mg/dL
16 تا 18 سالگی : 49 – 201 mg/dL
18 سال و بالاتر : 37 – 286 mg/dL

▪️علل افزایش:افزايش IgM در سرم نشانه يك بيماري تازه مي باشد. افزايش IgM پلي كلونال نشانه عفونت هاي ويروسي مانند؛ هپاتيت ويروسي يا مونونوكلئوز يا پاسخ اوليه به عفونت هاي انگلی و باكتريايي است. IgM اليگوكلونال در بيماري واسكولار كلاژن، سندرم نفروتيك، ديس گاماگلوبينمي و ساركوئيدوز مزمن افزايش پیدا می کند

▪️علل کاهش:كاهش سطوح IgM در انتروپاتي همراه با از دست دادن پروتئين، نقص ايمني هومورال، هيپوگاماگلوبينمي و مولتيپل ميلوما IgG و IgA مشاهده مي گردد. اشخاصی که IgM پايينی داشته باشند بيشتر در معرض ابتلا به لنفوما هستند

▪️علل غلط شدن کاذب جواب تست:نمونه هايي كه در حرارت 37 درجه سانتیگراد  يا بيشتر از آن قرار می گیرند باعث كاهش كاذب در سطوح IgM مي شوند. مصرف داروهايي نظير كلروپرومازين سبب افزايش IgM در سرم و مصرف كاربامازپين، املاح طلا و دكستران موجب كاهش IgM در سرم مي شوند. همچنین سرم ليپميك باعث تداخل در نتايج تست مي شود.

▪️شرایط لازم برای تست و نمونه گیری:این آزمایش نیازی به ناشتایی و محدودیت رژیم غذایی ندارد.

▪️در چه مواردی تجویز میشه و چرا انجام میشه:

تشخیص و پایش منوکلونال گاماپاتی و نقص‌های سیستم ایمنی هومورال.
افزایش IgM نشان‌دهنده عفونت یا التهاب در بدن است.

▪️توضیحات تکمیلی :ایمنوگلبولین M یکی از پنج گروه ایمنوگلبولین‌ها است که در خون یافت می‌شود و در مقابله با عفونت‌های خونی دخیل است. ایمنوگلبولین‌ها نقش مهمی در سیستم ایمنی بدن دارند؛ پروتئین‌هایی که توسط سلول‌های ایمنی خاصی به نام سلول‌های پلاسما تولید می‌شوند، که پاسخ بدن است به باکتری‌ها، ویروس‌ها، و دیگر میکروارگانیسم‌ها و یا قرار گرفتن در معرض هر عنصری که توسط سیستم ایمنی بدن به‌عنوان آنتی‌ژن مضر شناخته می‌شود.

ایمنوگلبولین M به‌عنوان اولین واکنش بدن در برخورد با یک عفونت جدید و یا یک آنتی‌ژن ناشناخته تولید می‌شوند که به‌منظور حفاظت کوتاه‌مدت است. تولید این پروتئین به مدت چند هفته ادامه می‌یابد و با تولید پروتئین‌های IgG رو به کاهش می‌رود.

▪️نمونه لازم:سرم

▪️متد انجام تست:ELFA

▪️مقادیر نرمال :در حالت طبیعی مقادیر آن در بدن منفی می باشد (به معنای عدم حضور آنتی بادی در سرم). کمترین غلظت آن 0/5 U/ml می باشد.

▪️علل مثبت شدن:آنتی بادی ضد آنتی ژن هسته هپاتیت B (Anti HBc) ، 1 الی 2 هفته بعد از تماس با ویروس هپاتیت B ظاهر می شود. در اشخاصی که به صورت تدریجی بهبود یافته اند میزان این آنتی بادی در آن ها کاهش می یابد و در نهایت ناپدید می شود. اما در سرم اشخاصی که به صورت ناقل مزمن می باشند این آنتی بادی همچنان وجود دارد و نشانه وجود تکثیر ویروس در هپاتوسیت ها می باشد.

▪️علل غلط شدن کاذب جواب تست:در روش Radioimmunoassay تزریق رادیونوکلوئید در یک هفته قبل از آزمایش موجب نتایج مثبت کاذب می شود و همچنین خونی که حاوی مواد ضد انعقاد نامناسب است و یا بیمارانی که اختلال در تولید لخته دارند امکان دارد واکنش مثبت کاذب ضعیف نشان دهند. نمونه خون های دارای فیبرین، آلودگی میکروبی، همولیزه ، ایکتریک و لیپمیک سبب تداخل در آزمایش می شوند.

▪️شرایط لازم برای تست و نمونه گیری:  این آزمایش نیازی به ناشتا بودن و یا محدودیت خاص در رژیم غذایی ندارد.

▪️در چه مواردی تجویز میشه و چرا انجام میشه:

تشخیص عفونت حاد و مزمن هپاتیت B
تعیین عفونت نهفته هپاتیت B در بیماران ناقل این ویروس که تست HBs Ag آنها منفی است.

▪️توضیحات تکمیلی :

این آزمایش برای افتراق بین عفونت هپاتیت B حاد، مزمن و بیمار هپاتیتی بهبود یافته مناسب نیست.
این آزمایش برای استفاده تشخیصی در شرایط آزمایشگاهی توسط FDA تأیید شده است ولی برای غربالگری سلول، بافت و اهدا کنندگان خون به‌کار نمی‌رود.
در صورت مثبت شدن تست Anti HBc، نتایج باید با سایر مارکرهای سرولوژیک هپاتیت B، افزایش آنزیم‌های کبدی، علائم و نشانه‌های بالینی و تاریخچه عوامل خطر همبستگی داشته باشد.
در افراد سالمی که بر علیه هپاتیت B واکسینه شده باشند Anti HBc وجود ندارد. بنابراین افرادی که HBsAb دارند و همزمان Anti HBc هم دارند، نشان‌دهنده ابتلای قبلی به هپاتیت B است.
در نوزادان کمتر از یک ماه در صورت مثبت شدن آزمایش HBc Ab (Total) باید تست Anti-HBc IgM انجام شود تا احتمال HBc Ab (Total) مادری که منجر به نتایج مثبت کاذب می‌شود، رد گردد.

▪️نمونه لازم:سرم

▪️متد انجام تست:

ELFA– CLIA/ECL–ELISA

▪️مقادیر نرمال :نتیجه تست منفی

▪️علل مثبت شدن:مثبت بودن آن نشانه عفونت فعال (حاد و یا ناقل مزمن) می باشد.

▪️علل غلط شدن کاذب جواب تست:معمول‌ترین خطا در روشهای EIA و RIA، شستشوی ناکافی و یا آلودگی معرف با مواد آلوده است.

نمونه‌های دارای فیبرین، آلودگی میکروبی، همولیزه، لیپمیک، ایکتریک و ذوب و فریز مکرر، موجب تداخل در آزمایش می‌شود.

خونی که حاوی مواد ضد انعقاد نامناسب باشد، یا بیمارانی که اختلال در تولید لخته دارند ممکن است واکنش مثبت کاذب ضعیف بدهند.

▪️شرایط لازم برای تست و نمونه گیری:شرایط خاصی ندارد

▪️در چه مواردی تجویز میشه و چرا انجام میشه: • تشخیص عفونت حاد و مزمن و ابتلاء به عفونت اخیر ویروس هپاتیت B.

تعیین وضعیت عفونت مزمن هپاتیت B و پایش بهبودی بیمار.
تشخیص افتراق هپاتیت B از انواع دیگر هپاتیت.
اندازه‌گیری آن در دوران بارداری، قبل از انتقال خون و پیوند بافت ضروری است

▪️توضیحات: آنتی ژن سطحی هپاتیت B (HBsAg).  این آزمایش بیشترین و آسان ترین آزمایش برای هپاتیت B است و اولین نتیجه آزمایشی است که غیرطبیعی می شود.  HBsAg قبل از شروع علائم بالینی افزایش می یابد، در هفته اول علائم به اوج خود می رسد و با کاهش زردی به حالت عادی باز می گردد.  HBsAg به طور کلی نشان دهنده عفونت فعال توسط HBV است.  اگر سطح این آنتی ژن در خون باقی بماند، بیمار ناقل یا مبتلا به هپاتیت فعال مزمن در نظر گرفته می شود

▪️نمونه لازم:سرم

▪️متد انجام تست:

ELFA– CLIA/ECL– ELISA

▪️مقادیر نرمال :   •           مقدار عددی نرمال برای آزمایش HBsAb بین ۵ تا ۱۰ است.

درصورتی که عدد کمتر از ۵ در تفسیر آزمایش گزارش شود، سطح HBsAb بحرانی است.

▪️علل مثبت شدن:مثبت بودن آن نشانه عفونت قبلی و یا ایمن بودن فرد می باشد.

مثبت بودن بعد از واکسیناسیون نشانه موفق بودن واکسیناسیون می باشد.

▪️شرایط لازم برای تست و نمونه گیری:شرایط خاصی ندارد.

▪️در چه مواردی تجویز میشه و چرا انجام میشه:

شناسایی ابتلاء قبلی به ویروس هپاتیت B
تخمین ایمنی‌زایی کافی از واکسیناسیون این ویروس (غربالگری)
ارزیابی بهبود در عفونت ویروسی هپاتیت B

▪️توضیحات:می‌شود. نتایج مثبت HBs Ab، یعنی فرد در برابر ویروس هپاتیت B ایمن است، که به دو دلیل می‌تواند باشد: واکسیناسیون هپاتیت B به درستی انجام شده، و یا این که به‌طور کامل از هپاتیت حاد B بهبود یافته است و دیگر به این بیماری مبتلا نمی‌شود.

HBs Ab بین ۲ تا ۱۶ هفته (به‌طور متوسط ۴ هفته) پس از آن که HBs Ag ناپدید شود، ظاهر می‌شود و نشان‌دهنده‌ی پایان مرحله‌ی حاد عفونت است. دوره کمون بیماری هپاتیت B بین ۶ هفته تا ۶ ماه است.

▪️نمونه لازم:سرم

▪️متد انجام تست:ELAS

▪️مقادیر نرمال :منفی

▪️علل مثبت شدن:اگر آزمایش ضعیف مثبت است، امکان دارد که مثبت کاذب باشد. تست های مثبت ضعیف می بایست به واسطه تست HCV RIBA قبل از گزارش تایید شوند. در کل، اگر تست آنتی بادی HCV به شدت مثبت باشد، در این حالت به احتمال زیاد فرد زمانی به هپاتیت C مبتلا بوده، اگر تست HCV RNA مثبت باشد، پس آن شخص عفونت فعلی دارد و اگر هیچ ذرات ویروسی HCV قابل شناسایی نباشد، پس آن شخص یا عفونت فعال ندارد، یا ویروس به تعداد بسیار کمی وجود دارد. آنتی بادی های HCV معمولا تا چندین ماه بعد از عفونت ظاهر نمی گردند، اما در مراحل بعدی بیماری همیشه وجود خواهند داشت.

▪️شرایط لازم برای تست و نمونه گیری:شرایط خاصی ندارد.

▪️در چه مواردی تجویز میشه و چرا انجام میشه: این تست جهت غربالگری و تشخیص عفونت ویروس هپاتیت C  و درمان عفونت، زمانی که فرد ممکن است در معرض ویروس هپاتیت C قرار گرفته باشد، مانند تماس با خون آلوده، داشتن علائم مرتبط با بیماری کبدی، یا داشتن فاكتورهای خطر برای عفونت هپاتیت C درخواست می گردد.

▪️توضیحات :رایج ترین تست برای HCV، آنتی بادی های در خون را جستجو می كند که در پاسخ به عفونت HCV  تولید می گردند. تست Anti-HCV وجود آنتی بادی علیه این ویروس، که نشان دهنده قرار گرفتن در معرض HCV است را تشخیص می دهد، ولی نمی تواند بین عفونت HCV قبلی یا HCV فعلی تمایز ایجاد کند.نتایج این آزمایش معمولا به شکل مثبت یا منفی گزارش می شوند. اگر آزمایش ضعیف مثبت است، امکان دارد که مثبت کاذب باشد. تست های مثبت ضعیف می بایست به واسطه تست HCV RIBA قبل از گزارش تایید شوند. در کل، اگر تست آنتی بادی HCV به شدت مثبت باشد، در این حالت به احتمال زیاد فرد زمانی به هپاتیت C مبتلا بوده، اگر تست HCV RNA مثبت باشد، پس آن شخص عفونت فعلی دارد و اگر هیچ ذرات ویروسی HCV قابل شناسایی نباشد، پس آن شخص یا عفونت فعال ندارد، یا ویروس به تعداد بسیار کمی وجود دارد. آنتی بادی های HCV معمولا تا چندین ماه بعد از عفونت ظاهر نمی گردند، اما در مراحل بعدی بیماری همیشه وجود خواهند داشت.

▪️نمونه لازم:سرم

▪️متد انجام تست:الایزا_وسترن بلات

▪️مقادیر نرمال :نتیجه تست منفی

▪️علل مثبت شدن:عفونت ناشی از ویروس hiv

▪️علل غلط شدن کاذب جواب تست:در واقع جواب مثبت کاذب آزمایش ایدز زمانی است که فرد به ویروس HIV یا بیماری مبتلا نشده اما نتیجه تست مثبت را دریافت می کند.

▪️شرایط لازم برای تست و نمونه گیری:این آزمایش نیازی به ناشتا بودن و یا محدودیت خاص در رژیم غذایی ندارد.

▪️در چه مواردی تجویز میشه و چرا انجام میشه:انجام آزمایش ایدز حداقل یکبار در طول زندگی‌ برای افراد ۱۳ تا ۶۴ سال توصیه می‌شود. انجام این تست برای افرادی که رفتارهای پرخطر داشته‌اند، مانند معتادان تزریقی و یا افرادی که روابط جنسی مشکوک داشته اند، ضروری است. در صورتی که فرد بطور مستمر در خطر مواجه با ویروس ایدز باشد، انجام سالیانه تست HIV Ab/Ag برای او بسیار ضروری است. همچنین انجام آزمایش ایدز به عنوان یکی از تست‌های آمادگی قبل از دوران بارداری و حتی در دوران بارداری (در صورت نیاز)، اکیداً توصیه می شود. برای افرادی که خود یا شریک جنسی شان سابقه انتقال خون داشته اند، آزمایش ایدز لازم است.

▪️توضیحات:آزمایش‌های آنتی ژن/ آنتی‌ بادی هم خود ویروس و هم آنتی‌ بادی تولید شده علیه ویروس را تشخیص می دهند. آنتی ژن ها عوامل خارجی بر روی سطح ویروس هستند که باعث فعال شدن سیستم ایمنی شما می‌ شوند. و آنتی بادی هم پروتئین هایی است که توسط سیستم ایمنی برای مبارزه با حمله عواملی مثل ویروس توسط سیستم ایمنی در بدن تولید می شود. اگر فردی مبتلا به HIV باشد، یک آنتی‌ ژن به نام p۲۴ حتی قبل از تولید آنتی‌ بادی تولید می‌ شود. تست‌های آنتی ژن / آنتی‌بادی برای انجام آزمایش‌ HIV در آزمایشگاه‌ ها توصیه می‌شوند و در حال حاضر در ایالات‌متحده رایج هستند. توصیه CDC برای تست های تشخیصی HIV، تست های آنتی ژن / آنتی بادی است. تست آنتی‌ژن / آنتی‌بادی که توسط یک آزمایشگاه روی خون انجام می‌شود، معمولا می‌تواند عفونت HIV را ۱۸ تا ۴۵ روز پس از ابتلا تشخیص دهد. همچنین یک تست رپید آنتی‌ژن / آنتی‌بادی در دسترس است که از نمونه خون سرانگشت استفاده می کند. که با یک انگشت انجام می‌شود. این تست رپید آتتی ژن / انتی بادی HIV در بازه زمانی 18 تا 90 روز بعد از ابتلا قادر به تشخیص HIV است. این تست رپید به 20 دقیقه زمان برای مشخص شدن جواب نیاز دارد.

▪️نمونه لازم:سرم

▪️متد انجام تست:فتومتری

▪️مقادیر نرمال :125 to 200mg/dL

▪️علل افزایش:

رژیم غذایی حاوی چربی های اشباع
ورزش نکردن و بی‌تحرکی
چاقی مفرط
استعمال دخانیات
بیماری‌های زمینه‌ای مثل:
بیماری‌های کلیوی
بیماری‌های کبدی
کم‌کاری غده تیروئید (هیپوتیروئیدیسم)

▪️علل کاهش: •داروهای استاتین

پرکاری تیروئید یا غده تیروئید بیش‌فعال
نارسایی غدد فوق کلیوی
بیماری کبد
بدجذبی (جذب نابهنجار مواد خوراکی در دستگاه گوارشی) مانند بیماری سلیاک
سوءتغذیه
بیماری آبتالیپوپروتئینمی (abetalipoproteinemia): یک بیماری ژنتیکی که باعث کاهش کلسترول پایین‌تر از ۵۰ میلی‌گرم در دسی لیتر می‌شود. این بیماری بیشتر در یهودیان مشاهده می‌شود.
کمبود منگنز
سندروم مارفان
سرطان خون و سایر بیماری‌های خون‌شناسی

▪️علل غلط شدن کاذب جواب تست:داروهای فنی توئین (دیلانتین)، سولفونامیدها، قرص های ضد بارداری، کورتیکواستروئیدها، اپی نفرین، عوامل بلوکه کننده بتا – آدرنرژیک، استروئیدهای آنابولیک، آدرنوکورتیکوتروپیک، ویتامین D، سیکلوسپورین و دیورتیک های تیازیدی افزایش دهنده سطوح کلسترول می باشند، همچنین عواملی چون بارداری، اووفورکتومی و دوران پس از یائسگی میزان آن را افزایش می دهد. در مقابل داروهایی مثل نیترات ها، استاتین ها، نیاسین، مهار کننده های منوآمین اکسیداز، کلروپروپامید، کاپتوپریل، داروهای متصل شونده به نمک های صفراوی، آلوپورینول، اندروژن ها، کلوفیبرات، کلشی سین، کولستیپول، ایزونیازید، لیوتیرونین (سیتومل) و اریترومایسین کاهنده سطوح کلسترول می باشند و همچنین وضعیت خوابیده نیز میزان آن را کاهش می دهد.

▪️شرایط لازم برای تست و نمونه گیری:اگر قرار است فقط آزمایش cholesterol انجام دهید، نیاز به رعایت شرایط خاصی نیست؛ اما چنانچه این آزمایش را با دیگر آزمایش‌های مربوط به چربی خون انجام می‌دهید، باید بین ۸ تا ۱۲ ساعت ناشتا باشید. در طی ساعات ناشتایی فقط آشامیدن آب مجاز است. همچنین ۲۴ ساعت قبل از آزمایش، نوشیدنی الکلی استفاده نکنید.

▪️در چه مواردی تجویز میشه و چرا انجام میشه:افرادی که سن آنها بالای ۲۰ سال است، باید تست کلسترول را هر ۵ سال یکبار انجام دهند. کودکان هر ۱۰ سال یکبار و افراد مسن به صورت سالانه باید این تست را انجام دهند. اما اگر بیماری‌‌‌های مرتبط با افزایش چربی خون داشته باشید، باید به صورت منظم هر ۳ ماه یکبار ازمایش کلسترول انجام دهید. اگر سالم هم هستید و بیماری ندارید، باید این تست را به صورت منظم انجام دهید. در نظر داشته باشید که یک بیماری حاد، حمله قلبی یا استرس شدید می‌تواند روی میزان کلسترول موجود در خون تاثیر بگذارد. اگر اضافه وزن، دیابت، سابقه کلسترول بالا در خانواده را دارید یا تحرک ندارید، انجام تست کلسترول برای شما لازم است؛ چون این عوامل باعث افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی می‌شود.

▪️توضیحات:کلسترول یکی از فاکتورهای خونی است که در دو مدل خوب و بدن در خون وجود دارد. حدود ۷۵ درصد از کلسترولی که در بدن وجود دارد، توسط کبد تولید می‌شود و حدود ۲۵ درصد آن از طریق مواد غذایی وارد بدن می‌شود. اگرچه افزایش بیش از حد کلسترول (LDL) برای بدن مضر است و منجر به بیماری‌های قلبی-عروقی می‌شود، اما در هر صورت وجود کلسترول در بدن برای حفظ سلامتی لازم و ضروری است. آنچه مهم است رعایت حد اعتدال میزان کلسترول خون است. آزمایش cholesterol با یک نمونه خون وریدی انجام می‌شود و با نام‌های Total Cholesterolیا  Chol شناخته می‌شود.

▪️نمونه لازم:سرم

▪️متد انجام تست:FTA-ABS، MHA-TP

▪️مقادیر نرمال :در حالت طبیعی (نرمال) این آزمایش منفی است.

▪️علل مثبت شدن:افزایش 4 برابر تیتر دلیل بر عفونت می باشد. نتایج مثبت در آزمایش RPR باید توسط آزمایشات اختصاصی MHA-TP , FTA-ABS تأیید شوند. در نتایج مثبت کاذب معمولا تیتر کمتر از 8/1 می باشد.

▪️علل غلط شدن کاذب جواب تست:

1.همولیز در نتایج آزمایش تداخل ایجاد می کند. پدیده منطقه ای در 2 – 1 درصد از بیماران با سیفلیس ثانویه مشاهده می شود.

در الکلیسم منفی کاذب و در حاملگی، لوپوس اریتروماتوز، بیماری های کلاژن، آرتریت روماتوئید، بیماری های عفونی مثبت کاذب مشاهده می شود.

▪️شرایط لازم برای تست و نمونه گیری:شرایط خاصی ندارد.

▪️در چه مواردی تجویز میشه و چرا انجام میشه:RPR متداول ترین و بهترین آزمایش برای تشخیص سیفلیس ثانویه می باشد و یک آزمایش غربالی برای تشخیص آنتی بادی رآژین است.

ارزیابی پاسخ به درمان بیماران مبتلا به سیفلیس.

▪️توضیحات:RPR علاوه بر اینکه یک آزمایش کیفی می باشد همانند یک آزمایش کمی برای مانیتورینگ (پایش) اثر دارو در بیماران استفاده می شود. RPR یک آزمایش غربالی برای تشخیص آنتی بادی رآژین است. آنتی رآژین اتوآنتی بادی غیر ترپونمایی است که با آنتی ژن کاردیولیپین (فسفولیپید قلب گاو) واکنش می دهد.

در صورت درمان در مراحل اولیه سیفلیس تیتر آن 2 برابر کاهش می آبد. افزایش 4 برابر تیتر دلیل بر عفونت می باشد. نتایج مثبت در آزمایش RPR باید توسط آزمایشات اختصاصی MHA-TP , FTA-ABS تأیید شوند. در نتایج مثبت کاذب معمولا تیتر کمتر از 8/1 می باشد.

▪️نمونه لازم:سرم یا پلاسما

▪️متد انجام تست:فتومتری

▪️مقادیر نرمال :

بزرگسالان:10-20mg/dl

سالمندان:ممکن است کمی بیشتر از بزرگسالان باشد

کودکان:5-18mg/dl

نوزاد:3-12mg/dl

بند ناف:21-40mg/dl

▪️علل افزایش:

علل پیش کلیوی:

هیپوولمی شوک سوختگی کم آبی نارسایی احتقانی قلب انفارکتوس میوکارد خونریزی دستگاه گوارش مصرف بیش از حد پروتئین تغذیه لوله گوارشی کاتابولیسم بیش از حد پروتئین گرسنگی سپسیس

علل کلیوی:

بیماری کلیوی (مانند گلومرولونفریت، پیلونفریت، نکروز حاد توبولی) نارسایی کلیه داروهای نفروتوکسیک

آزوتمی پس کلیوی

انسداد حالب انسداد خروجی مثانه

▪️علل کاهش:

نارسایی کبد هیدراتاسیون بیش از حد ناشی از اضافه بار مایعات یا سندرم هورمون آنتی دیورتیک نامناسب (SIADH) تعادل منفی نیتروژن (مانند سوء تغذیه یا سوء جذب) سندرم نفروتیک بارداری

▪️علل غلط شدن کاذب جواب تست:

تغییرات در مصرف پروتئین ممکن است بر سطح BUN تأثیر بگذارد.

بارداری ممکن است باعث افزایش سطح BUN شود.
هیدراتاسیون بیش از حد و کمبود آب بر سطوح BUN تأثیر می گذارد.
خونریزی دستگاه گوارش می تواند باعث افزایش سطح BUN شود.
برخی داروها موجب افزایش یا کاهش ان میشود.

▪️شرایط لازم برای تست و نمونه گیری:

شرایط خاصی ندارد.

▪️در چه مواردی تجویز میشه و چرا انجام میشه:این آزمایش برای مواردی مانند، سنجش کلی عملکرد کلیه و سرعت تصفیه گلومرولی (GFR)، تشخیص افتراقی اورمی قبل کلیوی، کلیوی و بعد از کلیوی از یکدیگر به همراه تست کراتینین انجام می شود

▪️نمونه لازم:سرم یا پلاسما

▪️متد انجام تست:رنگ سنجی

▪️مقادیر نرمال :بزرگسالان:خانم ها0.5-1.1mg/dl

آقایون:0.6-1.2mg/dl

سالمندان:کاهش توده عضلانی میتونه باعث کاهش مقادیر بشه.

نوجوانان:0.5-1mg/dl

کودکان:0.3-0.7mg/dl

خردسالان:0.2-0.4

نوزادان:0.3-1.2mg/dl

▪️علل افزایش:

گلومرولونفریت پیلونفریت نکروز حاد توبولار انسداد مجاری ادراری کاهش جریان خون کلیوی (مانند شوک، کم آبی، نارسایی احتقانی قلب، آترواسکلروز) نفروپاتی دیابتی نفریت رابدومیولیز آکرومگالی ژیگانتیسم

▪️علل کاهش:

ناتوانی کاهش توده عضلانی

(به عنوان مثال، دیستروفی عضلانی، میاستنی گراویس)

▪️علل غلط شدن کاذب جواب تست:

داروهایی که ممکن است مقادیر کراتینین را افزایش دهند عبارتند از: مهارکننده های ACE، آمینوگلیکوزیدها، سایمتیدین، عوامل شیمی درمانی فلزات سنگین، و سایر داروهای نفروتوکسیک (مانند سفالوسپورین ها).

▪️شرایط لازم براي تست و نمونه گيري:شوايط خاصي ندارد.

▪️در چه مواردی تجویز میشه و چرا انجام میشه:

از این آزمایش جهت تشخیص اختلالت کلیوی استفاده میشود . کراتین فسفات که در انقباض عضله اسکلتی دخالت دارد تجزیه شده و به کراتینین تبدیل می شود.

▪️نمونه لازم:سرم

▪️متد انجام تست:ISE

▪️مقادیر نرمال : بزرگسالان/سالمندان: 3.5-5.0 mEq/L

کودکان: 3.4-4.7 mEq/L

خردسالان: 4.1-5.3 mEq/L

نوزاد: 3.9-5.9 mEq/L

▪️علل افزایش: مصرف بیش از حد رژیم غذایی مصرف بیش از حد IV نارسایی حاد یا مزمن کلیوی هیپوآلدوسترونیسم دیورتیک های مهارکننده آلدوسترون آسیب له شدن به بافت ها همولیز انتقال خون همولیز شده عفونت اسیدوز کم آبی بدن

▪️علل کاهش: کمبود دریافت رژیم غذایی کمبود مصرف IV سوختگی اختلالات گوارشی (مانند اسهال) دیورتیک ها هیپرآلدوسترونیسم سندرم کوشینگ اسیدوز توبولار کلیوی شیرین بیان مصرف انسولین تجویز گلوکز آسیت تنگی شریان کلیوی فیبروز کیستیک تروما جراحی

▪️علل غلط شدن کاذب جواب تست: حرکت ساعد با یک تورنیکت در محل ممکن است سطح K را افزایش دهد.

همولیز در حین رگ گیری باعث افزایش سطوح می شود
برخی داروها

▪️شرایط لازم برای تست و نمونه گیری: ناشتايي ندارد.

از همولیز اجتناب کنید.
بیماران با افزایش یا کاهش سطح K را از نظر آریتمی قلبی ارزیابی کنید.
بیماران مصرف کننده دیگوکسین و دیورتیک ها را از نظر هیپوکالمی کنترل کنید.
در صورت لزوم، تعویض رزین را برای اصلاح هیپرکالمی تجویز کنید.

▪️در چه مواردی تجویز میشه و چرا انجام میشه:

این تست مقدار پتاسیم موجود در خون را اندازه‌گیری می‌ نماید. پتاسیم برای سوخت و ساز و عملکرد عضلات، عنصری بسیار ضروری می باشد.

▪️نمونه لازم:سرم

▪️متد انجام تست:ISE

▪️مقادیر نرمال : بزرگسالان/سالمندان: 136-145 mEq/L

کودک: 136-145 mEq/L

خردسال: 134-150 mEq/L

نوزاد: 134-144 mEq/L

▪️علل افزایش: افزایش مصرف سدیم مصرف بیش از حد رژیم غذایی سدیم بیش از حد در مایعات IV

کاهش از دست دادن سدیم سندرم کوشینگ هیپرآلدوسترونیسم

از دست دادن بیش از حد آب آزاد بدن تعریق زیاد سوختگی حرارتی شدید دیابت بی مزه دیورز اسمزی از دست دادن دستگاه گوارش

▪️علل کاهش: کاهش مصرف سدیم کمبود دریافت رژیم غذایی کمبود سدیم در مایعات IV

افزایش از دست دادن سدیم بیماری آدیسون اسهال استفراغ یا آسپیراسیون بینی معده تجویز دیورتیک نارسایی مزمن کلیه

افزایش آب آزاد بدن مصرف بیش از حد آب خوراکی مصرف بیش از حد آب وریدی نارسایی احتقانی قلب سندرم ترشح نامناسب ADH (SIADH) رقت اسمزی

از دست دادن فضای سوم سدیم آسیت ادم محیطی پلورال افیوژن از دست دادن روده داخل مجرای روده (ایلئوس یا انسداد مکانیکی)

▪️علل غلط شدن کاذب جواب تست: ضربه، جراحی،داروها یا شوک اخیر ممکن است باعث افزایش سطوح شود.

▪️شرایط لازم برای تست و نمونه گیری: شراطي خاصي ندارد.

▪️در چه مواردی تجویز میشه و چرا انجام میشه:این آزمایش جهت تعیین غلظت ‌های غیرطبیعی سدیم خون مانند کاهش سدیم خون (هیپوناترمی) و یا افزایش سدیم (هیپرناترمی) استفاده می‌ شود.

▪️نمونه لازم:خون کامل روی EDTA

▪️متد انجام تست:HPLC

▪️مقادیر نرمال : <5.7: نرمال 5.7-6.4: پیش دیابت

≥6.5: دیابت

▪️علل افزایش: بیمار دیابتی تازه تشخیص داده شده بیمار دیابتی با کنترل ضعیف هیپرگلیسمی غیر دیابتی (مانند پاسخ استرس حاد، سندرم کوشینگ، فئوکروموسیتوم، گلوکاگونوم، درمان با کورتیکواستروئید، یا آکرومگالی) بیماران طحال برداشته شده بارداری

▪️علل کاهش: کم خونی همولیتیک از دست دادن خون مزمن نارسایی مزمن کلیه

▪️علل غلط شدن کاذب جواب تست: هموگلوبینوپاتی ها می توانند بر نتایج تأثیر بگذارند زیرا مقدار هموگلوبین A (و در نتیجه HbA1) به طور قابل توجهی متفاوت است.

▪️شرایط لازم برای تست و نمونه گیری:              این آزمایش نیازی به ناشتا بودن و یا محدودیت خاص در رژیم غذایی ندارد.

▪️در چه مواردی تجویز میشه و چرا انجام میشه: این آزمایش برای تشخیص و نظارت بر درمان دیابت استفاده می شود.  این مقدار هموگلوبین A 1c (HbA1c) در خون را اندازه گیری می کند و یک شاخص بلندمدت دقیق از میانگین سطح گلوکز خون بیمار ارائه می دهد.  در بزرگسالان، حدود 98 درصد از هموگلوبین موجود در گلبول های قرمز هموگلوبین A است. حدود 7 درصد از هموگلوبین A از نوعی هموگلوبین (HbA1) تشکیل شده است که می تواند به شدت با گلوکز در فرآیندی به نام گلیکوزیلاسیون ترکیب شود.  وقتی گلیکوزیلاسیون اتفاق می افتد، به راحتی قابل برگشت نیست.

▪️نمونه لازم:سرم یا پلاسما

▪️متد انجام تست:فتومتری

▪️مقادیر نرمال : مرد:> 45 میلی گرم در دسی لیتر

زن : > 55 میلی گرم در دسی لیتر

▪️علل افزایش: لیپوپروتئینمی HDL خانوادگی ورزش بیش از حد

▪️علل کاهش: سندرم متابولیک بیماری هپاتوسلولار HDL پایین خانوادگی (مانند هپاتیت یا سیروز) هیپوپروتئینمی (مانند سندرم نفروتیک یا سوء تغذیه)

▪️علل غلط شدن کاذب جواب تست: مصرف سیگار و الکل باعث کاهش سطح HDL می شود.

پرخوری می تواند مقادیر لیپوپروتئین را تغییر دهد.
مقادیر HDL به سن و جنس بستگی دارد.
مقادیر HDL، مانند کلسترول، تا 3 ماه پس از MI به طور قابل توجهی کاهش می یابد.
HDL در بیماران کم کاری تیروئید بالا و در بیماران پرکاری تیروئید کاهش می یابد.

▪️شرایط لازم برای تست و نمونه گیری: به بیمار اطلاع دهید که عدم رعایت رژیم غذایی در چند هفته گذشته ممکن است بر سطح لیپوپروتئین تأثیر بگذارد.

به بیماران با سطوح لیپوپروتئین بالا در مورد رژیم غذایی، ورزش و وزن مناسب آموزش دهید.

▪️در چه مواردی تجویز میشه و چرا انجام میشه: یکی از فاکتورهای مهم که بر سلامت قلب تاثیر می‌گذارد، سطح چربی خون است. به همین دلیل در چکاپ‌های دوره‌ای و غربالگری، HDL در آزمایش خون تجویز خواهد شد.

▪️توضیحات تکمیلی : کلسترول تام HDL یک عامل خطر مستقل و معکوس برای بیماری عروق کرونر (CAD) است.  در حالی که اعتقاد بر این است که سطوح پایین (<35 میلی گرم در دسی لیتر) خطر ابتلا به CAD را افزایش می دهد، سطوح بالا (> 60 میلی گرم در دسی لیتر) محافظت کننده در نظر گرفته می شود.  هنگامی که اندازه گیری های HDL و کلسترول کل به یک نسبت ترکیب شوند، دقت پیش بینی CAD افزایش می یابد.

▪️نمونه لازم:سرم یا پلاسما

▪️متد انجام تست:فتومتری

▪️مقادیر نرمال : بزرگسالان: کمتر از 130 میلی گرم در دسی لیتر کودکان: کمتر از 110 میلی گرم در دسی لیتر

▪️علل افزایش: لیپوپروتئینمی LDL خانوادگی سندرم نفروتیک بیماری های ذخیره گلیکوژن (مانند بیماری فون گیرک) کم کاری تیروئید مصرف الکل بیماری مزمن کبدی (مانند هپاتیت یا سیروز) گاموپاتی های هپاتوم (مانند مولتیپل میلوم) سندروم هیپرکلسترول خونی C deficiency II نوع II C

▪️علل کاهش: هیپولیپوپروتئینمی خانوادگی هیپوپروتئینمی (به عنوان مثال، سوء جذب، سوختگی شدید یا سوء تغذیه) پرکاری تیروئید

▪️علل غلط شدن کاذب جواب تست: سطوح بالای تری گلیسیرید می تواند محاسبات LDL را نادرست کند.

▪️شرایط لازم برای تست و نمونه گیری: به بیمار اطلاع دهید که عدم رعایت رژیم غذایی در چند هفته گذشته ممکن است بر سطح لیپوپروتئین تأثیر بگذارد.

به بیماران با سطوح لیپوپروتئین بالا در مورد رژیم غذایی، ورزش و وزن مناسب آموزش دهید.

▪️در چه مواردی تجویز میشه و چرا انجام میشه: اگر ۲۰ سال یا بیشتر سن دارید و بیماری قلبی برای شما تشخیص داده نشده است، انجمن قلب آمریکا توصیه می‌کند که سطح کلسترول خود را هر ۴ تا ۶ سال بررسی کنید. به طور معمول، کلسترول بالا هیچ علائم قابل مشاهده‌ای ایجاد نمی‌کند، بنابراین حتی ممکن است بدون آزمایش از ابتلا به آن مطلع نشوید.

▪️توضیحات تکمیلی : LDL ها (کلسترول بد) نیز غنی از کلسترول هستند.  با این حال، بیشتر کلسترول حمل شده توسط LDL ها می تواند در پوشش رگ های خونی رسوب کند و با افزایش خطر ابتلا به آترواسکلروتیک قلب و بیماری عروق محیطی مرتبط است.

▪️نمونه لازم:سرم یا پلاسما

▪️متد انجام تست:فتومتری

▪️مقادیر نرمال :

مرد :۰تا۱۱ماه: 0.6-5.5ng/ml

۱تا۱۱سال: 0.6-50.1

۱۲سال به بالا: 0.5-53.0

زن:۰تا۱۱ماه: 0.5-5.5

۱تا۱۱سال: 0.5-52.1

۱۲سال به بالا: 0.5-43.0

▪️علل افزایش: بافت باقیمانده تیروئید در گردن سرطان متاستاتیک تیروئید

▪️علل کاهش:میتوان با رعایت این موارد تری گلیسرید خون را پایین اورد: وزنتان را کنترل کنید

از پروتئین‌های سالم مانند سویا استفاده کنید

بیشتر فیبر مصرف کنید

مصرف الکل را قطع کنید

بیشتر ورزش کنید

کمتر شکر مصرف کنید

▪️علل غلط شدن کاذب جواب تست: سطح Tg در سرطان های تیروئیدی که به خوبی تمایز یافته اند کاهش می یابد. • تحریک تیروژن سطح Tg در بیمارانی که تومورهای آنها گیرنده TSH ندارند یا تومورها نمی توانند Tg ایجاد کنند کمتر است.• اتوآنتی بادی های Tg باعث دست کم یا بیش از حد برآورد اندازه گیری Tg سرم می شوند که به ترتیب با روش های ایمونومتری (IMA) یا رادیوامونواسی (RIA) انجام می شود.

▪️شرایط لازم برای تست و نمونه گیری:           •           قبل از هر چیز باید بدانید برای انجام این تست باید  ۱۰ تا ۱۲ ساعت ناشتا باشید.

پیش از انجام تست نوشیدن آب بلامانع است.
مدت زمان ناشتایی پیش از انجام تست تری گلیسیرید توسط متخصص تعیین خواهد شد.
قبل از انجام تست مصرف هرگونه نوشیدنی الکلی به مدت ۷۲ ساعت کامل باید قطع شود.
۲۴ ساعت قبل از آزمایش ورزش سنگین نداشته باشید.
داروهایی که فرد مصرف می‌کند باید پیش از انجام تست توسط پزشک مورد بررسی قرار بگیرند، چراکه برخی از داروها بر نتیجه تست تاثیر خواهند گذاشت. از جمله این داروها می‌توان به قرص‌های ضدبارداری اشاره کرد.

▪️در چه مواردی تجویز میشه و چرا انجام میشه:

غربالگری و بررسی وضعیت چربی خون

بررسی انسداد عروق و یا بروز سکته قلبی

بررسی التهاب لوزالمعده و یا تصلب شرایین

بررسی علائم سکته قلبی

بررسی دوره‌ایی سطح چربی خون

بررسی سطح تری گلیسیرید در افراد دیابتی

بررسی وضعیت سلامتی کودکانی که به بیمار‌های زمینه‌ایی مبتلا هستند.

▪️نمونه لازم:سرم

▪️متد انجام تست:رنگ سنجی

▪️مقادیر نرمال : بند ناف: 45-96 mg/dL

نوزاد نارس: 60-20 میلی گرم در دسی لیتر

نوزاد: 30-60 میلی گرم در دسی لیتر

نوزاد: 40-90 میلی گرم در دسی لیتر

کودک کمتر از 2 سال: 60-100 میلی گرم در دسی لیتر

کودک > 2 سال تا بزرگسال:

ناشتا: 70-110 میلی گرم در دسی لیتر

گاه به گاه: ≤ 200 میلی گرم در دسی لیتر

(تعدادی به هر زمان از روز بدون توجه به مصرف غذا تعریف می شود.) بزرگسالان: 74-106 میلی گرم در دسی لیتر

مسن:

60-90 سال: 82-115 میلی گرم در دسی لیتر

> 90 سال: 75-121 میلی گرم در دسی لیتر

▪️علل افزایش: دیابت ملیتوس پاسخ استرس حاد سندرم کوشینگ فئوکروموسیتوم نارسایی مزمن کلیه گلوکاگونوم پانکراتیت حاد درمان با دیورتیک درمان با کورتیکواستروئید آکرومگالی

▪️علل کاهش: انسولینوم کم کاری تیروئید کم کاری هیپوفیز بیماری آدیسون بیماری شدید کبدی مصرف بیش از حد انسولین گرسنگی

▪️علل غلط شدن کاذب جواب تست: بسیاری از اشکال استرس (به عنوان مثال، بیهوشی عمومی، تصادف، انفارکتوس میوکارد، شوک، ورزش شدید، سوختگی) می توانند باعث افزایش سطح گلوکز سرم شوند.

بسیاری از زنان باردار درجاتی از عدم تحمل گلوکز را تجربه می کنند. اگر قابل توجه باشد، دیابت بارداری نامیده می شود. اکثر مایعات IV حاوی دکستروز هستند که به سرعت به گلوکز تبدیل می شود.  بنابراین اکثر بیمارانی که مایعات IV دریافت می کنند، سطح گلوکز افزایش می یابد.

▪️شرایط لازم برای تست و نمونه گیری: برای FBS، به بیمار دستور دهید که 8 ساعت ناشتا باشد.  آب مجاز است.

برای جلوگیری از گرسنگی، که ممکن است به طور مصنوعی سطح گلوکز را افزایش دهد، به بیمار بگویید که بیش از 8 ساعت روزه نگیرد.

از مصرف انسولین یا هیپوگلیسمی خوراکی تا زمان خون گیری خودداری کنید.

▪️در چه مواردی تجویز میشه و چرا انجام میشه:آزمایش قند خون ناشتا یکی از مناسب ترین راه ها برای پی بردن به وضعیت اولیه قند خون، بویژه برای افراد مشکوک به دیابت است.

▪️نمونه لازم:ادرار

▪️شرایط لازم برای تست و نمونه گیری:قبل از آزمایش حداقل یک ساعت ادرار نکنید و 15-20 دقیقه قبل از جمع آوری نمونه یک لیوان آب بنوشید. این به شما اطمینان می دهد که می توانید ادرار کافی برای آزمایش تولید کنید. مصرف آنتی بیوتیک ها ممکن است بر نتایج آزمایش ادرار تأثیر بگذارد. اگراخیرا انتی بیوتیک مصرف کرده اید، به پزشک خود اطلاع دهید.

▪️در چه مواردی تجویز میشه و چرا انجام میشه:هنگامی که علائم و نشانه های عفونت ادراری (UTI) وجود دارد و یانتایج انالیز ادرار نشان  می دهد که ممکن است فرد دچار UTI باشد، کشت ادرار تجویز می شود.

برخی از علائم و نشانه های عفونت ادراری شامل موارد زیر است:

تمایل شدید و مکرر به دفع ادرار
درد و / یا احساس سوزش هنگام ادرار کردن
ادرار کدر و بوی بد
درد پایین کمر

همچنین ممکن است در پایین شکم احساس فشار داشته باشید و مقدار کمی خون در ادرار داشته باشید. اگر عفونت ادراری شدیدتر باشد و یابه کلیه ها سرایت کرده باشد، ممکن است باعث درد پهلو، تب شدید، لرز ، حالت تهوع یا استفراغ شود.

بعضی اوقات، ممکن است انتی بیوتیک بدون نیاز به کشت ادرار برای زنان جوان با علائم و نشانه های عفونت ادراری و عفونت مجاری ادراری تحتانی بدون عارضه، تجویز شود.

به زنان باردار بدون هیچ علامتی توصیه می شود در اوایل بارداری یا در اولین ویزیت قبل از تولد از نظر باکتری در ادرار با کشت ادرار غربالگری شوند.برای نمونه گیری دست هایتان را بشویید. با یک پد تمیز کننده یا آب ناحیه دفع ادرار را بشویید. اجازه دهید کمی از ادرار از بدنتان خارج شود سپس آن را متوقف کنید. بلافاصله در ظرف مخصوص نمونه گیری جریان میانی ادرارتان را جمع آوری کنید. اطمینان حاصل کنید که ظرف به پوست شما برخورد نمی کند. دوباره دستان خود را بشویید و ظرف را به ازمایشگاه تحویل دهید.

توضیحات تکمیلی : آزمایش کشت ادرار باکتری‌های نمونه ادرار فرد را بررسی می‌کند تا عامل عفونت مجاری ادراری و بعضا کلیوی را ردیابی کند. علائم شایع عفونت ادراری شامل تکرر ادرار، سوزش و درد در هنگام دفع ادرار می‌باشد. در صورتی که باکتری یا مخمر خاصی باعث عفونت ادراری فرد شود نتیجه این آزمایش، نوع آن و تعداد آن را مشخص می‌کند. همچنین این آزمایش انواع مختلف آنتی‌بیوتیک که عامل عفونت به آن حساس است و بوسیله آن درمان می شود را نیز مشخص می‌کند.

روش آزمایش: کشت روی محیط کشت، بررسی میکروسکوپی، آنتی‌بیوگرام

آزمایش‌های مرتبط: آنالیز ادرار

اهمیت: عفونت ادراری در خانم‌ها شایع‌تر از مردان است. درمان آن درصورتی که در مراحل اولیه، تشخیص داده شود براحتی امکان‌پذیر است ولی درصورتی که پیشرفت کند می تواند به کلیه‌ها نیز آسیب برساند.

محدودیت ها: نمونه ادرار تا حد امکان باید تمیز گرفته شود. نمونه میانی ادرار برای انجام آزمایش مناسب است.

تفسیر نتیجه ازمایش:

رشد یک نوع باکتری واحد و به تعداد زیاد، نشان دهنده ی عفونت ادراری است.
رشد بیش از 100/000 کلونی در هر میلی لیتر (CFU/mL) نمونه ادرار که به روش صحیح گرفته شده باشد، نشانه عفونت است.
گاهی تعداد کلونی کم تر است ولی در صورت وجود علایم عفونت ادراری، باز هم نتیجه مثبت تلقی میشود.
اگر نمونه گیری به روشی انجام شده باشد که شانس آلوده شدن نمونه کم تر باشد، رشد 1000 تا 100/000 کلونی در هر میلی لیتر (قابل ملاحضه) است. در این صورت تست های تکمیلی برای شناسایی دقیق باکتری و همچنین تست تعیین حساسیت به آنتی بیوتیک انجام می شود.
گزارش عدم رشد یا (No Growth) بعد از گذشت 48-24 ساعت، به معنی عدم وجود عفونت است. در صورت ادامه یافتن علایم بیمار، این آزمایش باید تکرار شود.
رشد چند نوع باکتری در ادرار و گزارش (رشد باکتری های مختلط _ Mixed Growth) نشانه آلوده شدن نمونه با باکتری های پوست و واژن است.
اگر از میان چند نوع باکتری رشد کرده در موحیط کشت، یکی از آن ها غالب بوده و به تعداد حداقل 100/000 در میلی لیتر باشد، برای آن باکتری تست های شناسایی و آنتی بیوگرام انجام می شود.
عفونت ادرار در زنان شایع تر از مردان است.
در صورت عفونت ادراری در مردان، معمولا بررسی های بیش تری برای تشخیص احتمالی اشکال در آناتومی سیستم کلیه و مجاری ادرار و وجود سنگ کلیه انجام میشود.
افراد مبتلا به بیماری های کلیوی، دیابت و ضعف سیستم ایمنی، بیش تر به عفونت ادراری مبتلا می شوند.
اگر نمونه به طور صحیح گرفته نشود، نتیجه ی کشت غیر قابل قبول خواهد بود و باید تکرار شود.

نمونه لازم: ادرار

▪️شرایط لازم برای تست و نمونه گیری:نیاز به آمادگی خاص و ناشتا بودن قبل از آزمایش نیست. (در زنان توصیه می‌شود که در صورت همزمان بودن آزمایش آنالیز ادرار و دوران قاعدگی این مسئله را با پزشک خود در میان بگذارند)

▪️در چه مواردی تجویز میشه و چرا انجام میشه:

آزمایش آنالیز ادرار ممکن است برای افراد زیر درخواست داده شود:

مراجعه‌کنندگان به پزشک برای چکاپ
بیماران بستری در بیمارستان
افراد تحت عمل جراحی
زنان باردار مراجعه‌کننده برای معاینات بارداری

انجام آزمایش U/A برای افرادی که علائم عفونت ادراری را نشان می‌دهند یا از مشکلات دیگر مربوط به سیستم دستگاه ادراری مانند بیماری‌های کلیوی شکایت دارند ضروری است.

برخی از علائم و نشانه‌های بیماری‌های دستگاه ادراری می‌تواند شامل هر یک از موارد زیر باشد:

درد شکم
کمردرد
ادرار دردناک یا مکرر
خون در ادرار

▪️توضیحات:آنالیز ادرار یا آزمایش کامل ادرار (Urine Analysis(UA) ساده ترین نوع آزمایش است و شامل بررسی فیزیکی، شیمیایی و میکروسکوپی ادرار می باشد. به این ترتیب برای انجام این آزمایش پس از پذیرش و نمونه گیری، در صورت درخواست پزشک کشت ادرار انجام می شود و نمونه از نظرظاهری بررسی شده و رنگ، بو، میزان شفافیت و وزن مخصوص و PH ادرار گزارش می شود سپس با استفاده از نوار ادراری می توان وجود خون، پروتئین، کتون، قند و نیتریت را در ادرار مورد ارزیابی قرار داد و میزان آن را به شکل + تا +++ گزارش نمود. در مرحله بعد رسوب ادرار از نظر میکروسکوپی مورد بررسی قرار می گیرد و میزانRBC ،WBC ،باکتری های موجود در ادرار و مقدار سلولهای اپی تلیال مورد ارزیابی قرار می گیرد. همچنین نمونه به لحاظ کاست (Cast) ، کریستال، موکوس و …بررسی می شود. تفسیر آزمایشات رسوب ادرار نیاز به زمان، مهارت، آموزش و تجربه کاری با روش های مختلف میکروسکوپی دارد. آزمایش کامل ادرار (UA) آزمایش ساده ولی مهم می باشد که گاهی همین آزمایش ساده اطلاعات بسیار مهم و لازم برای تشخیص بیماران را فراهم می کند. با این حال این آزمایش چنانچه به درستی تفسیر نشود ، می تواند باعث گمراهی پزشک شود.

بررسی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی ادرار:

١-شکل ظاهری:

رنگ طبیعی ادرار زرد کم رنگ تا کهربایی است که مربوط به رنگدانه های ارو کروم، اوروبیلین و اورواریترین می باشد. دلایل تغییر رنگ ادرار عبارت اند از: میزان غلظت ادرار، خوراکی ها ، دارو ها، تولیدات متابولیسم بدن، عفونت ادراری. برخی رنگها مانند رنگ قرمز (در هماتوری یا پورفیرینوری )، سیاه ( نظیر آلکاپتونوری)، نارنجی ( اروبیلین در ادرار )، قهوه ای زرد یا قهوه ای سبز (رنگدانه های صفراوی به ویژه بیلی روبین)، شیری رنگ (نوتروفیل زیاد، چربی و لنف در ادرار) و یا آبی تا سبز ( عفونت سودومونایی ) می تواند در تشخیص کمک کننده باشد.

سندرم کهنه ی قرمز(red diaper syndrome) به علت باکتری سراشیا مارسسنس می باشد که باعث نگرانی مادران می شود.

ادرار طبیعی معمولا شفاف (Clear) است اما ممکن است به علت رسوب فسفات یا اورات، نیمه شفاف (Semi Clear)، نیمه کدر (Semi Turbid) یا کدر (Turbid) گردد. حضور گلبولهای سفید یا قرمز، سلول های اپی تلیال و باکتریها نیزدر مقادیر خاصی می توانند ادرار را کدر یا نیمه کدر کنند. موکوس نیز می تواند نمای مه آلود (Cloudy) به ادرار بدهد.

رسوب فسفات (و گاهی کربنات) در ادرار قلیایی با افزایش اسید استیک حل می شود. علاوه بر این در آزمایش میکروسکوپی کریستال های فسفات آمورف دیده خواهد شد.

علاوه بر فسفات ها لوکوسیت ها ممکن است تشکیل ادرار ابری رنگ مانند فسفات ها را بدهند ولی در این حالت بعد از افزایش اسید استیک رقیق حالت ابری رنگ باقی می ماند. وجود لوکوسیت ها با آزمایش میکروسکوپی رسوب تایید می شود.

کدورت ادرار به علت وجود سلول های قرمز با حرارت از بین نمی رود. وجود اریتروسیت ها را می توان با میکروسکوپ تایید کرد.

ادرار رنگ پریده با وزن مخصوص بالا در دیابت قندی و بعد از مصرف مواد رادیوگرافی مشاهده می شود.

٢- بوی ادرار:

ادرار طبیعی بوی آروماتیک داشته و منشا آن مشخص نیست بو به طور عمده در تشخیص نمونه مهم می باشد آلودگی باکتری با ماندن ادرار، آمونیاکی، بدبو و جهت آزمایش نامناسب می باشد. در اختلالات اسیدآمینه ها بوی ادرار غیرطبیعی است.

٣- حجم ادرار:

اندازه گیری حجم ادرار طی فواصل زمانی در تشخیص کلینیکی ارزشمند می باشد. متوسط حجم روزانه در فرد بالغ طبیعی ۱۲۰۰ تا ۱۵۰۰ میلی لیتر (در حالت طبیعی ۶۰۰ تا ۲۰۰۰ میلی لیتر) می باشد.

حجم ادرار بیش از ۲۰۰۰ میلی لیتر در۲۴ ساعت پلی اوری نامیده می شود.

افزایش مصرف آب، افزایش مصرف نمک، افزایش مصرف پروتئین خوراکی و بعضی داروها نظیر کافئین، الکل، تیازید و محلول های گلوکز باعث افزایش دفع ادرار می شود.

دیابت بی مزه و دیابت قندی دو بیماری هستند که باعث تشنگی شدید و افزایش مصرف آب می شوند. در دیابت بی مزه پلی اوری با نوکتوری همراه بوده و حجم ادرار تا ۱۵ لیتر در روز افزایش می یابد.

دفع کمتر از ۵۰۰ میلی لیتر ادرار در روز اولیگوری و توقف کامل تشکیل ادرار آنوری نام دارد.

استفراغ طولانی، اسهال، تعریق شدید که منجر به از دست دادن آب و تغلیظ خون می شوند، همچنین کاهش مصرف آب، بیماری کلیوی و انسداد طولانی دستگاه ادراری موجب اولیگوری می گردند.

۴- وزن مخصوص ادرار:

شاخص غلظت مواد محلول در ادرار است که برای سنجش قدرت تغلیظ و رقیق کردن کلیه ها به منظور حفظ هموستاز مایعات بدن و الکترولیت ها به کار می رود. اوره (۲۰ درصد)، سدیم کلراید (۲۵ درصد)، سولفات و فسفات بیشترین سهم را در وزن مخصوص ادرار طبیعی دارند. مقدار طبیعی آن در ادرار راندوم ۱/۰۰۳ تا ۱/۰۳۵ است بالغین با غذای معمولی و مصرف مایعات طبیعی ادرار با وزن مخصوص ۱/۰۱۶ تا ۱/۰۲۲ را در طی ۲۴ ساعت تولید می کنند.وزن مخصوص ادرار درطول شبانه روز (به دلیل متغیر بودن نوع غذا و میزان مصرف مایعات در طول روز)، متغیر است لذا وزن مخصوص ادرار راندوم خیلی مفید نیست و بررسی وزن مخصوص ادرار ۲۴ساعته پیشنهاد می شود.

از علل کاهش وزن مخصوص ادرار می توان مصرف مایعات زیاد، دیابت بی مزه، کاهش توانایی کلیه درتغلیظ ادرار و مصرف داروهای مدر را نام برد.

از علل افزایش وزن مخصوص دیابت قندی، از دست دادن آب به علت تب ، تعریق،استفراغ و اسهال می باشد.

برای اندازه گیری مخصوص ادرار در آزمایشات روتین از وسیله ای به نام رفراکتومتر استفاده می شود.

۵- pH ادرار:

pH ادرار منعکس کننده توانایی کلیه در نگهداری غلظت طبیعی یون هیدروژن پلاسما و مایع خارج سلولی می باشد. در حالت طبیعی pH ادرار از ۶/۴ تا ۸ متغیر است.مصرف پروتئین زیاد منجر به تولید بیشتر سولفات و فسفات و ادرار اسیدی می شود. مصرف غذاهای گیاهی موجب افزایش pH ادرار می گردد.

سنگ های آمونیوم منیزیم در ادرار قلیایی تشکیل می شوند. مواد اسیدی کننده ادرار نظیر آمونیوم کلراید، متیونین، متاتیونین ماندلات در جلوگیری از بوجود آمدن این سنگ ها موثر هستند.

سنگ های سیستینی و اسید اوریکی در ادرار اسیدی ایجاد شده و قلیایی کردن ادرار به درمان و پیشگیری آن ها کمک می کند.

۶- پروتئین ادرار:

حضور مقادیر زیاد پروتئین در ادرار می تواند علامت مهمی برای بیماریهای کلیوی باشد اما در شرایط فیزیولوژیک و بدون بیماری مثل ورزش و تب هم دفع پروتئین در ادرار افزایش می یابد. صدمه گلومرولی و اختلال در عمل بازجذب توبول ها دو مکانیسم اصلی هستند که سبب پروتئینوری می شوند. معرف نوار ادرار بر اساس خاصیت تغییر pH شاخص¬ها به وسیله پروتئین استوار است. از آنجا که پروتئین-ها در pH فیزیولوژیک دارای یک شارژ الکتریکی هستند حضور آنها باعث تغییرpH می¬ شود. نوار معرف به تترابرمو فنل و بافر با pH برابر ۳ آغشته می باشد این ناحیه در در غیاب پروتئین زرد رنگ است و در صورت وجود پروتئین به رنگ سبز تغییر می یابد که این رنگ بستگی به غلظت و نوع پروتئین موجود دارد. تمام نمونه های ادرار جهت تایید وجود یا عدم وجود پروتئین با روش اسید سولفوسالسیلیک مورد بررسی قرار می گیرند.

٧- گلوکز ادرار:

گلوکزاوری بطور معمول وقتی دیده می شود که میزان گلوکز خون از حد آستانه کلیوی (>١٨۰ mg/dl) بیشتر باشد. هرچند گاهی بطور طبیعی آستانه کلیوی برخی افراد پایین تر از این هم می باشد. دیابت شیرین، تزریق سرم های قندی و مصرف یکباره و زیاد کربوهیدرات ها (گلوکزاوری گذرا) از دلایل گلوکزاوری هستند. روش نوار ادرار بر اساس روش گلوکز اکسیداز اختصاصی و پراکسیداز، واکنش آنزیمی دوتایی متوالی بنا شده است. این آزمایش برای گلوکز اختصاصی بوده و با متابولیت های احیاکننده یا دیگر قندها واکنش نمی¬دهد. درصورت منفی بودن رنگ معرف زرد و اگر به سبز کم رنگ یا پررنگ تغییر رنگ دهد آز مایش مثبت است.

٨- مواد کتونی ادرار:

مواد کتونی درطی کاتابولیسم اسیدهای چرب ایجاد می شوند. کتونوری به دنبال کتوزیس (افزایش کتون ها در خون) به وجود می آید. وقتی شخص دچار کمبود مصرف کربوهیدرات ها (مثل روزه داری طولانی) یا افزایش دفع کربوهیدرات ها از بدن (در اسهال و استفراغ های شدید) یا سلولها قادر به دریافت و مصرف کربوهیدرات نیستند (دیابت) شود، کتون ها بدلیل مصرف چربیها و سوخت ناقص آنها، در خون و ادرار افزایش می یابند. روش نوار ادرار مبتنی بر واکنش نیتروفری سیانید سدیم برای کتون¬ها می¬ باشد. در این آزمایش اسید استو استیک و استون با سدیم نیترو فری سیانید و گلیسین در محیط قلیایی ترکیب و رنگ بنفش ایجاد می کند.

نتیجه منفی زرد کم رنگ بوده و در صورت مثبت شدن از صورتی تا بنفش تغییر رنگ می¬دهد.

٩- خون یا هموگلوبین ادرار:

هموگلوبینوری، حضور هموگلوبین درادرار بدون حضور RBC می باشد. اگر به هر دلیلی همولیز داخل عروقی در بیمار رخ دهد ( مثل آنمی همولیتیک دارویی، انگل مالاریا، ترانسفوزیون خون ناسازگار، سوختگیهای شدید، ورزشهای شدید، مارگزیدگی و…) هموگلوبین ِخارج شده از RBC ها از کلیه ها عبور کرده، وارد ادرار می شود. البته اگر درهماچوری، ادرار قلیایی باشد یاوزن مخصوص آن پایین باشد RBCها ممکن است در ادرار لیز شده و هموگلوبین آنها در ادرار آزاد می شود.

آزمایش بر اساس آزاد شدن اکسیژن از پراکسید نوار معرف با فعالیت شبه پراکسیدازی هم هموگلوبین، سلول های لیز شده خون یا میوگلوبین می¬باشد. لیز سلول های دست نخورده قرمز روی نوار، باعث واکنش هموگلوبین با نوار می شود.در این آزمایش هم اکسیداسیون تترامتیل بنزیدین را کاتالیز و رنگ سبز ایجاد می شود.رنگ این ناحیه در غیاب خون زردرنگ و درحضور خون سبز تا سبز- آبی می شود.

١۰- بیلی روبین و اوروبیلینوژن:

بیلی روبین کونژوگه(مستقیم) به دلیل محلول بودن در آب می تواند از سد کلیه ها عبور کرده وارد ادرار شود(بیلی روبین غیر کونژوگه در ادرار دیده نمی شود). بنابراین دربیماریهایی که میزان بیلیروبین کونژوگه افزایش می یابد (مثل انسداد مجاری صفراوی) بیلی روبین در ادرار افزایش می یابد. در روده، بیلی روبین به ترکیبی به نام اوروبیلینوژن تبدیل میشود که از طریق مدفوع دفع میگردد. مقداری از اوروبیلینوژن ِمدفوع، به خون بازجذب شده و از طریق ادرار دفع می گردد. مصرف آنتی بیوتیک های وسیع الطیف و انسداد مجاری صفراوی منجر به کاهش اروبیلینوژن خواهد شد و همولیز و بیماری کبدی باعث افزایش آن می گردد. منفی کاذب بیلی روبین ادرار در مقادیر زیاد اسید اسکوربیک و نیتریت و مثبت کاذب آن در مصرف فنازوپیریدین دیده می شود.

نوارهای ادراری مختلف دارای واکنش های متفاوت می باشند. برخی نوارها بر اساس واکنش ارلیش می باشند. در این نوارها ترکیب بیلی روبین با معرف پارادی متیل آمینوبنزآلدئید در یک محیط اسیدی واکنش داده و تغییر رنگ از زرد تا خرمایی را ایجاد می کند. بعضی از نوارها دارای نمک دیازونیوم بوده که با اوروبیلینوژن تولید رنگ صورتی تا بنفش می نمایند.

١١- نیتریت:

این آزمایش یک روش غیرمستقیم برای شناسایی باکتری¬های ادرار است و بر اساس تبدیل نیترات به نیتریت حاصل از فعالیت باکتری¬های موجود در ادرار می باشد. چنانچه در ادرار نیتریت موجود باشد با اسید پارا آراسینیک موجود در نوار ترکیب شده و نمک دیازونیوم تشکیل می دهد. سپس ترکیب حاصل با بنزوکینولون واکنش و ترکیب آزو صورتی ایجاد می¬کند. رنگ سفید نتیجه منفی و رنگ صورتی بیانگر وجود باکتری¬های تولید کننده نیتریت می باشد.

بررسی میکروسکوپی ادرار:

آزمایش میکروسکوپی ادرار معمولی ترین روش آزمایشگاهی جهت تشخیص بیماری کلیه یا دستگاه ادراری می باشد. تفسیر آزمایشات رسوب ادرار نیاز به زمان، مهارت، آموزش و تجربه کاری با روش های مختلف میکروسکوپی دارد. رسوب ادرار سانتریفوژ شده دارای تمام مواد نامحلول که طی فرایند تصفیه گلومرولی و عبور مواد از لوله های کلیه و دستگاه ادراری تحتانی در ادرار جمع شده اند، می باشد. سلول های ادرار از دو منشا می باشند: ۱- پوسته پوسته شدن سلول های اپی تلیال که بخش فوقانی (کلیه) و تحتانی دستگاه ادراری و ساختمان های مجاور را می پوشانند ۲- سلول های جاری خون (لکوسیت و اریتروسیت)، کاست های تشکیل شده در لوله های کلیه و مجاری جمع کننده دیگر عناصر تشکیل دهنده ادرار هستند که اغلب به وفور دیده می شوند. ارگانیسم ها (باکتری، قارچ، سلول با انکلوزیون ویروسی، انگل) و سلول های نئوپلاستیک نشانگر عناصر خارجی دستگاه ادراری و تشخیص اختصاصی این عناصر می تواند اختلالات و بیماری های خاص دستگاه ادراری را مشخص سازد.

برای مطالعه رسوب ادرار نمونه مورد نیاز اغلب نمونه ادرار تصادفی می باشد ولی به منظور مورفولوژی بهتر نمونه ادرار ۲ ساعته ( بعد از دور ریختن ادرار صبحگاهی) ترجیح داده می شود. نمونه ادرار هنگامی که تازه است باید آزمایش شود زیرا سلول ها و کاست های آن لیز می شوند. چنانچه نمونه ادرار پس از یک ساعت آزمایش نشود بهتر است در یخچال نگهداری شود.

سلول ها:

١- اریتروسیت:

گلبول های قرمز می توانند از هر جایی (بین گلومرول تا میزراه) به ادرار راه یابند. گاهی در افراد طبیعی گلبول قرمز در ادرار مشاهده می شود. مورفولوژی غیر طبیعی اریتروسیت نشانگر خونریزی گلومرولی است. چنانچه اکثر سلول های قرمز یکنواخت باشند نشانگر بیماری بدون منشا گلومرولی (منشا لوله ای همراه با سنگ یا بیماری دستگاه ادراری) می باشد. گاهی باید اریتروسیت ها از مخمر ها و قطرات چربی افتراق داده شوند.

مخمرها اغلب دارای جوانه هستند و سلول های چربی دارای اندازه متفاوت و انکسار شدید هستند. چنانچه افزایش تعداد سلول های قرمز همراه با کاس ت سلول قرمز خون در ادرار مشاهده شود منشا خونریزی کلیه می باشد. همچنین گلبول قرمز در ادرار در بیماری کلیه بویژه گلومرولونفریت، سنگهای ادراری ، عفونت های شدید، تب حاد، مالاریا، آندوکاردیت باکتریایی، مسمومیت های دارویی، سرطان ها و نیز عادت ماهیانه، در ادرار ظاهر می شوند.

٢- لکوسیت:

لوکوسیت ها می توانند از هر جایی (بین گلومرول تا میزراه) به ادرار راه یابند. در حالت طبیعی میزان نرمال لوکوسیت ها در ادرار ۲ عدد در هر فیلد میکروسکوپی می تواند باشد. افزایش تعداد لوکوسیت ادرار بویژه نوتروفیل ها تقریبا در همه بیماری های کلیه وبیماری های دستگاه ادراری دیده می شود. وجود تعداد زیاد لوکوسیت در رسوب ادرار نشانگر عفونت حاد می باشد. تعداد متوسط لوکوسیت همراه با کاست لوکوسیت نشانگر بیماری باکتریایی ( پیلونفریت مزمن) یا غیر باکتریایی (گلومرولونفریت حاد ، نفریت لوپوس) کلیه می باشد. در ادرار رقیق و هیپوتونیک نوتروفیل متورم و دانه های سیتوپلاسمی حرکات براونی از خود نشان می دهند. به علت انکسار نور توسط دانه های متحرک، نوتروفیل ها را در این حالت سلول های Glitter می نامند. لوکوسیت ها در ادرار قلیایی و هیپوتونیک میزان به سرعت لیز می شوند به طوری که ۵۰ درصد لوکوسیت ها ۲-۳ ساعت بعد از ماندن ادرار در حرارت آزمایشگاه از بین می روند. بنابراین بلافاصله بعد از جمع آوری ادرار آزمایش رسوب باید انجام شود.

٣- سلول های اپی تلیال:

انواع مختلف سلول های اپی تلیال(سلول های توبولار کلیوی، پوششی، ترانزیشنال و اسکواموس) در ادرار مشاهده می شوند. افتراق بین این سلول ها بسیار مشکل است اما مهمترین ِ آنها سلول های توبولار کلیوی هستند که افزایش آنها در ادرار می تواند آسیب مجاری ادراری را مطرح سازد. به طور کلی حضور تعداد اندکی سلول اپی تلیال (بخصوص پوششی و ترانزیشنال) درحد ۴-۳ عدد در هر فیلد میکروسکوپی طبیعی می باشدو افزایش قابل توجه آنها می تواند نشان از التهاب ناحیه ای از دستگاه ادراری باشد.

سلولهای اپی تلیال پوششی:

در ادرار به صورت سلولهای بزرگ و پهن با سیتوپلاسم فراوان و هسته کوچک مرکزی و گرد دیده می شود گاهی این سلول ها داخل سیلندرها قرار می گیرند. بسیاری از سلول های پوششی موجود در خانم ها از واژن منشا می گیرند. تعداد زیاد سلول پوششی در ادرارخانم ها ارزش تشخیصی چندانی ندارد.

سلولهای اپی تلیال ترانزیشنال:

این سلول ها دستگاه ادراری را از لگنچه کلیه تا مثلث مثانه در خانم ها و تا انتهای میز راه در آقایان را می پوشاند. پوشیده شده اند. این سلول ها ۲ تا ۴ برابر بزرگ تر از سلول های اپی تلیال کلیه بوده و شکل آن ها گرد یا گلابی است. ، دارای هسته ای گرد و مرکزی می باشند ، گاهی دو هسته ای نیز می باشند و تعداد کمی از آن ها در ادرارطبیعی موجود می باشد که نشانگر پوسته پوسته شدن طبیعی است. وجود توده و رشته های این سلول ها به علت احتمال سلول سرطانی انتقالی از لگنچه تا مثانه می باشد.

سلولهای اپی تلیال توبولهای کلیوی:

سلول های اپی تلیال لوله های مارپیچی بخش مارپیچی ابتدایی و انتهایی به صورت منفرد و به شکل مستطیل بزرگ یا سلول های تخم مرغی با سیتوپلاسم شدیدا دانه دار همانند ائوزینوفیل دیده می شوند. ممکن است چند هسته کوچک با کروماتین کم چگال و ندرتا نوکلئول وجود داشته باشد. افزایش این سلول ها در نکروز حاد لوله ای و مسمومیت دارو و فلزات سنگین دیده می شود. اندازه سلول های مجاری بزرگ و کوچک جمع کننده ادرار ۲۰-۱۲ میکرو متر و آن ها را می توان با شکل مکعبی و چند وجهی با هسته محیطی (دور از مرکز) تشخیص داد. در رد پیوند کلیه، نکروز حاد لوله ای و ضایعات ایسکمی کلیه تعداد زیادی از این سلول ها در ادرار یافت می شود. همچنین به دنبال مسمومیت با سالسیلات ها سلول ها ی لوله ای مجاری جمع کننده در ادرار به آسانی مشاهده می گردد.

۴- موکوس:

موکوس یک پروتئین فیبری است که اغلب در رسوب ادرار افراد دیده می شود .رشته های موکوسی به صورت موجی و گاهی به صورت خط مستقیم دیده می شوند.رشته های موکوسی ممکن است با سیلندر هیالین اشتباه تشخیص داده شوند ولی شکل استوانه ای سیلندر ها و انتهای گرد آن ها ، سبب تفکیک آن ها از رشته های موکوسی می شود.به میزان کم در ادرار طبیعی بوده ولی مقادیر زیاد آن در عفونت و التهاب مجاری ادراری، بعضی از بیماری های مقاربتی و سنگ کلیه به شکل ثانویه می باشد.

۵- سلولهای توموری:

سلولهای مربوط به تومورهای بدخیم که منشا لگنچه، کلیه ،حالب ،دیواره مثانه و پیشابراه دارند، می باشند.

۶- کاست ها:

کاست ها به صورت ژل بی رنگ شفاف از پروتئین در لوله های نفرون تشکیل می شوند. در افراد طبیعی تعداد کمی کاست در ادرار دیده می شود . در بیماری های کلیه، به تعداد و اشکال زیاد ظاهر می شود.

بدلیل اینکه در مجراها به شکل قالب لوله ها در می آیند به نام سیلندر یا استوانه خوانده می شوند . مجاری کلیوی، گلیکو پروتئینی به نام تام هورسفال ترشح می کنند که عقیده بر این است که ماتریکس تمام کاست ها را تشکیل می دهد. درصورت توقف ادرار (کاهش چشمگیر در جریان ادرار) یا غلظت بالای مواد حل شده ، وجود محتویات پروتئینی در ادرار و pH پایین تشکیل کاست ها افزایش می یابد. افزایش تعداد کاست نشانگر بیماری گسترده کلیه می باشد. سیلندرها بر اساس ماتریکس، انکلوزیون، پیگمان و سلول های موجود، طبقه بندی می شوند. در ادامه تعدادی از این کاست ها توضیح داده شده اند.

کاست هیالن:

کاست های هیالن را با میکروسکوپ زمینه روشن شفاف به راحتی می توان تشخیص داد. این کاست ها اندازه متغیر داشته و دارای محتویات سلولی یا غیر سلولی نمی باشد. این نوع کاست در بیماری کلیه و به طور موقت در ورزش شدید، تب، نارسایی مادرزادی قلب و درمان دیورتیک مشاهده می شود.

کاست گرانولار:

در کاست های گرانولر گرانول مشاهده می شود. این کاست ها در بیماری های گلومرولی و لوله ای کلیه مشاهده می شوند همچنین این کاست ها در عفونت های ویروسی، مسمومیت مزمن با سرب و پیلونفریت دیده می شوند.

واکسی کاست:

افزایش تعداد کاست به طور معمول نشانگر بیماری گسترده کلیه می باشد . با بیماری های مزمن کلیه، ظاهر بعضی از کاست ها متراکم تر شده و تحت عنوان واکسی کاست نامیده می شوند.

کاست چربی:

ماده چربی انباشته شده در سلول های لوله های کلیه وارد ماتریکس کاست می شود این مواد به طور معمول هنگام پروتئین اوری شدید و سندرم نفروتیک دیده می شوند.

کاست RBC:

مشاهده این کاست ها در ادرار مهم است. این کاست ها در تشخیص بیماری گلومرول یا خونریزی پارانشیم کلیه مهم می باشند. آسیب های گلومرولی باعث ورود سلول های خون به داخل لوله می شوند. چنانچه همراه ان پروتئینوری وجود داشته و شرایط جهت تشکیل کاست مناسب باشد کاست های اریتروسیتی در نفرون انتهایی تشکیل می شوند.

کاست WBC:

سلول های سفید به طور معمول از مایع بین سلولی وارد غشا لوله می شوند. سلول های سفید داخل و بین سلول های اپی تلیال لوله ای قرار می گیرند. کاست های سلول های سفید در پیلونفریت، گلومرولونفریت حاد، نفریت بینابینی، سندرم نفروتیک و در بیماران با نفریت لوپوس دیده می شوند.

کاست سلول اپی تلیال لوله کلیوی:

کاست های سلول اپی تلیال لوله کلیوی را می توان در ادرار با نکروز واقعی لوله کلیوی، بیماری ویروسی (بیماری سیتومگالوویروس) یا تماس با داروهای مختلف مشاهده کرد. مسمومیت با فلزات سنگین، اتیلن گلیکول و سالیسیلات باعث پیدایش سلول های لوله ای و کاست در ادرار می شود.

٧- باکتری:

بطور طبیعی ادرار، کلیه ها و مثانه عاری از باکتری بوده ولی امکان دارد آلودگی با باکتریهای موجود در پیشابراه یا واژن یا سایر منابع خارجی اتفاق بیافتد. حضور مقدار بالای باکتری در ادرار بویژه همراه با حضور تعداد قابل توجه WBC در ادرار مؤید حضور یک عفونت ادراری است.

٨- قارچ:

سلول های مخمر (کاندیدا) را می توان در عفونت سیستم ادراری (به عنوان مثال در دیابت شیرین) مشاهده نمود. مخمر ممکن است با سلول های قرمز اشتباه شود لذا وجود جوانه کمک به تشخیص آن ها به عنوان سلول های مخمر می نماید.اشکال میسلی کاذب کاندیدا را نیز بعضی اوقات می توان مشاهده کرد.

٩- انگل ها:

انگل و تخم انگل نیز ممکن است در رسوب ادرار در اثر آلودگی مدفوع یا واژن دیده شود. چنانچه انگل و تخم آن مد نظر باشند آزمایش را باید روی ادرار تمیز و تازه تخلیه شده انجام داد. در بیماران مبتلا به شیستوزومیاز در اثر شیستوزومیا هماتوبیوم ممکن است تخم مشخص انگل در ادرار همراه با سلول های قرمز خون ادرار مثانه باشد. ممکن است تریکوموناس واژینالیس در اثر آلودگی واژن در ادرار یافت شود. تریکوموناس واژینالیس در رسوب ادرار تخم شیستوزوما هماتوبیوم در رسوب ادرار

١۰-کریستال ها:

کریستالهای ادرار معمولا در ادرار تازه دیده نمی شوند ولی پس از مدتی ماندن در آزمایشگاه قابل مشاهده می شوند. بدین معنی که اگر ادرار با یک ترکیب خاص قابل کریستالیزه شدن اشباع شده باشد یا خواص حلالیتی آنها تغییر نماید تشکیل می شوند. در برخی موارد این کریستالها در کلیه یا مجاری ادراری شکل می گیرند( منجر به تشکیل سنگ ها). کریستال های اورات، فسفات و اگزالات به طور معمول در رسوب ادرار طبیعی یافت می شوند و دلیل بر یک بیماری خاص نبوده ولی می توانند در برخی بیماریها افزایش یابند. اما کریستال هایی مانند تیروزین، لوسین، سیستین و سولفانامیدها مهم و شاخص مهمی در بیماریهای کبدی، سیستینوز و ایجاد صدمات کلیوی می باشند. در PH اسیدی کریستال¬های اگزالات کلسیم، اورات آمورف، اسید اوریک دیده می شوند و در PH قلیایی کریستال¬های تریپل فسفات، فسفات آمورف، بیورات آمونیوم و کربنات کلسیم دیده می شوند.

کریستال ها را می توان از روی شکل آن ها شناسایی کرد.

کریستال اگزالات کلسیم دی هیدرات

کریستال کلسیم اگزالات مونو هیدرات

اسید اوریک

اورات آمورف

تریپل فسفات

کربنات کلسیم

بیورات آمونیوم

فسفات آمورف

فسفات کلسیم

سیستین

تیروزین

لوسین

بیلی روبین

سولفونامید

میشود این آزمون به منظور تشخیص هیپر پاراتیروئیدی و افتراق علت هیپرکلسمی پاراتیروئیدی از غیر پاراتیروئیدی مورد استفاده واقع

در هیپرتیروییدی وتومورهای نابجای غیر پاراتیروییدی دیده میشود.پاراتیرویید در پاسخ به سطح پایین کلسیم PTHافزایش سطح

تحریک میشود.

شرایط آزمایش:

نوع نمونه:سرم

حجم نمونه مورد نیاز: 1 ml

شرایط نمونه گیری:

بیمار باید به مدت 12 ساعت  ناشتا باشد اما نوشیدن آب مانعی ندارد.1

2.نمونه گیری در صبحگاه (6 تا 8 صبح) صورت گیرد، زیرا آهنگ تغییرات روزانه بر نتایج آزمون تأثیر می گذارد. در صورت شبکار بودن بیمار، آزمایشگاه را مطلع سازید.

ملاحظات نمونه گیری:

در کوتاهترین زمان ممکن جداسازی انجام گیرد.1

زمان نمونه گیری را روی برگه آزمایش ثبت کنید، زیرا آهنگ تغییرات روزانه بر نتایج آزمون تأثیر می گذارد.2

نمونه حتماً باید با سانترفیوژ یخچال دار جدا شود.3

نمونه باید سریعاً فریز شود.4

بهتر است لوله ها از قبل سرد شده باشند.5

جابه جایی نمونه باید در دمای پایین و روی یخ خشک انجام شود.6

کاربردهای بالینی:

تشخیص افتراقی هیپر کلسمی.1

تشخیص افتراقی هیپر پاراتیروئیدی اولیه، ثانویه و نوع سوم.2

تشخیص هیپو پاراتیروئیدیسم.3

پایش بیماران با نارسایی کلیوی مرحله نهایی (ESRD) که دچار عارضه احتمالی استئو دیستروفی کلیوی شده اند.4

pg/ml  10 – 65  یا ng/L    10 – 65مقادیر طبیعی:

عوامل مداخله گر:

تزریق اخیر رادیو ایزوتوپها، در صورت بکارگیری روش رادیوایمونو اسی، ایجاد تداخل می نماید.1

افزایش لیپیدها و ترشح شیر PTH را بالا می برد.2

دارو های افزایش دهنده : فسفات ها، ضد تشنج ها، استروئید ها، ایزونیازید، لیتیم، ریفامپین.

دارو های کاهش دهنده : سایمتیدین، پین دولول، پروپرانولول.

توضیحات:

بخاطر فعالیت پرتئولیتیک، نمونه نباید بیش از چند ساعت در دمای اتاق بماند.

سطح PTH تحت تأثیر تغیرات روزانه قرار دارد. بیشترین مقدار آن در حدود 2 am (2 صبح) و کمترین مقدار آن در حدود 2 pm (2 بعد از ظهر) است. معمولاً نمونه خون 8 am (8 صبح) گرفته می شود.

هورمون لوتئال یا LH به همراه هورمون محرکه فولیکولی )FSH )توسط سلول های گونادوتروپ هیپوفیز قدامی ترشح و به صورت هم افزایی وظیفه تنظیم و تحریک عملکرد غدد جنسی)تخمدان ها و بیضه ها( را برعهده دارند.

تعیین مقدار LH در یافتن علت سوء عملکرد مسیر هیپوتاالموس-هیپوفیز- غددجنسی به پزشک کمک می کند. از اندازه گیری LH و FSH در مواردی نظیر بیماری های مادرزادی همراه با ناهنجاری های کروموزومی)به عنوان مثال نشانگان تِرنِر(، تخمدان پلی سیستیک)PCO ،) کشف علل قطع قاعدگی، نشانگان یائسگی و بررسی نارسایی سلول های الیدیگ، استفاده می شود. اندازه گیری LH و FSH در تمایز نارسایی اولیه غدد جنسی از نارسایی ثانویه بسیار مفید است. در نارسایی اولیه نظیر آنچه که در PCO یا یائسگی دیده می شود، میزان این دو هورمون افزایش چشمگیری می یابد، در حالی که در نارسایی ثانویه ناشی ازنقصان عملکرد هیپوفیز میزان این دو هورمون کاهش می یابد. همچنین افزایش ناگهانی در میزان LH نشانه قریب الوقوع بودن آزادشدن تخمک از فولیکول هاست، که می تواند احتمال زیاد بارداری را نشان دهد.

اساس آزمایش:

-الکتروکمیلومینسانس    -کمیلومینسانس ایمونواسی    -آنزیم ایمونواسی    -رادیو ایمونواسی

چه نمونه ای برای این تست درخواست میشود؟ نمونه خون

معمولا قبل از انجام این تست نیاز به شرایط خاصی نیست.

:نارسایی هیپوتالاموس-اختلال عملکرد هیپوفیز-اختلال عملکرد هیپوتالاموس-بی اشتهایی عصبی-سوء تغذیه-LHکاهش

استرس شدید

: فقدان کامل هر دو بیضه در زمان تولد-نارسایی گنادها-یائسگیLHافزایش

کیت سنجش LH شرکت تولیدی، تحقیقاتی پیشگامان سنجش ایساتیس برمبنای اصول ایمونومتریک غیررقابتی عمل می کند. در این کیت از فن آوری استرپتاویدین در پوشاندن فاز جامد استفاده شده است. به طور خالصه استاندارد یا کنترل یا نمونه بیمار همراه با کونژوگه که حاوی دو نوع آنتی بادی علیه LH یکی کونژوگه با بیوتین و دیگری کونژوگه با آنزیم HRP است و LH را از دو جایگاه متفاوت شناسایی می کنند به چاهک های پوشیده شده از استرپتاویدین اضافه می شوند. LH موجود در استاندارد/کنترل/ نمونه بیمار بین دو آنتی بادی به حالت ساندویچ در آمده و مجموعه از طریق بیوتین به استرپتاویدین فازجامد متصل می شود. سپس اجزای اتصال نایافته طی شستشو از محیط خارج و با افزودن محلول سوبسترا – رنگزا و انکوباسیون بمدت 15 دقیقه رنگ آبی بوجود می آید. با افزودن محلول توقف تولید رنگ متوقف می گردد که شدت جذب نوری در 450 نانومتر اندازه گیری می شود. شدت رنگ با مقدار LH موجود در سرم نسبت مستقیم دارد.

مرحله فولیکولار:1.8-10

مرحله لوتئال:0.8-12

نیمه دوره قاعدگی:7-49

یائسگی:7.5-42

مردان:6-7

کودکان:0.5-4

از انواع آزمایش هورمونی زنانه می توان به هورمون محرک تخمک اشاره کرد که توسط غده هیپوفیز در بدن ترشح می شود. از این آزمایش هورمونی زنانه به عنوان FSH  یاد می شود. وظیفه این هورمون بالغ کردن تخمک ها جهت باروری است. در هر سیکل قاعدگی بدن با کاهش ذخایر تخمدان مواجه می شود. در این حالت هورمون FSH با تحریک تخمدان ها، بدن را وادار به تخمک گذاری می کند. برای بررسی این هورمون یک آزمایش خون ساده برای فرد تجویز می شود. این آزمایش  هورمونی زنانه روز چندم پریودی انجام می شود؟ بسیار مهم است که باید در روز سوم پریودی آن را انجام دهد. سطح نرمال این هورمون در روز سوم عادت ماهانه بین 5 تا 20 است.  بالا بودن این هورمون در روز سوم پریودی نشان دهنده کاهش ذخایر و نارسایی زودرس تخمدان ها در بدن است. پایین بودن آن نیز نشان دهنده سندرم تخمدان پلی کیستیک است. بهترین زمان برای انجام آزمایش هورمونی زنانه، اول صبح و پس از 12 ساعت ناشتا بودن است.

در زنان:آزمایش FSH

بررسی دلیل ناباروری

بررسی علت بی نظمی در چرخه قاعدگی

بررسی اختلال عملکرد تخمدان ها

بررسی اختلال در هیپوفیز و هیپوتالاموس

پیش بینی شروع یائسگی

در مردان: آزمایش FSH

ارزیابیعلت کم بودن تعداد اسپرم

ارزیابی هیپوگنادیسم یا نارسایی غدد جنسی

ارزیابی عملکرد بیضه

آمادگی های لازم قبل از آزمایش FSH

توجه داشته باشید در صورتی که دارویی مصرف می‌کنید یا باردار هستید، حتماً پیش از آزمایش به پزشک خود اطلاع دهید.

داروهایی مانند سایمتیدین، کلومیفن، دیژیتالیس، لوودوپا ممکن است نتایج تست تیروئیدی FSH را افزایش داده و داروهایی مانند قرص‌های جلوگیری از بارداری، داروهای ضد تشنج، فنوتیازین‌ها و درمان‌های هورمونی آن را کاهش دهد. همچنین اگر به تازگی از داروهای رادیوایزوتوپ استفاده کرده اید، حتما باید پزشک را مطلع کنید.

هورمون رشد یکی از هورمون‌هایی است که توسط غده‌ی هیپوفیز در مغز تولید می‌شود. نام دیگر این هورمون، هورمون رشد انسان (HGH) یا سوماتوتروپین است.

اگر دکتر فوق تخصص غدد مشکوک شود که ممکن است بدن مقدار زیاد یا کمی از این هورمون را تولید کند، برای اندازه‌گیری میزان هورمون رشد در خون تست هورمون رشد تجویز می‌کند

مدت کوتاهی قبل از انجام تست هورمون رشد چیزی نخورید

حداقل ۱۲ ساعت قبل از انجام تست هورمون رشد، از مصرف ویتامین بیوتین یا ب-۷ بپرهیزید

چند روز قبل از انجام تست هورمون رشد، از مصرف دارو بپرهیزید (به‌خصوص اگر در نتیجه‌ی تست هورمون رشد اختلال ایجاد می‌کند)

ممکن است دستورالعمل‌های انجام برخی آزمایشات کمی متفاوت باشد.

1.تست هورمون رشد در خون

برای اندازه‌گیری میزان هورمون رشد در خون از تست هورمون رشد استفاده می‌شود. متخصص به کمک سوزن از شما نمونه خون می‌گیرد. خود این آزمایش نسبتا روتین است و خطر یا احساس ناخوشایندی کمی به همراه دارد.نامیزان بودن هورمون رشد امر شایعی نیست بنابراین تست هورمون رشد به‌صورت روتین انجام نمی‌شود

نتیجه‌ی تست خون هورمون رشد میزان این هورمون در خون را در همان لحظه‌ای که خون از شما گرفته شد به پزشک نشان می‌دهد.

۲. تست فاکتور رشد شبه انسولین-

اغلب تست فاکتور رشد شبه انسولین-۱ (تست IGF-1) همزمان با تست خون هورمون رشد انجام می‌شود. اگر دچار کمبود هورمون رشد باشید یا مقادیر بالای آن در بدنتان وجود داشته باشد، میزان IGF-1 نیز کمتر یا بیشتر از میزان طبیعی خواهد بود.

مزیت کلیدی ارزیابی IGF-1 این است که میزان آن، برخلاف هورمون رشد، ثابت است. فقط یک نمونه خون برای هردو آزمایش کافی است.

۳. تست سرکوب هورمون رشد

اگر میزان تولید هورمون رشد در بدن بیشتر از میزان طبیعی باشد، تست سرکوب هورمون رشد در تایید این مشکل به پزشک کمک می‌کند.

متخصص در این روش به کمک سوزن یا سرم از شما خون می‌گیرد. سپس از شما خواسته می‌شود یک محلول استاندارد حاوی گلوکز (نوعی قند) را بنوشید. این محلول کمی شیرین است و طعم‌های مختلفی دارد.

بعد از نوشیدن محلول، متخصص در فواصل زمانی مختلف طی دو ساعت از شما چند نمونه خون دیگر می‌گیرد. این نمونه‌ها برای ارزیابی به آزمایشگاه فرستاده می‌شود.

در اکثر افراد، گلوکز باعث کاهش تولید هورمون رشد می‌شود. آزمایشگاه در هر فاصله‌ی زمانی میزان هورمون را نسبت به میزان طبیعی می‌سنجد.اگرمیزان هورمون رشد بالا باشد یعنی تولید بیش از حد هورمون رشد را داریم.

۴. تست تحریک هورمون رشد

تست تحریک هورمون رشد در تشخیص کمبود یا افزایش تولید هورمون رشد به پزشک کمک می‌کند.

معمولا متخصص برای انجام این آزمایش با استفاده از سرم نمونه خون اولیه را دریافت می‌کند. سپس به شما دارویی می‌دهد که بدن را به ترشح هورمون رشد وا میدارد. متخصص طی دو ساعت شما را تحت نظر می‌گیرد و در فواصل زمانی مشخص از شما نمونه خون دریافت می‌کند.اگر میزان هورمون رشد طی آزمایش تحریک سازی پایین باشد یعنی بدن آنطور که باید هورمون رشد ترشح نمیکند.

آزمایش آلدوسترون ALD را در خون یا ادرار اندازه گیری می‌کنند. آلدوسترون ALD هورمونی است که توسط غدد فوق کلیوی ( دو غده کوچک واقع در بالای کلیه ها) ساخته می شود.

آلدوسترون ALD به کنترل فشار خون و حفظ سطوح سالم سدیم و پتاسیم کمک می کند

آزمایش آلدوسترون ALD اغلب با آزمایش های رنین (هورمونی که توسط کلیه ها ساخته می‌شود) ترکیب می‌شود. رنین به غدد فوق کلیوی سیگنال می دهد تا ALD بسازند.

آزمایش آلدوسترون برای چه انجام می شود؟

کمک به تشخیص آلدوسترونیسم اولیه یا ثانویه، اختلالاتی که باعث می شود غدد فوق کلیوی الدوسترون بیش ازحد تولید کنند.
کمک به تشخیص نارسایی آدرنال، اختلالی که باعث می‌شود غدد فوق کلیه  آلدوسترون کافی تولید نکنند.
وجود تومور در غدد فوق کلیوی را بررسی می‌کند
علت فشار خون بالا را پیدا می‌کند

مقدار آلدوسترون ALD در خون بسته به ایستادن یا دراز کشیدن می‌تواند تغییر کند. بنابراین ممکن است در زمانی که در هر یک از این موقعیت ها هستید مورد آزمایش قرار بگیرید.

برای آزمایش ادرار آلدوسترون ALD، ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی شما ممکن است از شما بخواهد که تمام ادرار را در یک دوره 24 ساعته جمع آوری کنید.

آزمایش نمونه ادرار 24 ساعته به طور کلی شامل مراحل زیر است:

صبح مثانه خود را خالی کنید و آن ادرار را خارج کنید. زمان را ثبت کنید.
برای 24 ساعت آینده، تمام ادرار خارج شده خود را در ظرف ارائه شده ذخیره کنید.
ظرف ادرار خود را در یخچال یا یک خنک کننده با یخ نگهداری کنید.

مکن است از شما خواسته شود حداقل دو هفته قبل از انجام آزمایش، مصرف برخی داروها را متوقف کنید. این داروها شامل:

داروهای فشار خون بالا
داروهای قلب
هورمون هایی مانند استروژن یا پروژسترون
دیورتیک ها (قرص های آب)
داروهای ضد اسید و زخم

همچنین ممکن است از شما خواسته شود تا حدود دو هفته قبل از آزمایش از مصرف غذاهای بسیار شور خودداری کنید.

گیاه شیرین بیان می تواند بر نتایج آزمایش شما تأثیر بگذارد، بنابراین نباید حداقل دو هفته قبل از آزمایش شیرین بیان بخورید.

حجم نمونه مورد نیاز: 1.5 ml  سرم یا پلاسما / 10 ml از ادرار 24 ساعته

شرایط نمونه گیری:

نياز به ناشتايي نمی باشد.1

رژيم غذايي يا ميزان نرمال سديم (روزانه 3 گرم سديم) به مدت 2 هفته رعايت شود.2

با نظر پزشك داروهايي كه ميزان الكتروليت ها را تغيير مي دهند به مدت 2 هفته قطع شود.3

با تأييد پزشك از مصرف داروهاي مهاركننده رنين به مدت یک هفته خودداري شود.4

ملاحظات نمونه گیری :

نمونه را صبح هنگام بگيرد.

براي بيماران بستري ابتدا نمونه خوابيده به پشت و 4 ساعت بعد كه بيمار بلند شده و حركت نموده، نمونه ايستاده    را بگيرد.

نمونه خون را با ملايمت انتقال دهيد.

نمونه را روي يخ جابه جا كنبد.

ماده نگهدارنده پشنهادي براي ادرار 24 ساعته اسید استیک 50 درصد و  اسيدبوريك مي باشد.

توضیحات:

سطح آلدوسترون دستخوش تغييرات روزانه است حداكثر در اوايل صبح و حداقل در بعداز ظهر می باشد.

وضعيت بدن بر سطح آلدوسترون مؤثر است . سطح آن در وضعيت قائم تا حدود زيادي افزايش مي يابد. غالباً بیمار باید حداقل 2 ساعت قبل از خونگیری راست بنشیند.

سطح آلدوسترن در اثر رژيم غذايي كم سديم، افزايش و در اثر مصرف رژیم غذایی پر سدیم کاهش می یابد. از اين رو بيمار بايد حداقل 2 هفته قبل از جمع آوری خون یا ادرار، رژيم غذايي حاوي مقدار معيني (تقریباً gr3) سديم مصرف كند.

مقادیر طبیعی:

در وضعیت خوابیده به پشت:  3.0 – 10 ng/ml

در وضعیت قائم ( حداقل 2 ساعت نشسته):

مردان: 5.0 – 30 ng/dl

زنان: 6.0 – 22 ng/dl

نوزادان: 5.0 – 60 ng/dl

ادرار

2.0 – 26 µg/24hr یا– 72 nmol/24hr  6.0

نوزادان: 0.7 – 11 µg/24hr

صبح مثانه خود را خالی کنید و آن ادرار را خارج کنید.
زمان را ثبت کنید.برای 24 ساعت آینده، تمام ادرار خارج شده خود را در ظرف ارائه شده ذخیره کنید.
ظرف ادرار خود را در یخچال یا یک خنک کننده با یخ نگهداری کنید

هورمونT4:

هورمون T4یا تیروکسین شکل اصلی هورمون های تیروئیدی در جریان خون است. T4 به دو صورت آزاد وچسبیده به پروتئین در گردش خون وجود دارد. نوع آزاد T4 قادر است وارد بافت های هدف شده و تأثیرات متابولیک خود را پیاده کند. در تستT4 با اندازه گیری نوع آزاد این هورمون عملکرد غده تیروئید ارزیابی می شود. در صورتی که مقدار T4 کاهش و TSHخون افزایش یابد نشان دهنده ی هیپوتیروئیدی است. اگر هر دوهورمون T4و TSH  کمتر از نرمال باشند نشان دهنده هیپوتیروئیدیسم ناشی از اختلال غده هیپوفیز است. در صورتی که مقدار TSHپایین اما T4 بالا باشد، هیپرتیروئیدیسم خواهد بود.

تست total t4:

کاربرد های بالینی:1_تشخیص چگونگی عملکرد تیروئید 2_ارزیابی درمان جایگزینی و سرکوبگر تیروئید

شرایط نمونه گیری:1_نیاز به ناشتایی نمی باشد. 2_ در صورت امکان مصرف داروی t4اگزوژن را یک ماه قبل از آزمایش قطع کند.

روش مرجع:RIA

روش ارجح: کمی لومینوسانس_الکتروکمی لومینوسانس(در این روش واکنش شیمیایی باعث تهییج الکترون ها می‌شود ولی حاصل این تهییج مشابه فلوئورسانس بوده و در حین بازگشت الکترون به سطح پایه انرژی، نور نشری پدید می آید)

تفسیر:

نوزادان را به منظور تشخیص هیپوتیروئیدی توسط آزمون غربالگری T4 مورد بررسی قرار می دهند. تشخیص زود هنگام می تواند از عقب افتادگی ذهنی پیشگیری نماید. این آزمایش یکی از آزمایشهای بسیار قابل اعتماد برای فعالیت تیروئید است. با این وجود نتایج آن تحت تأثیر پروتئین های  متصل شونده به تیروئید که شامل TBG (Thyroid binding globulin )، پره آلبومین و آلبومین می باشد، قرار می گیرد. T4  به پروتئین های سرمی از قبیل TBG متصل است؛ بنابراین هرگونه افزایشی در این پروتئین ها ( مانند مصرف قرص های ضد حاملگی یا زنان باردار) موجب افزایش کاذب سطح T4 می گردد. بنابراین باید بطور همزمان سطح این پروتئین های ناقل را توسط آزمایش برداشت رزینی T3 (T3up take) اندازه گیری نمود. نتایج T3up take را نیز به هنگام تفسیر نتایج T4 باید در نظر گرفت.

مقادیر طبیعی:

Sl:nmol/L

µg/dl

سن

152 – 292

11.8 – 22.6

3- 1 روز

126 – 214

9.8 – 16.6

2- 1 هفته

93 – 186

7.2 – 14.4

4- 1 ماه

101 – 213

7.8 – 16.5

12- 4 ماه

94 – 194

7.3 – 15

5- 1 سال

83 – 172

6.4 – 13.3

10- 5 سال

72 – 151

5.6 – 11.7

15- 10 سال

65 – 138

5 – 11

15 سال و بالاتر

تست: FREE T4

کاربردهای بالینی :

بررسي عملكرد تيروئيد در مبتلايان به اختلالات پروتئينمي موثر بر سطح T4كل.
به منظور تشخيص عملكرد تيروئيد و  پايش درمانهاي جايگزين  يا سرگوبگر .
کمک به تشخیص اختلالات تیروئیدی در اطفال.

شرایط نمونه گیری: نیاز به ناشتایی نمی باشد.

روش مرجع:سنجش های ایمنی دومرحله ای(RIA_EIA

روش ارجح:RIA

تفسیر:این تست برای تعیین عملکرد تیروئید به ویژه در هنگامی که بیمار به طور همزمان دچار مشکلات بالینی مؤثر بر سطح پروتئین های خون گشته است استفاده می‌شود. شاخص FT4 احتمالاً شاخص بهتری برای عملکرد واقعی تیروئید است.

مقادیر طبیعی:

0 تا 4 روز:  26 – 77 pmol/L    یا 2.0 – 6.0 ng/dl

تا 20 سالگی: 10 – 26 pmol/L  یا  0.8 – 2.0 ng/dl

20 سال و بالاتر: 10 – 36 pmol/L  یا  0.8 – 2.8 ng/dl:

:تست T3

تری یدوتیرونین_95% از هورمونی که از تیروئید ترشح می‌شود به صورت T4 است. میزان ترشحT3از تیروئید بسیار کم است اما نقش اصلی را ایفا می‌کند. قسمت اعظم T3خون از تبدیل T4به T3 دربافت هایی مثل کبد، کلیه، جفت به وجود می آید.

کاربردهای بالیني :

1_تشخيص هيپرتيروئيدي ( پرکاری تیروئید) بویژه در بیماران با TSH پایین و T4 طبیعی.

2_ارزيابي درمان جايگزيني و سركوبگر تيروئيد.

3_تشخيص توكسيكوز T3 ( T3 افزایش یافته همراه  با T4طبیعی ).

روش مرجع: RIA

روش ارجح: کمی لومینوسانس، الکترو کمی لومینوسانس

تفسیر: در پرکاری تیروئید معمولاً سطح T4 و T3 بالا می رود، اما در یک زیر مجموعه کوچکی از بیماران مبتلا به پرکاری تیروئید تنها سطح T3 بالا (مسمومیت T3) است. در کم کاری تیروئید، T4 و T3 کاهش یافته است. سطح سرمی T3 غالباً در بیماران یوتیروئید (euthyroid) کاهش یافته است. افزایش سطح T3  بیشتر از 3.2 nmol/L در بزرگسالان و بیشتر از 3.7 nmol/L در کودکان نشان دهنده پرکاری تیروئید و یا افزایش پروتئین های متصل شونده به هورمون تیروئید است.

مقادیر نرمال:

Sl:nmol/L

ng/dl

سن

1.54 – 11.40

100 – 740

3- 1 روز

1.62 – 3.77

105 – 245

11- 1 ماه

1.62 – 4.14

105 – 269

5- 1 سال

1.45 – 3.71

94 – 241

10- 6 سال

1.26 – 3.28

82 – 213

15- 11 سال

1.23 – 3.23

80 – 210

20- 16 سال

1.08 – 3.14

70 – 204

50- 20 سال

0.62 – 2.79

40 – 181

90- 50 سال

:تست Free T3

تری یدوتیرونین آزاد-تنها3/0 درصد ازt3 توتال موجود در گردش خون به صورت آزاد یا غیر متصل به پروتئین است. FT3فرم فعال T3 توتال است.

کاربردهای بالینی:

در پرکاری تیروئید مقادیرT3توتال وآزاد وتیروکسین افزایش می یابد اما دریک زیر مجموعه کوچکی ازt3توکسیکوز فقط T3 افزایش       می یابد. به طور کل اندازه گیری FT3 ضروری نمی باشد. T3 توتال کفایت می‌کند.

آزمون FT3 به عنوان تست سطح دوم یا سوم عملکرد غده تیروئید می باشد و در تأیید بیشتر عارضه پرکاری تیروئید  همراه با تستهای T3، T4 و TSH بکار می رود.

ارزیابی بالینی بیماران یوتیروئید که دارای یک توزیع تغییر یافته ای از پروتئین های متصل به T3 و T4 دارند.

پایش درمان جایگزین هورمون تیروئید.

روش مرجع: ایمونو آنزیماتیک اسی (IEMA)

روش ارجح : Tracer equilibrium dialysis،اولترافیلتراسیون-کروماتوگرافی، رادیو ایمنو اسی

مقادیر مرجع:2/2_4 pg/ml

تست T3 uptake

کاربردهای بالینی:

مقادیر T3 Uptake به همراه T4در تخمین  اندکس تیروکسین آزاد (FT4I) استفاده می‏شود.

جهت اندازه گیری غیر مستقیم پروتئین اتصال به تیروکسین و تخمینی از تیروکسین آزاد بکار می رود.

کاربردهای بالینی:

مقادیر T3 Uptake به همراه T4در تخمین  اندکس تیروکسین آزاد (FT4I) استفاده می‏شود.

جهت اندازه گیری غیر مستقیم پروتئین اتصال به تیروکسین و تخمینی از تیروکسین آزاد بکار می رود.

در ابتدا در کاوش T3RUاز گلبول های قرمز استفاده میشد بعدا جای خود را به رزین دادند.

T3RU یک اندازه‏گیری غیرمستقیم محل‏های اتصال اشباع نشده بر روی گلوبولین اتصالی تیروئید (TBG) می‏باشد

از آنجائيكه در روش هاي اندازه گيري T4 ، مقادير هورمون متصل و آزاد ، هر دو منظور مي شوند و اين ميزان با غلظت TBG سرمي بستگي پيدا مي كند و باز بخاطر اينكه اين پروتئين در بعضي حالات از جمله حاملگي ، مصرف هورمون هاي استروئيدي و بعضي داروها تغيير پيدا مي كند ، بهتر است جهت تفسير آزمايش T4 ، عدد ( T3RU )  T3Uptake را نيز درنظر گرفت. آزمايش T3RU بطور مستقيم با TBG غير اشباع سرم بستگي پيدا مي كند ، به اين معني كه درصدTBG هاي خالي از T4 كه معياري از T4 آزاد سرم مي باشد را بررسي مي نمايد.

FT4I =(T4 concentration) x (% T3-uptake) /100

روش مرجع                    RIA:

روش ارجح: Competitive RIA

تفسیر: مقادیر T3 Uptake به همراه  T4در تخمین  اندکس تیروکسین آزاد (FT4I) استفاده می‏شود.

مقادیر مرجع: مردان: %27 – %37          زنان:  %20 – %37    نوزادان : %25 – %37

FT4I

T3uptake

T4

شرایط بالینی

نرمال

نرمال

نرمال

طبیعی

افزایش یافته

افزایش یافته

افزایش یافته

پرکاری تیروئید

کاهش یافته

کاهش یافته

کاهش یافته

کم کاری تیروئید

نرمال

کاهش یافته

افزایش یافته

TBG افزایش یافته ( برای مثال در حاملگی)

نرمال

افزایش یافته

کاهش یافته

TBG کاهش یافته ( برای مثال در سندروم نفروتیک)

مارکرTG:

تایروگلوبولین پروتئین پیش ساز هورمون های تیروئید

مقدر آن به سه عامل بستگی دارد:1-توده بافت تیروئید 2-آسیب به تیروئید 3-میزان تحریک TSH

کمک به پیشگیری بیماران مبتلا به سرطان تیروئید پس از تیروئیدکتومی – کمک به تعیین وجود متاستاز تیروئید-شکل ذخیره ای هورمون های تیروئیدی است-استفاده اصلی در مانیتورینگ بیمارانی که قبلاً کارسینوم تمایز یافته تیروئید داشته اند.

هورمون TSH

هورمون محرک تیروئید_از بخش قدام غده ی هیپوفیز ترشح می‌شود. به دنبال کاهش سطح خونی هورمون های تیروئید افزایش می یابد و موجب افزایش سطح هورمون های تیروئیدی می‌شود.

هیپوفیز با استفاده از هورمون TSH بر غده تیروئید نظارت می‌کند. میزان TSHکه هیپوفیز به جریان خون ارسال می‌کند به میزان هورمون های تیروئیدی در بدن بستگی دارد. اگر هورمون تیروئید کاهش پیدا کند آنگاه هیپوفیز TSHبیشتری تولید می‌کند تا به غده تیروئید دستور دهد که تولید هورمون ها را افزایش دهد. هنگامی که T4 در جریان خون از حد مشخصی بالاتر رود تولید TSH متوقف می‌شود.

تستTSH

کاربردهای بالینی:

1_تشخیص هیپوتیروئیدی اوليه و افتراق آن از نوع هیپوتیروئیدی ثانویه ونوع ثالثیه

2_پایش درمان بیماران  جایگزینی با  تیروئید اگزوژن

3-تأیید مهار هورمون TSHبا تیروکسین درمانی در بیماران با سرطان تیروئید

4-تشخیص هیپرتیروئیدیسم اوليه

5-تست اصلی در غربالگری هیپرتیروئیدی نوزادان

در نوزادان با سوراخ کردن پاشنه پا اندازه گیری می‌شود.

دارای ریتم شبانه روزی است.

روش مرجع:IRMA

روش ارجح:کمی لومینوسانس

مقادیرطبیعی:

سطح نرمال TSH در بزرگسالان بین ۰.۴ mlU/L تا ۴ mlU/L (واحد بین‌المللی میلی به ازای هر لیتر) است. این میزان در افرادی که تحت درمان اختلالات تیروئید قرار دارند، بین ۰.۵ mlU/L تا۳.۳ mlU/L است.

تفسیر:در هیپوتیروئیدی اوليه سطح پایین T3و T4محرک اصلی ترشحTRHو TSH می باشد. در این وضعیت سطح TSHبالا میباشد. درنوع ثانویه وثالثیه عملکرد غده هیپوفیز وهیپوتالاموس مختل می‌گردد بنابراین TRH وTSH ترشح نمی‌شوند وسطح پلاسمایی این هورمون ها با وجود تحریک ناشی از سطح پایین T3وT4نزدیک به صفر می رسد.

ملاتونین هورمونی است توسط غده پینه آل در قسمت پشت مغز وبالای مخچه ترشح میشود.به عنوان یک هورمون سیگنال هایی را به اندام های دیگر میفرستد در تنظیم ریتم های شبانه روزی بدن کمک میکند. باافزایش سن,تولید ملاتونین کاهش می یابد .

اغلب به عنوان یک مکمل خواب فروخته میشود.

سطح ملاتونین پس از شروع تاریکی افزایش می یابد وبین ساعات 11 شب تا 3 صبح به اوج خود میرسد.به نظر میرسد ملاتونین خواب را تقویت میکند و بر مدت زمان خواب تأثیر میگذارد. ملاتونین در درمان اختلالات ریتم شبانه روزی مؤثر است.

غلظت ملاتونین سرم هنگام شب بیماران میتواند توسط کیت الایزا اندازه گرفته شود.

عوامل متعددی میتواند خواب رابرهم بزند مانند نگرانی,غم,دمای نامناسب اتق,نوشیدن زیاد چای,قهوه,سروصدا,جای نامناسب

برای اندازه گیری ساعت داخلی بدن وریتم های شبانه روزی فرد افراد در یک فضای تاریک قرار میگیرند ونمونه های ساعتی خون وبزاق برای اندازه گیری هورمون ملاتونین جمع آوری میشود.

مانند سایر آزمایشات هورمونی خوردن هرگونه دارو قبل از آزمایش را باید به پزشک معالج اطلاع داد.

در روزآزمایش هیچ گونه  کافئین و الکلی مصرف نشود.اگر هنگام خواب از لباس راحتی ,کتاب خاصی استفاده میکنید آن را به همراه خود ببرید.

درآزمایش هورمونی زنانه,سطح پروژسترون نیز مورد بررسی قرار میگیرد.پروژسترون مهم ترین هورمون برای داشتن سیکل ماهانه و باروری است.با اندازه گیری این هورمون تشخیص کیست های تخمدانی وحاملگی خارج از رحم انجام میشود. از این هورمون به عنوان یک هورمون استروییدی یاد شده که درنیمه دوم سیکل قاعدگی ترشح میشود.سطح این  هورمون در بدن در طول یک سیکل قاعدگی یکسان نیست.معمولا هفت روز قبل از شروع عادت ماهانه بعدی,سطح آن در بدن افزایش می یابد.وظیفه این هورمون ترشح پروتئینی است که پوشش داخلی رحم را برای باروری تخمک مهیا میکند.چنانچه دیواره رحم ضخامت کافی نداشته باشد,لانه گزینی رخ نخواهد داد ودیواره های رحم شروع به تجزیه شدن میکنند و در نهایت خونریزی عادت ماهانه آغاز میشود. چنانچه بارداری رخ دهد,این هورمون در جفت نیز ترشح میشود وبه همین دلیل است که سطح آن در زمان بارداری بالا باقی خواهد ماند.

شرایط آزمایش پروژسترون:

برای انجام آزمایش پروژسترون نیازی به ناشتا بودن نیست، اما پزشک بر داروهای مصرفی نظارت خواهد کرد. اگر داروهای ضدبارداری و مکمل‌های پروژسترون مصرف می‌کنید ممکن است پزشک از شما بخواهد مصرف این داروها را قبل از انجام آزمایش قطع کنید.

همچنین مصرف داروهای رقیق‌کننده خون می‌تواند در هنگام خون‌گیری مشکل ایجاد کند در نتیجه در این مورد نیز ممکن است درخواست عدم مصرف دارو قبل از آزمایش را از دکتر دریافت کنید.

بهترین زمان آزمایش پروژسترون:

آزمایش پروژسترون در هر زمانی انجام می‌شود،  اما باید روی نمونه حتما تاریخ قاعدگی بیمار نوشته شود. اگر بیمار حامله است حتما هفته حاملگی او نیز باید ذکر شود.

از آزمایش پروژسترون برای فهمیدن علت ناباروری استفاده می‌شود؛ زیرا هورمون پروژسترون در تمام مراحل قاعدگی وجود دارد اما مقدار آن در مراحل مختلف یکسان نیست در نتیجه از اندازه‌گیری‌های متعدد می‌توان برای فهمیدن مشکل کمک گرفت.

این آزمایش برای تشخیص کیست تخمدانی، مشکلات باروری، شک به بارداری خارج رحم یا سقط جنین استفاده می‌شود.

آزمایش پروژسترون علاوه بر موارد تشخیصی ذکر شده، در موارد زیر هم کاربرد دارد:

تعیین علت ناباروری
نظارت بر بارداری پرخطر
تشخیص بارداری خارج رحم
اطمینان از انجام تخمک‌گذاری
بررسی عوامل بالا بودن خطر سقط جنین

تفسیر آزمایش پروژسترون چگونه است؟

بعد از انجام آزمایش پروژسترون، آزمایشگاه نتیجه را برای پزشک ارسال می‌کند. نتیجه بر اساس سن، دوره قاعدگی و اینکه فرد باردار هست یا خیر متفاوت است. سطح هورمون پروژسترون در ابتدا چرخه قاعدگی پایین است و چند روز بعد از تخمک‌گذاری زیاد می‌شود و اگر حامله نباشید دوباره سطح هورمون کاهش پیدا می‌کند.

چنانچه زن حامله در سه ماهه اول حاملگی خون‌ریزی داشته باشد،‌ نتایج آزمایش پروژسترون می‌تواند به این صورت باشد: اگر پروژسترون سرم بیشتر از ۲۵۰ نانوگرم بر دسی‌لیتر باشد نشانه یک حاملگی طبیعی داخل رحمی است و اگر سطح پروژسترون کمتر از ۱۵۰ نانوگرم بر دسی‌لیتر باشد یک حاملگی غیرطبیعی را پیشگویی می‌کند.

اگر غلظت پروژسترون در روز ۲۱ قاعدگی بیشتر از ۱۰ میکروگرم بر دسی‌لیتر باشد معمولا بیانگر تولید جسم زرد کامل است.

سطح پایین پروژسترون می‌تواند به دلایل زیر باشد:

حاملگی خارج رحمی

پره اکلامپسی ( مسمومیت بارداری)‌

آمنوره یا عدم قاعدگی

سقط جنین

کاهش عملکرد تخمدان‌ها

افزایش سطح پروژسترون در موارد زیر ممکن است دیده شود:

بعضی کیست‌های تخمدانی

نوعی سرطان تخمدان نادر

سرطان آدرنال

هایپرپلازی مادرزادی آدرنال

تولید بیش از حد پروژسترون

حاملگی مولار

مقادیر نرمال آزمایش پروژسترون:

سطح نرمال پروژسترون با توجه به سن و جنس متفاوت است.

سن

رنج نرمال  آزمایش پروژسترون

کودکان

کمتر از ۹ سال

کودکان ۱۰ تا ۱۵ سال

کمتر از ۲۰ نانوگرم بر دسی‌لیتر

کمتر از ۲۰ نانوگرم بر دسی‌لیتر

مردان بالغ

۱۰ تا ۵۰ نانوگرم بر دسی‌لیتر

زنان بالغ

مرحله فولیکولی: کمتر از ۵۰ نانوگرم بر دسی‌لیتر

مرحله لوتئال: ۳۰۰ تا ۲۵۰۰ نانوگرم بردسی‌لیتر

یائسگی: کمتر از ۴۰ نانوگرم بر دسی‌لیتر

بارداری ماه اول: ۷۲۵ تا ۴۴۰۰ نانوگرم بر دسی‌لیتر

بارداری ماه دوم: ۱۹۵۰ تا ۸۲۵۰ نانوگرم بر دسی‌لیتر

بارداری ماه سوم: ۶۵۰۰ تا ۲۲۹۰۰ نانوگرم بر دسی‌لیتر

آزمایش استرادیول با هدف بررسی این هورمون ومشکلات بلوغ و جنسی زنان تجویزمیشود.

تخمدان خانم‌ها چهار نوع استروژن تولید می‌کند که استرادیول یکی از آن‌ها به شمار می‌رود. البته تولید این هورمون در بدن خانم‌ها تنها توسط تخمدان انجام نمی‌شود، بلکه در غدد فوق کلیه، جفت جنین و بافت‌های گوناگون دیگر نیز انجام خواهد شد.

مقداری از این هورمون در بیضه آقایان که محل تولید هورمون‌های مختلف است، تولید می‌شود. در حالت کلی می‌توان گفت که این هورمون در بدن خانم‌ها و آقایان با سلامت و قدرت باروری آن‌ها رابطه مستقیم دارد. افزایش یا کاهش مقدار آن از حد نرمال می‌تواند نوعی خطر به حساب آید.

برای بررسی و اندازه‌گیری مقدار هورمون Estradiol در بدن خانم‌ها، نیاز به یک آزمایش خون ساده خواهد بود.

تاریخ هفته حاملگی و اولین روز آخرین دوره قاعدگی روی برگه آزمایش ذکر شود.

ین آزمایش نام‌های گوناگونی دارد که یکی از رایج‌ترین آن‌ها E2 و آزمایش هورمون زنانه است.

خانواده‌هایی که در خصوص بلوغ زودرس فرزندان خود نگران هستند، انجام آزمایش Estradiol به آنها توصیه می‌شود.

شرایط آزمایش استرادیول

اگر داروهای هورمونی و ضد بارداری مصرف می‌کنید، حتما قبل از انجام آزمایش Estradiol پزشک خود را مطلع سازید. این داروها می توانند نتیجه آزمایش را با خطا همراه کنند.

هیچ آزمایشی به تنهایی نمیتواند نتیجه بخش باشد.

همراه با آزمایش استرادیول انجام میشود به تنهایی نمیتواند یک FSH-LH-PRL-Progestrone-DHEA-Testostroneازمایش های

بیماری خاص را تشخیص دهد.

درصورت داشتن بیماری های زمینه ای مانند کم کاری غده جنسی,آمنوره,نتیجه آزمایش بالاتر از حد نرمال نشان میدهد

آزمایش نیازی به ناشتایی بودن ندارد-نمونه در عرض 2ساعت از زمان خونگیری سانتریفیوژ گشته و سرم جدا شود.

عواملی مانند سن,جنسیت,سابقه پزشکی برتفسیر نتایج تأثیر دارند وباید ثبت شود.

دارای ریتم شبانه روزی است و باید نمونه گیری های متعدد دریک ساعت ثابت از شبانه روز انجام شود.

مقادیرنرمال استرادیول:

جنسیت

مقدار نرمال استرادیول

بانوان قبل از یائسگی

۳۰ تا ۴۰۰ پیگوگرم در هر میلی‌لیتر

بانوان در حین یائسگی

۰ تا ۳۰ پیگوگرم در هر میلی‌لیتر

مردان

۱۰ تا ۵۰ پیگوگرم در میلی‌لیتر

استروژن به تحریک و رشد فولیکول تخمک کمک می‌کند. همچنین، استروژن به بهبود و حفظ غشاء مخاطی موجود در رحم کمک می‌کند. یکی دیگر از انواع آزمایش هورمونی زنانه، بررسی سطح استروژن است. افزایش میزان هورمون استروژن ممکن است ناشی از مصرف بعضی از داروها باشد. به‌عنوان مثال، ممکن است استفاده از داروهای حاوی استروژن که نوعی روش درمانی رایج برای تنظیم یائسگی است، باعث افزایش بیش از حد هورمون استروژن در خانم ها شود.

بررسی سطح استروژن یکی دیگر از انواع آزمایش هورمونی زنانه است. بهتر است بدانید منظور از استروژن بررسی سه هورمون استریول، استرادیول و استرون است. از این هورمون ها به طور کلی استروژن  و یا هورمون زنانه یاد میشود. آزمایش استرادیول در روز سوم پریودی برای فرد تجویز می شود و به منظور بررسی سطح استروژن در بدن است. این هورمون توسط فولیکول های تخمدان در بدن ترشح می شود و میزان آن در روزهای ابتدایی سیکل عادت ماهانه پایین است.

بالا بودن این هورمون در این  مدت زمان می تواند نشانه ایی از کاهش ذخایر تخمدان ها و یا وجود تخمدان پلی کیستیک باشد. سطح نرمال استروژن در روز سوم پریودی بین 25 تا 27 است.

ممکن است استفاده از داروهای حاوی استروژن که نوعی روش درمانی رایج برای تنظیم یائسگی است، باعث افزایش بیش از حد هورمون استروژن در خانم ها شود.

داروهای خاص مانند کلومیفن هم می‌تواند باعث کاهش سطح استروژن شود. علاوه براین، کمبود استروژن باعث کاهش سروتونین میشود و کاهش سروتونین نیز باعث بروز نوسانات خلقی یا افسردگی در خانم‌ها می‌شود

اندازه‌گیری مقادیر تستوسترون خون، همراه با هورمون‌های FSH و LH در تشخیص نارسایی گنادی در هر دو جنسیت مؤثر است.

در آقایان، تستوسترون آندروژن اصلی مترشحه از سلول‌های بینابینی بیضه به نام سلول‌های لیدیگ است. تستوسترون در رشد و نمو ارگان‌های جنسی مردانه، بزرگ شدن عضلات اسکلتی، رشد موهای زیر بغل، صورت و نیز اسپرماتوژنز نقش دارد. تستوسترون برای بررسی‌های ناتوانی جنسی و ناباروری آقایان اندازه‌گیری می‌شود.

در خانم‌ها، مقادیر کم تستوسترون از تخمدان‌ها و غدد آدرنال ترشح می‌شود. حداکثر مقدار آن در میانه سیکل قاعدگی وجود دارد. این تست برای بررسی تومورهای تخمدان، هیرسوتیسم و ناباروری انجام می‌شود.

شرایط آزمایش

نوع نمونه قابل اندازه گیری: سرم، پلاسما

حجم نمونه مورد نیاز:  2.5 ml

شرایط نمونه گیری:

نیاز به ناشتایی نمی باشد.1

سطح تستوسترون در ساعات اولیه صبح به حداکثر می رسد، از این رو نمونه خون را باید به هنگام صبح گرفت.2

در صورت کاوش با رادیوایمونواسی بیمار نباید اخیرا در معرض رادیوایزوتوپ قرار گرفته باشد..3

ملاحظات نمونه گیری:

با رعایت اصول نمونه گیری از بیمار، نمونه خون وریدی گرفته و آن را در لوله  یا ویالهای های با درپوش قرمز جمع آوری کنید.1

پس از نمونه گیری، محل  خونگیری را از لحاظ خونریزی یا هماتوم بررسی نمایید.2

در صورت استعمال داروهای استروئیدی، تیروتیدی، ACTH 3.و گونادوتروپین ها 8 ساعت قبل از انجام آزمایش، در برگه آزمایش یادداشت نمایید.

دانستن سن و جنس بیمار حائز اهمیت است. آن را در برگه آزمایش یادداشت نمایید.4

در روش اندازه گیری با RIA، جهت نمونه گیری از ضد انعقاد EDTA استفاده ننمایید.5

شرایط نگهداری:  نمونه خون وریدی گرفته شده باید در ویالهای های با درپوش قرمز جمع آوری شود

نمونه به مدت14 روزدر4 درجه سانتیگراد ودوماه در -20 درجه سانتیگراد پایدار است.

پیک آن در سرم 4-8 صبح و حداقل آن 4-8 شب است.

رنج نرمال:

مذکر:   9 – 30 ng/dl

مؤنث:  0.3 – 1.9 ng/dl

عوامل مداخله گر:

SHBG و دی هیدرو اپی آندروستون (DHEA) ممکن است در روش RIA در سنجش تستوسترون تداخل ایجاد کنند.1

دی هیدرو تستوسترون (DHT) و دیون ممکن است در روش الایزا در سنجش تستوسترون تداخل ایجاد کنند.2

ورزش و تمرینات سنگین سطح تستوسترون را افزایش می دهد.3

عدم تحرک و تزریق گلوکز سطح آندروژن ها و بویژه تستوسترون را کاهش می دهد.4

هورمون کورتیزول به عنوان سیستم زنگ خطر طبیعی بدن شناخته شده است. کورتیزول هورمون اصلی استرس بدن است. این هورمون با بخش های خاصی از مغز کار می کند و انگیزه و استرس را ایجاد می کند.

غده فوق کلیوی هورمون کورتیزول را ایجاد می کند. Cortisol بهترین هورمون برای مبارزه با مشکلات بدن است. اما گاهی اوقات این هورمون علاوه بر اینکه مشکلات را حل نمی کند، بلکه آن ها را تشدید می کند

کورتیزول هورمونی است که توسط غدد آدرنال (فوق کلیه) تولید می‌شود. تولید و ترشح کورتیزول توسط ACTH (هورمون تولید شده توسط غده هیپوفیز‌) تحریک می‌شود. کورتیزول به شکستن پروتئین، گلوکز و لیپیدها، حفظ فشار خون و تنظیم سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند. گرما، سرما، عفونت، تروما، استرس، ورزش، چاقی و بیماری‌های ناتوان‌کننده، می‌توانند غلظت کورتیزول را تحت تأثیر قرار دهند. هورمون کورتیزول با یک الگوی شبانه‌روزی ترشح می‌شود

1.چون بیشترین مقدار این هورمون مربوط به ساعت 8 صبح می باشد و کمترین مقدار این هورمون مربوط به ساعت 4 عصر می باشد بنابراین جهت استاندارد سازی نتایج باید نمونه گیری در همین ساعت ها به عمل آید، مگر آنکه پزشک معالج دستور دیگری داده باشد.

مصرف کافئین (موجود درقهوه) در عرض 3 ساعت می تواند غلظت کورتیزول را تا 50% افزایش دهد.2

بیمار قبل از انجام آزمایش باید کمترین استرس و هیجان را داشته باشد.3

4.بیمار می بایست ساعت 7.5 صبح یعنی حداقل نیم ساعت قبل از نمونه گیری در آزمایشگاه حضور یابد و پس از نیم ساعت استراحت راس ساعت 8 صبح خونگیری شود.

نوع نمونه قابل اندازه گبری:
سرم

شرایط پیش از آزمایش::
این آزمایش نیازی به ناشتا بودن و یا محدودیت خاص در رژیم غذایی ندارد.

روش انجام:
CLIA/ECL – ELF

علل تجویز آزمایش:

برای تشخیص کم‌کاری و یا پرکاری غدد فوق‌کلیوی

عوامل احتمالی تداخل آزمایشگاهی:

← تعدادی از داروها، به‌ویژه قرص‌های جلوگیری از بارداری، استروژن، اتانول، متادون، وازوپرسین، هیدروکورتیزون (شکل مصنوعی کورتیزول)، انسولین، مخدرها، رانیتیدین، وازوپرسین، پردنیزولون، اسپیرونولاکتون و … می‌توانند سطوح کورتیزول را افزایش دهند.

← برخی از هورمون‌های استروئیدی، باربیتورات‌ها، فنی‌توئین، بتامتازون، کلونیدین، دگزامتازون، کتوکونازول، لوودوپا، لیتیم،اگسازپام، تری‌میپرامین و … ممکن است سطوح کورتیزول را کاهش دهند.

استرس و فعالیت فیزیکی شدید می‌تواند تولید کورتیزول را افزایش دهد

دلایل احتمالی افزایش

شرایطی که موجب می‌شود تست افزایش یابد:

سندروم کوشینگ، برخی از سرطان‌ها، و استفاده طولانی‌مدت از کورتیکو استروئیدها
بیماری کبدی و یا کلیوی شدید، افسردگی، پرکاری تیروئید و چاقی
حاملگی و استفاده از قرص‌های ضد‌بارداری
پس از جراحی، بیماری، جراحت، سپسیس (عفونت منتشر در بدن)
درمان با تتراسایکلین
سوختگی‌ها
پر‌فشاری خون
پرکاری تیروئید

شرایطی که موجب می‌شود تست کاهش یابد:

بیماری آدیسون و یا عفونت توبرکلوزیس در غدد آدرنال
برخی سرطان‌ها و آسیب دیدن سر (اگر باعث آسیب دیدن غده هیپوفیز شود)
کم‌کاری تیروئید
هیپوگلیسمی (کاهش قند خون)
بیماری‌های کبدی

نکروز هیپوفیز پس از زایمان

انجام می‌شود. FUTو FUEکاشت مو به روش های

آزمایشات قبل از کاشت مو به دو دلیل تجویز می شوند. اول اینکه اطلاعاتی کامل از شرایط جسمانی فرد و چیزهایی که باید برایشان در طول کاشت مو آمادگی داشت بدست می آید. برای مثال برخی از افراد در روند انعقاد دچار مشکلاتی هستند و توقف خونریزی در آنها با مشکلات زیادی همراه است.

از این رو پزشک باید آماده باشد. برخی مشکلات هستند که می توانند مانع از کاشت مو در فردی شوند و در برخی دیگر مشکلی به وجود نمی آورند و تنها باید برایشان آمادگی داشت.

دلیل دیگری که این آزمایشان انجام می شود، ایمنی و محافظت از جراح، تکنسین ها و هر شخص دیگری است که در پیوند شما درگیر می باشد. هر یک از روش های FUT و FUE شامل سوزن و تیغ برش، خون و پوست سر است و احتمال اینکه جراح و تکنسین دست خود را ببرند یا سوزن به پوست آنها برود بسیار عادی و محتمل است.

لیست آزمایشاتی که قبل از کاشت مو باید انجام شود می تواند بسته به پزشک و شرایط و سابقه ی پزشکی مراجعه کننده متفاوت باشد اما حداقل آیتم هایی که در این آزمایشات بررسی خواهد شد، ویروس HIV و هپاتیت C هستند و گاهی ممکن است آزمایشاتی برای عوامل عفونی نیز انجام شود.

آزمایش HIV:

این آزمایش در بیشتر موارد انجام می شود؛ زیرا نتیجه ی آن به شدت بر نحوه ی عملکرد پزشک و کادر درمانی تاثیرگذار است. انجام کاشت مو برای افراد مبتلا به ایدز علاوه بر احتیاطات بالا نیازمند برخی امکانات است از این رو در بسیاری از کلینیک ها برای افراد مبتلا به ایدز کاشت مو انجام نمی شود.

آزمایش CBC:

یکی از آزمایشات دیگری که قبل از کاشت مو انجام می شود، آزمایش CBC است. در این آزمایش تعداد سلول های خونی شمارش می شود که اطلاعات کاملی از وضعیت سلامتی شما به پزشک می دهد؛ و در تشخیص رنج وسیعی از بیماری های عفونی، کم خونی و لوسمی استفاده می شود.

یکی از دلایل مهم برای انجام این آزمایش بررسی مشکلات انعقاد خون است. این آزمایش به طور ویژه در روش FUT که از بخیه در آن استفاده می شود، دارای اهمیت می باشد.

آزمایش FBS:

آزمایش بعدی؛ آزمایش قند خون ناشتا است. از این آزمایش در تشخیص ابتلای افراد به دیابت استفاده می شود

آزمایش چربی تری گلیسرید و کلسترول:

افزایش چربی در بدن می تواند فرایند کاشت مو را دچار اختلال کند. چربی اضافی دور قلب و عروق تاثیر منفی بر بدن گذاشته و خطر تشکیل پلاکت ها را افزایش می دهد که منجر به ایجاد لخته شده و خطر سکته ی قلبی و مغزی را افزایش می دهد.

برای همین می بایست چربی خون را قبل از پیوند مو بررسی کرد. دو آزمایشی که برای این کار انجام می شود آزمایش تری گلیسرید و آزمایش کلسترول است. آزمایش کلسترول در سه شاخه انجام می شود: تعیین لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL) یا کلسترول خوب؛ تعیین لیپوپروتئین با چگالی پایین (LDL) یا کلسترول بد و تعیین لیپوپروتئین با چگالی خیلی کم (VLDL).

آزمایش PT و PTT:

آزمایش PT برای تعیین زمان پروترومبین و آزمایش PTT برای بررسی زمان ایجاد لخته در خون انجام می شود. هر دوی این آزمایشات نشان دهنده ی آمادگی بدن در اجرای عمل انعقاد هستند که در بند آمدن خون نقش بسیار مهمی دارد و یکی از پراهمیت ترین آزمایشاتی است که قبل از بسیاری از جراحی ها انجام می شود.

به ویژه در روش FUT که با بخیه همراه است. میزان نرمال آزمایش PT بین 12 تا 14.5 ثانیه و میزان نرمال آزمایش PTT بین 26 تا 38 ثانیه می باشد.

HBS Ag:

4 الی 12 هفته بعد از ورود ویروس هپاتیت به بدن این آزمایش  مثبت می‌شود. مثبت بودن آزمایش نشان دهنده عفونت فعال (حاد یاB

ناقل مزمن) در بدن فرد است.

آزمایشHCV AB:

در این آزمایش آنتی بادی هایی که بدن در برابر ویروس احتمالی هپاتیت c ساخته شده است اندازه گیری می شوند. وجود HCV Ab نشان از ابتلای فرد به ویروس هپاتیت C دارد.

از آنجایی که انتقال این ویروس به صورت خونی ممکن است لذا جراح باید قبل از انجام آزمایش از احتمال ابتلای فرد به آن مطلع شود.

تست بیهوشی:

برای بررسی نحوه ی واکنش بدن به بیهوشی و اطمینان از اینکه در طی آن مشکلی برای فرد به وجود نمی آید و روند بازگشت به هوشیاری خطراتی به همراه نخواهد داشت.

ECG:

پزشکان قبل از عمل را برای تمام بیماران انجام می‌دهند عمل جراحی کاشت مو بین 8 تا 10 ساعت طول می‌کشد. ECG

می‌تواند خطر بالقوه ای برای قلب بیمار به دلیل قرارگرفتن در معرض آدرنالین به مدت طولانی ایجاد کند.

ارزیابی بیمار:تقریباً یک ماه قبل از عمل انجام می‌شود. شامل گرفتن تاریخچه پزشکی دقیق، فشار خون، وزن، بررسی

هرگونه آلرژی، ناحیه اهداکننده مو بررسی می‌شود. شمارش موها انجام می‌شود.

به طور خلاصه، مجموعه آزمایشات به شرح زیر است که با توجه به شرایط بیماری کرونا، تست کرونا نیز به آن افزوده می شود:

آزمایش آنزیم های کبد وکلیه، آزمایش ادرار

PT, PTT, BT, CT, CBC, BG, INR
BS, BUN, Cr, ALT, AST, ALP, U/A
HCV Ab, HIV ab, HBS Ag
ESR, CPR, LDH, PCR
IgG, IgM

آزمایش ژنتیکی برای برخی بیماری‌ها و اختلالات ارثی، آزمایش عفونی برای تشخیص هرگونه عفونت یا شرایطی که ممکن است نوزاد را در معرض خطر قرار دهد، آزمایش‌های هورمونی، بررسی ازنظر ابتلا به کم‌خونی، اندازه‌گیری سطوح بعضی از ویتامین‌ها و… می‌باشد.

آزمایش‌هایی برای بررسی انواع اختلالات هموگلوبین و یا بیماری CF یا فیبروز کیستیک انجام می‌شود.

آزمایش HIV یا ویروس نقص ایمنی انسانی، آزمایش بررسی بیماری‌های مقاربتی (STD Panel) مانند سوزاک، کلامیدیا و سفلیس، تریکومونیازیس، تب‌خال، هپاتیت B و هپاتیت C می‌شود.

انجام آزمایش پاپ اسمیر و تست HPV نیز در لیست آزمایش‌ قبل از بارداری توصیه می‌شود.

هورمون FSH

هورمون ESTRADIOL

هورمون LH

هورمون Progesterone

هورمون Prolactin

هورمون Testosterone

آزمایش GLOBULIN BINDING HORMONE SEX (SHBG)

T3,T4,TSH,FT3,FT4,anti-TPO

آزمایش HbA1c

آزمایش Vitamin D

آزمایش اسید فولیک

شمارش گلبول های قرمز خون (CBC)

تعیین گروه خونی و فاکتور رزوس (BG/Rh)

آنالیز ادرار (UA)

کشت ادرار (UC)

قند خون ناشتا (FBS)

شمارش گلبول‌ ها یا آزمایش CBC و کم‌خونی

دیابت و دیابت بارداری

کم کاری یا پرکاری تیرویید

ایدز، هپاتیت B و دیگر بیماری‌‌های آمیزشی

تعیین گروه خون پدر برای تعیین RH

قند و پروتیین در ادرار

وجود عفونت در ادرار

تست کومبس غیرمستقیم در مادران RH منفی

آزمایش های سوزاک ، کلامیدیا و سفلیس

سونوگرافی NT که میزان مایع پشت گردن جنین را اندازه‌گیری می‌کند و یک آزمایش خون است که سطح هورمون hCG سطح پروتئین A در پلاسمای مادر را بررسی می‌کند.

در صورتیکه نتایج غربال گری پر خطر گزارش شود نیازمند انجام روش تشخیصی از جمله نمونه گیری از پرز جفتی (CVS) و آمنیوسنتز می باشد.

آزمایش قند ناشتا و تست تحمل به گلوکز (GCT) برای دیابت بارداری

کم‌ کاری مادرزادی تیروئید

فنیل‌ کتونوری

افزایش گالاکتوز (گالاکتوزمی)

بزرگی و پرکاری مادرزادی غده فوق کلیوی

بیماری شربت افرا

کمبود آنزیم G6PD (بیماری فاویسم)

اختلالات هموگلوبین (به عنوان مثال کم خونی سلول داسی شکل)

سایر اختلالات (به عنوان مثال فیبروز کیستیک، نقص سیستم ایمنی شدید ترکیبی)

نقص بیوتینید از (Biotinidase Deficiency)

غربالگری شنوایی

چاقی اندازه گیری BMI

گلوکز (قند خون) ناشتا (FBS)

هموگلوبین A1c

آزمایش تحمل ۲ ساعته گلوکز خوراکی (GTT)

پروفایل لیپید معمولا شامل کلسترول کلی(chol)، HDL کلسترول، LDL کلسترول و تری‌گلیسرید(triglyceride) می‌شود.

سنجش میزان آلودگی به سرب

آزمایش سل (توبرکلوزیس (Mycobacterium tuberculosis))

کم خونی ناشی از فقر آهن (Ferritin)

اندازه گیری فشار خون برای فشار خون های بالا

وزن مخصوص ادرار(Specific  gravity)

اندازه گیری اوره (Urea) یا نیتروژن اوره خون (BUN)

آزمایش کراتینین (Cr)

بررسی ادرار ٢۴ ساعته

آزمایش میزان تصفیه گلومرولی:

آزمایش GFR (Glomerular Filtration Rate)

Na

K

B2MG

Beta 2 Microglobulin

CBC

پنل متابولیک جامع

اصطلاح انگلیسی: CMP – Comprehensive Metabolic Panel

فریتین

اسید فولیک

هوموسیستئین

آهن کل و مجموع ظرفیت اتصال به آهن (TIBC)

اصطلاح انگلیسی: Iron – total and TIBC (total iron binding capacity)

Lipid Profile

اسید متیل مالونیک

ویتامین ب۱۲

ویتامین دی، ۲۵-هیدروکسی (کلسیفدیول)

آزمایش تراکم استخوان برای یافتن سطح کلسیم بدن

ویتامین B12، اسیدفولیک(Vitamin B9, Folic Acid) ، ویتامین D و زینک (Zinc, Zn)

هورمون های تیروئیدی مانند T-3 ، T-4 و هورمون محرک تیروئید (TSH)

هورمون های جنسی مانند تستوسترون فری و توتال (free& total Testosterone)، دی هیدروکسیل اتیل آندروستندیون (DHEA)، پرولاکتین (Prolactin)، محرک فولیکول (FSH) و هورمون لوتین کننده (LH)

شمارش کامل خون (CBC) و بررسی هموگلوبین (Hb) و هماتوکریت (HCT)

آهن سرم (Fe, Serum Iron)، ظرفیت کل اتصال آهن به گلبول قرمز (TIBC) و فریتین (Ferritin)

آزمایش VDRL برای تشخیص بیماری سیفلیس

آزمایش های تکمیلی دیگری نیز برای بررسی عملکرد کبد و کلیه، میزان تری گلیسیرید و کلسترول و بررسی سطح بعضی از آنتی بادی ها برای تشخیص بیماری های خود ایمنی پیشنهاد می شود زیرا همه این عوامل می توانند بر روی موهای شما تأثیر بگذارند.

نمونه لازم

خون

متد انجام تست

هماگلوتاسیون

علل مثبت شدن

داشتن آنتی ژن و آنتی بادی ویژه و خاص هر گروه خونی

علل غلط شدن کاذب جواب تست

اشتباه در پذیرش و برچسب گذاری اشتباه ، انجام تست به روش اسلایدی ، طولانی شدن زمان خواندن نتیجه ، طولانی شدن زمان و دور سانتریفیوژ ، خراب بودن آنتی بادی ها از جمله خنثی بودن تاریخ گذشته بودن و عدم نگهداری در یخچال ، گذارش اشتباه نتیجه ، واکنش خون نوزاد به رنگ آکریفلاوین ، آلودگی خون نوزاد و مادر ، وجود عفونت های باکتریایی

شرایط لازم برای تست و نمونه گیری

عدم مصرف داروهای سرکوبگر سیستم ایمنی برای بک تایپ

در چه مواردی تجویز می شود و چرا انجام می شود

انتقال خون ، نوزادان ، روابط ابوت و بنوت ، پیوند عضو

نمونه لازم

خون

متد انجام تست

ECLIACLIAایمونوفلورسانس غیر مستقیم

مقادیر نرمال در افراد مختلف

Ig G titers  <1:16 indicate no previous infection Ig G titers 1:16-1:256 are usually prevalent in the general population Ig G titers  >1:256 suggest recent infection Ig M titers  >1:256 indicate acute infection

علل مثبت شدن

عفونت توکسوپلاسموز

علل غلط شدن کاذب جواب تست

عفونت‌های فعال مادرزادی ، فاکتور روماتوئیدی ، نمونه‌های همولیز یا لیپمیک ،

شرایط لازم برای تست و نمونه گیری

نیازی به ناشتایی ندارد

در چه مواردی تجویز می شود و چرا انجام می شود

تشخیص توکسوپلاسموز حاد در بیماران دچار سرکوب ایمنی ، زنان باردار ، نوزادان

نمونه لازم

سرم

متد انجام تست

ELFA , ELISA

مقادیر نرمال در افراد مختلف

وجود ندارد

علل مثبت شدن

عفونت به ویروس واریسلا زوستر

علل غلط شدن کاذب جواب تست

عفونت با سایر هرپس ویروس ها ، وجود روماتوئید فاکتور ، نمونه لیپمیک یا همولیز

شرایط لازم برای تست و نمونه گیری

نیازی به ناشتایی ندارد ، نمونه گیری طی 10 تا 14 روز فاز حاد یا نقاهت انجام شود

در چه مواردی تجویز می شود و چرا انجام می شود

تشخیص عفونت آبله مرغان ، تشخیص عفونت زونا در بزرگسالان

نمونه لازم

خون

متد انجام تست

ELFA , ELISA

مقادیر نرمال در افراد مختلف

وجود ندارد

علل مثبت شدن

عفونت هرپس سیمپلکس ویروس

شرایط لازم برای تست و نمونه گیری

در زنان قبل از نمونه گیری دهانه رحم از دوش ، وان ، استحمام نشود ، در مردان قبل از تخلیه ادرار نمونه گیری انجام شود

در چه مواردی تجویز می شود و چرا انجام می شود

تشخیص عفونت هرپس سیمپلکس ، انجام تست در نوزادانی که به طور طبیعی متولد میشوند

نمونه لازم

خون

متد انجام تست

ELFA , ELISA

مقادیر نرمال در افراد مختلف

وجود ندارد

علل مثبت شدن

عفونت سایتو مگالو ویروس

شرایط لازم برای تست و نمونه گیری

نیازی به ناشتایی ندارد ، برای نمونه های کشت یک سواپ ادراری خلطی دهانی استفاده شود ، تازه بودن نمونه الزامی است

در چه مواردی تجویز می شود و چرا انجام می شود

تشخیص عفونت سایتو مگالو ویروس

نمونه لازم

سرم یا پلاسما

متد انجام تست

رنگ سنجی

مقادیر نرمال در افراد مختلف

مردان: 3.5 تا 7.2 زنان: 2.6 تا 6 میلی گرم بر دسی لیتر

علل افزایش

استرس ، برخی داروها

علل کاهش

در معرض اشعه ایکس قرار داشتن

علل غلط شدن کاذب جواب تست

اشتباه در پذیرش و برچسب گذاری اشتباه ، همولیز ، لیپمیک ، ایکتر

شرایط لازم برای تست و نمونه گیری

ترجیحا ناشتا باشد به غیر از موارد التهاب مفصل دست و پا و قوزک

در چه مواردی تجویز می شود و چرا انجام می شود

برای تشخیص بیماری های کبدی از این تست استفاده میشود

نمونه لازم

سرم

متد انجام تست

رنگ سنجی

مقادیر نرمال در افراد مختلف

0-14 days male:83-248, female: 83-24815days- <1year: male122-469, female: 122-4691-9 yr: male:142-335, female: 142-33510-12 yr: male:129-417, female: 129-41713-14 yr: male:116-438, female: 57-25415-16 yr: male:82-331, female: 50-11717-18 yr: male:55-149, female: 45-87>19 yr: male:40-130, female:35-105

علل افزایش

خوردن اخیر غذا ، برخی داروها

علل کاهش

برخی داروها

علل غلط شدن کاذب جواب تست

افزایش: سیروز کبدی ، تومورهای کبدی ، تومور بدخیم منتشره به استخوان ، پرکاری پاراتیروئید ، آرتریت روماتوئید ، نرمی استخوان کاهش: کم کاری تیروئید ، سوء تغذیه ، آنمی پرنیشیوز ، کمبود فسفات ، کمبود ویتامین سی ، مصرف بیش از اندازه ویتامین بی

شرایط لازم برای تست و نمونه گیری

ناشتا بودن بیمار الزامی است

در چه مواردی تجویز می شود و چرا انجام می شود

برای تشخیص بیماری های کبدی ، سیروز ، تومورها  و استخوانی تجویز می شود

نمونه لازم

سرم

متد انجام تست

رنگ سنجی

مقادیر نرمال در افراد مختلف

10 days -24 mon:9.0-11.0Adult :8.6 -10.3

علل افزایش

هایپرپاراتیروئیدیسم ، بیماری پاگت استخوان ، تومور متاستاتیک به استخوان ، مسمومیت با ویتامین دی ، لنفوما ، مالتیپل میلوما ، بیماری آدیسون

علل کاهش

هیپوپاراتیروئیدیسم ، نقص کلیوی ، راشی تیسم ، هیپوآلبومینمیا ، سوء تغذیه ، پانکراتیت ، نقص ویتامین دی

علل غلط شدن کاذب جواب تست

مسمومیت با ویتامین دی ، خوردن زیاد شیر ، زمان طولانیه تورنیکت ، برخی داروها ، تغییر ph سرم

شرایط لازم برای تست و نمونه گیری

بیمار ترجیحا ناشتا باشد

در چه مواردی تجویز می شود و چرا انجام می شود

بررسی عملکرد پاراتیروئید و متابولیسم کلسیم ، تشخیص نقص کلیوی ، پیوند کلیه ، هایپر پاراتیروئیدیسم

نمونه لازم

مدفوع

متد انجام تست

ایمونوکروماتوگرافی

مقادیر نرمال در افراد مختلف

وجود ندارد

علل مثبت شدن

تومور gi ، سرطان و پولیپ ، بیماری های گوارشی ، واریس ها ، بیماری های التهابی روده ، هموروئیدها

علل غلط شدن کاذب جواب تست

ورزش شدید ، خوردن گوشت قرمز در ۳ روز اخیر ، برخی داروها ، خونریزی لثه ها

شرایط لازم برای تست و نمونه گیری

خودداری از مصرف گوشت در ۳ روز گذشته ، خودداری از مصرف برخی داروها

در چه مواردی تجویز می شود و چرا انجام می شود

غربالگری سرطان کولورکتال ، تشخیص خون مخفی حاصل از سایر علل

نمونه لازم

خون

متد انجام تست

رنگ سنجی

مقادیر نرمال در افراد مختلف

0-2.5 ng/mL is low 2.6-10 ng/mL is slightly to moderately elevated 10-19.9 ng/mL is moderately elevated ≥20 ng/mL is significantly elevated.

علل افزایش

سرطان پروستات ، BPH ، پروستاتیت

علل غلط شدن کاذب جواب تست

معاینات رکتومی ، دستکاری پروستات توسط بیوپسی ، انزال در ۲۴ ساعت اخیر ، عفونت اخیر دستگاه ادراری یا پروستاتیت

شرایط لازم برای تست و نمونه گیری

نیازی به ناشتایی ندارد

در چه مواردی تجویز می شود و چرا انجام می شود

یک روش غربالگری برای تشخیص اولیه سرطان پروستات ، کنترل بیماری پس از درمان

نمونه لازم

سرم

متد انجام تست

رنگ سنجی

مقادیر نرمال در افراد مختلف

Newborn (4-20 days): 225-600Children (2-15 years): 120-300Adult: up to 250

علل افزایش

سکته قلبی ، بیماری ریوی ، بیماری کبدی ، پانکراتیت ، بیماری کلیوی و…

علل غلط شدن کاذب جواب تست

همولیز خون ، ورزش و یا فعالیت شدید ، برخی داروها

شرایط لازم برای تست و نمونه گیری

نیازی به ناشتایی ندارد

در چه مواردی تجویز می شود و چرا انجام می شود

برای تشخیص آسیب یا بیماری قلب ، کلیه ، کبد ، سلول های قرمز ، مغز ، ماهیچه اسکلتی ، ریه

نمونه لازم

سرم یا پلاسما

متد انجام تست

رنگ سنجی

مقادیر نرمال در افراد مختلف

Children 1 to 6 mon :41-330Children>6mon :24-229Male:24-195Female:24-170

علل افزایش

تزریق داخل عضلانی اخیر ، ورزش شدید اخیر ، جراحی اخیر ، برخی داروها

علل کاهش

بارداری اولیه ، برخی داروها

علل غلط شدن کاذب جواب تست

بیماری یا جراحتی که عضله قلبی یا اسکلتی یا مغز رو تحت تأثیر قرار بده

شرایط لازم برای تست و نمونه گیری

شرایط آزمایش کاملا اورژانسی تلقی میگردد

در چه مواردی تجویز می شود و چرا انجام می شود

برای تشخیص آسیب وارد شده به میوکارد عضله قلب ، سکته ، بیماری های عصبی ، بیماری های عضله اسکلتی

نمونه لازم

سرم یا پلاسما

متد انجام تست

فتومتری

مقادیر نرمال در افراد مختلف

Children : 5-18  Adults : 6-23

علل افزایش

علل پیش کلیوی مثل سوختگی و کاهش حجم خون ، علل کلیوی مثل داروهای نفروتوکسیک و نقص کلیوی ، علل پس کلیوی مثل انسداد میزنای ناشی از سنگ یا تومور

علل کاهش

نقص کبدی ، هیدراته شدن بیش از حد ، تعادل منفی نیتروژن مثل سوء تغذیه و سوء جذب ، حاملگی ، سندرم نفروتیک

علل غلط شدن کاذب جواب تست

تغییر رژیم غذایی و ورود پروتئین ، خونریزی گوارشی ، حاملگی ، برخی داروها

شرایط لازم برای تست و نمونه گیری

نیازی به ناشتایی ندارد

در چه مواردی تجویز می شود و چرا انجام می شود

اندازه گیری تقریبی و غیر مستقیم عملکرد کلیوی و میزان فیلتراسیون گلومرولی ، عملکرد کبد

نمونه لازم

خون

متد انجام تست

فتومتری

مقادیر نرمال در افراد مختلف

Serum:  5-25  ng/mL or 11-57  nmol/L (SI units) RBC folate:  360-1400  nmol/L

علل افزایش

آنمی پرنیشیوز ، گیاه خواری ، انتقال اخیر خون

علل کاهش

آنمی کمبود فولیک اسید ، آنمی همولایتیک ، سوء تغذیه ، سندرم سوء جذب ، بدخیمی ، بارداری ، اعتیاد به الکل ، بی اشتهایی عصبی

علل غلط شدن کاذب جواب تست

افراد که با کمبود فولات مواجه اند و اخیرا خون دریافت کرده اند ، برخی از داروها

شرایط لازم برای تست و نمونه گیری

بیمار ترجیحا ۸ ساعت ناشتا باشد ، عدم مصرف مشروبات الکلی قبل از آزمایش ، نمونه گیری قبل شروع درمان با فولات باشد

در چه مواردی تجویز می شود و چرا انجام می شود

برای بررسی سطح فولات در بارداری ، ارزیابی اختلالات همولایتیک ، تشخیص آنمی ناشی از فولیک اسید